Санкт-Петербург

Санкт-Петербург хото
Санкт-Петербург хото
	— холбооной ажахолбогдолтой хото —
	Skyline of Санкт-Петербург хото
; Һүлдэ туг	; Һүлдэ тэмдэг
	Ород орон дахи Санкт-Петербург хотоОрод орон дахи Санкт-Петербург хото
Улас орон	ОХУ
Уласай хото	Санкт-Петербург
Хороо (12)	Нэрэ бүхы 18 хороотой.
Газар нютаг	1399 км²
Газарай байса	д.н.д. 3 м
Хүн зон	2015 ондо 5 191 690 хүн
Хүн зон (бүүг.)	2002 ондо 5,4 сая хүн
Нягтарал	3607,85 хүн/км²
Арад түмэн	92.5% -ород,, 1.5% - украина,; 0.9% - беларусь, 0.7% - татар
Нютагай олон	Санкт-Петербургынхид
1713-1918 он	Ленинград нэрэтэй хото байгаа
1924-1991 он	Ленинград нэрэтэй хото байгаа
1991 он	Санкт-Петербург нэрэ һэргэбэ.
Байгуулагша	I Петр
Амбан сайд	Георгий Полтавченко
Сагай бүһэ	Москвагай саг (НЗНС+4)
Телефоной_код	+7 812
Шууданай индекс	190000-199406
Автомашин	78, 98, 178
Сахим газар	gov.spb.ru (оросоор)

Санкт-Петербург (ород: Санкт-Петербург, 1914-24 оной хоорондо — Петроград, 1924-91 оной хоорондо — Ленинград) — Оросой холбоото уласай хото, ажаүйлэдбэриин, эрдэм ухаанай болон соелой түб мүн. Ленинградай можын засаг захиргаанай түб болон холбооной хотын зэргэтэй юм. 1712-28 оной хоорондо болон 1732—1918 оной хоорондо Оросой эзэнтэ гүрэнэй ниислэл байһан. Хотын нэрэ «Гэгээн Пётрын хото» гэһэн удхатай. Тус хотые байгуулһан I Пётр хаанай нэрээр нэрлэгдэбэ. Дэлхэйн нэгэдүгээр дайнһаа хойшо (1914—1924) Петроград гэжэ нэрлэгдэжэ байгаад, Владимир Лениниие наһа барахада тэрэнэй дурасхалда зорюулжа Ленинград (1924—1991) гэжэ нэрлэжэ байба.

Ехэ тээбэриин уулзабари (түмэр зам, шоссе харгы). Улас хоорондын ниидэхэ онгосын буудал (Пулково). Далайн (Балтиин тэнгисэй Финландын буландахи) болон мүрэнэй (Нева мүрэнэй адагтахи) боомто; Эжэл-Балтиин уһан замай эсэсэй сэг.

Санкт-Петербургтахи Оросой Эрдэм Ухаанай Академиин эрдэмэй түб, янза бүриин Эрдэм Шэнжэлгээнэй Хүреэлэнүүд (НИИ), 43 дээдэ һургуулинууд (энэ тоодо Санкт-Петербургын гүрэнэй ехэ һургуули ба Санкт-Петербургын консерватори) байдаг. 16 мэргэжэлтэнэй театрнууд (энэ тоодо Мариин театр, Мусоргский нэрэмжэтэ опера ба баледэй театр, Ехэ драмын театр) байна. Олон томо номой сангууд (Оросой үндэһэнэй номой сан, Оросой Эрдэм Ухаанай Академиин номой сан гэхэ мэтэ), 47 музейнүүд (энэ тоодо Эрмитаж, Ородой музей, Оросой Уран Һайханай Академиин Эрдэм-шэнжэлгээнэй музей, Санкт-Петербургын түүхын музей, ОЭУА-иин Ехэ Петрын нэрэмжэтэ анропологи ба этнографиин музей).

Санкт-Петербург хото 1703 ондо Нэгэдүгээр Пётрын зарлигаар байгуулагданхай. 1712-28 ба 1732-1918 оной хоорондо Орос гүрэнэй ниислэл хото байгаа. 1905 оной хубисхал, 1917 ондо Санкт-Петербург (Петроград) хотодо Февралиин ба Октябриин хубисхалнууд мандажа, засаг һэлгэгдэжэ, сагаан хааниие шэрээһээнь татажа буулгаа, тиихэдээ Санкт-Петербургта шэнэ Зүблэлтэ засаг байгуулаа. Ленинград хото Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай үедэ 900 үдэрэй хугасаа соо фашис германиин сэрэгэй бүһэлэлгые тэсэбэ (Ленинградай байлдаан, Ленинградай бүһэлэлгэ). 1945 ондо герой-хото зэргэтэй болоһон.

