Тарас Шевченко
Тарас Шевченко; (украин: Тарас Григорович Шевченко; 1814 оной 3 һарын 9, Морынци — 1861 оной 3 һарын 10, Санкт-Петербург хото) — Украинын үндэһэтэнэй шүлэгшэ, зурааша, хубисхалша демократ. Шевченко болбол — украиншуудай арадай шүлэгшэ. Шевченко хадаа шэнэ, украин удха зохёол үндэһэ һуури табигша мүн. Эзэн хаанай уралигай академиин академик (1860).
| Тарас Шевченко | |
| Тарас Григорович Шевченко | |
 | |
| Ажал үйлэ: | |
|---|---|
| Түрэһэн үдэр: | |
| Түрэһэн газар: |
Моринцы[d], Звенигородский уезд[d], Киевская губерния[d], Ородой эзэнтэ улас[9][10][11] |
| Эрхэтэнэй харьяалал: | |
| Наһа бараһан үдэр: | |
| Наһа бараһан газар: | |
| Гарай үзэг: |
|
Тэрээнэй гайхамшагта ажал хэрэгүүд Украинын соёлой хүгжэлтэдэ мүнөөшье хүрэтэр айхабтар ехэ нүлөө үзүүлһээр. Олохон уран зохёолшод, композиторнууд, зүжэгшэд болон хүгжэмшэд Шевченкын гэгээн бэлигые үльгэр жэшээ болгодог юм.
Тарас Шевченко болбол Украинада, Звенигородський сомоной Морынци хүдөөдэ крепостной боголой бүлэдөө, 1814 оной 3 һарын 9-дэ түрөө һэн. Тарас Шевченко болбол бага наһанһаа хойшо юрэ бэшэ ухаан бодол, зураха ба зохёохо шадабари харуулһан байгаа.
1838 оной хабар Карл Брюллов, Василий Жуковский хоёр түлөөһэ үгөөд, залуу ирагуу найрагшые богоолшолгоһоо гэтэлгэхээр гаргажа абамаар байгаа. 1838 оной 5 һарын 7-ндэ Шевченко сүлөө олгогдобо.
Тарас Григорович Шевченко болбол өөрынгөө арадые, арадайнгаа ажабайдал ба һуудалые арадайнгаа хэлые, дуунуудые, һанал бодолые, түүхэ үльгэрнүүдые юунһээш үлүүгээр мэдэһэн. Шевченко болбол арадай уралиг соохи бүхы һайн һайхан юумэнүүдынь хуу өөртөө шэнгээн абажа, тэрэгээр өөрынгөө зохёолнуудые шэмэгдэһэн ба тиигээд энээнээ арадтаа зорюулжа үгөө һэн.
Шевченко болбол өөрынгөө орондо, өөрынгөө арадта хизгааргүй дуратай инаг байһан түрэл Украинынгаа үргэн тала дайдаар, хото, хүдөөгөөр ябахадаа, дарлагдаһан ба харанхы мананда төөриһэн, үлэсхэлэн хооһон хүнүүдэй уйдхарта гашуун гунигдалые, зоболонто байдалые үзэдэг, харадаг, дууладаг байгаа. Украиншуудые ородууд хайшан гээд мал шэнгеэр худалдажа, баһажа, доромжолжо байхые шүлэгшэ хараһан байна. Украиншууд арад хадаа өөрынгөө бэе даанги ба тусгаар байдалаа олонтоото дайсадһаа ба илангаяа ород ба поляк хэдэн зуун жэлдэ тэмсэһэн юм. Хаанаш — түрэһэн нютагтаашье, Петербургдэшье, сүлэлгэдэшье байхадаа, Шевченко болбол өөрынгөө арадай ерээдүйн зол жаргал тухай хододоо һанажа ябадаг, үнэтэ ушар ерэхэ гэжэ этигэдэг ба энээниие дүтэ болгохын түлөө бүхы бэеэ үгэһэн юм.
Хаанта Оросой нютаг дэбисхэр дээрэ һууһан олонтоото арадуудай хоротой муухай дайсаниинь болохо, империализмын урдаһаа эсэргүүсэн, Шевченко болбол эрэйхэг зоригтойгоор бодоһон байгаа. Кирилл ба Мефодийн нүхэрлигэй гэшүүн байһан ушар, даралтата Орос гүрэн дураагутаһан дүлэтэ зохёол шүлэгүүдэйнь түлөө Шевченкын ород засаг тэсээгүй ба хурша шүлэгүүдээр зүрхөө хадхуулжа хэһэһэн I Николай царь болбол мүн Шевченкоһээ һүрдэн айһан ба тээрэниие 1847 ондо тушаагаад, Орскын бэхилэлтэдэ сүлэһэн байна. Зураг зураахаа ямарш зохёол зохёохоо хоригдоһон Шевченко болбол мүн шүлэгдэш байхадаа, зориг хүсэлөө буураагүй ба зохёолоо бэшэһээр байгаа һэн. Һүүлэрэнь 1850 ондо дахин дабхар сүлэлгэ — Каспийн далайн саадтээ, Шэнэ-Петровск бэхилэлтэдэ эльгээгдэбэ. Эндэ Шевченко өөрынгөө омог зоригоо бааханшье буураагүй, урданайхи шэнгеэрээ дорюун һэргэг зандаа, дуугаа дуулаһаар ябаа һэн.
Харин I Николайн нүгшэһэнэй хойно, шүлэгшын Петербургынхи найза нүхэдэй үни удаан зууршалга, гуйлга хэһэнэй ашаар, Шевченко болбол 1857 ондо, арбан жэлһээ үлүү сүлэлгэдэ байһанайнгаа һүүлдэ, амнистяар сүлөөлэгдөө һэн. Сүлэлгэһөө сүлөөлэгдөөшье һаань, ород жандармууд, барлагууд хадаа Шевченкодэ зам табяагүй һэн. Шүлэгшын түрэһэн нютаг — Украинадаа һуухые хүсөөшье һаань, Оросой засаг тэрэниие харшалан, тэндэһээнь намнаһан байна.
Бага наһанһаа хойшо Оросой шэрүүн даралтые үзэһэн, үни удаан түрмэ, каатарга, сүлэлгэдэ ябажа, тулиһан зобоһон ушарһаа, шүлэгшын бэеын тамирынь ехээр муудажа, Шевченко болбол 1861 оной 3 һарын 10-да Петербургдэ наһанһаа нүгшэһэн байна. Днепр мүрэнэй хүбөөдэ Канив хотодо хүдөөлүүлһэн юм.
Зүүлтэ
Заһаха- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 интернет-энциклопедия
- ↑ 4,0 4,1 SNAC — 2010.
- ↑ 5,0 5,1 International Music Score Library Project — 2006.
- ↑ 6,0 6,1 Энциклопедия Брокгауз
- ↑ 7,0 7,1 Popova L. I. Shevchenko, Taras // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T078223
- ↑ 8,0 8,1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
- ↑ 9,0 9,1 Шевченко Тарас Григорьевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Historic Oakville statue stolen // Toronto Star — Canada: 2007. — ISSN 0319-0781
- ↑ Ukraine’s regions
- ↑ http://allpoetry.com/poem/4937927-Shevchenko--The-Dream--translation--by-Vera-Rich
- ↑ https://link.springer.com/content/pdf/10.1134/S0965542509120100.pdf
- ↑ http://ukrweekly.com/archive/pdf1/1945/The_Ukrainian_Weekly_1945-03.pdf
- ↑ encyclopedia.com — HighBeam Research.