Санкт-Петербург Европо түбиин хамагай залуу хото ба Европо түбиин хамагай олон хүүргэ, далайн һубаг, аралтай. Эндэ ниитэ 64 гол, 48 һубаг, эрье хабиин 170 км газар, 100-аад арал, 800 хүүргэ бии.

Газарзүй

Сансарһаа абаһан Санкт-Петербургын зураг

Россиин баруун хэһэгтэ, Балтиин тэнгисэй Финландай булангай хамагай зүүн эрье дээрэ, Нева мүрэнэй адагта оршоно. Тус уласта томохондо тоосогдохо боомтоо хото, түмэр зам, агаарай замай шухала зангилаа болоод уласдаа Москвагай дараа 2-т орохо хото юм.

Ладога нуурһаа эхэ абажа баруун үмэнэ тиишэ урдаха Нева мүрэн баруун хойшо шэглэн Финландай буланда шудхана. Санкт-Петербург хото тус Нева мүрэнэй адагта түблэрэн хүгжөөжэ ерэһэн бэлэй.

Нева мүрэнэй бэлшээридэхи аралнууд болон хоёр эрьеэр оршохо тус хотодо уһан һубагай һүлжээ ехэдэ хүгжөөһэн. Сагаан тэнгис, Днепр мүрэн, Эжэл мүрэн хүрэтэр уһан зам татагдаһан байдаг тула Каспиин тэнгис, Ураал, Эжэл мүрэнһөө Балтиин тэнгистэ гараха гаралга болодог ха юм. Боомтын уһан 11-4 һарада хүлдэдэгшье мүльһэн хагалагша онгосын туһаламжатайгаар уһан замаа хадагалһаар байдаг. Хотын түбөөр һубаг, далан һүлжэһэн байдаг, үзэсхэлэнтэй хото тула «Хойто Венецишье» гэжэ нэрэлдэг.

Түүхэ

Хойто ехэ дайнай ябасада Швециһээ булаан абаһан Балтиин тэнгис, Финландай булангай эрьедэхи Ингерманландта шэнэ хотые баряа. Мүн хотые хамгаалха зорилгоор Петропавловскын бэхилэлтые бариһан болон 10 000 гаран хүнэй ами наһанай үртэгтэй бодоһон хото гэгдэдэг.

1917 ондо гараһан хоер хубисхал болохо Февралиин хубисхал, Октябриин хубисхал элирүүлэгдэхэ гуламта ба большевигууд засагай эрхые абажа, Ленин Гүрэнэй Думые тарааһан, хубисхалай түб бэлэй.

Орос, Финландай хилэ хажуугаар үнгэрдэг байһан ушар Иосиф Сталин Финландта хандажа «Ехэ буунай тусхал» газарые СССР-дэ шэлжүүлжэ үгэхые шаардаһаниин Финланд улас арсаһанаар 1939 ондо Үбэлэй дайн гү, али Зүблэлтэ-Финландай дайн гаража байһан түүхэтэй. Финууд һайн байлдаһаншье һаа, 1940 ондо СССР-эй хүсэһэн үрэ дүнтэйгээр гал зогсоохо хэрээ байгуулһан юм. Энэнь түбые сахиһан орон байһан Финланд уласые Тэнхэлигэйхидэй талада орохо үүдые нээһэн гэжэ болохо юм. Дэлхэйн хоёрдугаар дайнай үедэ Финланд, Нацис Германиин арминуудай бүһэлэлгэдэ Ленинград хото 900 оршом хоног хоригдоһон бэлэй. Хүлдэһэн Ладога нуураар дамжуулан хотые хоол хүнэһэн, эм таряагаар залгуулан, бүһэлэлгые дабажа гараһан юм.

СССР-эй үедэ хоердохи томо хото болохо Ленинградай Коммунис намай түб хорооной нэгэдүгээр нарин бэшэгэй даргань тус уласта нэрэ нүлөө бүхы албан тушаал байба.

1998 ондо Царское Село байдаг Пушкин хото, Кронштадт зэргэ ойро оршомой 8 хото, 17 һуурин тус хотодо нэгэдхэһэнээр хотын газар нютаг нилээд тэлэбэ.

Тус хотоһоо ОХУ-ын хоердохи юрэнхылэгшэ Владимир Путин түрэжэ гараһан юм.

2008 оной 5 һарада ОХУ-ын Үндэһэн хуулиин шүүхэ тус хотодо байрлаха болоһон байна.



[[1720-еод оной генерал түсэб	«Ленинградай тэнгэриие хамгаалдаг зенитчигүүд». 1941 оной 10 һара	Гол штабын арка. 1986 он	Василийн аралай годли. 2017 он