Удха зохёол

Удха зохёол гү, али литература ([lit(t)eratura] Error: {{Lang-xx}}: text has italic markup (help), — бэшэһэн, lit(t)era — үзэг) гэдэгэнь ямар нэгэ хэлээр бэшэгдэһэн бэшэмэл бүтээлэй уралиг юм. Удха зохёолонь түгээмэл хоёр гол хэлбэритэй: уран зохёол болон уран зохёол буса; хоёр гол арга техникатай: ирагуу найраг болон үргэлжэлһэн зохёол гэжэ ангиладаг.

Жан-Оноре Фрагонард, Уншагша (La Liseuse, 1770/72)

Удха зохёол бодито мэдээсэл дээрэ үндэһэлэн (сэтгүүл зүйн болон уран зохёол буса) жэшээнь полемикагай ажал, намтарые, туршалгатай эссе орожо болоно. Үгы бол, түһөөлэл дээрэ үндэһэлһэн бэшэбэри (жэшээнь, уран зохёол, ирагуу найраг гү, али зүжэг гэхэ мэтэ) бүридэжэ болоно.

Удха зохёолой түүхэ

Эртэнэй удха зохёол

Гильгамешэй баатарай домог хамагай эртын мэдэгдэн удха зохёолой бүтээлэй нэгэ юм. Энэ Вавилоной баатарай домог Шумер хэлэнэй түүхэһээ үүдэһэн. Шумер түүхэнүүд (магадгүй хамагай багаар бодоход 2100 МЭҮ болозожо) хуушын хэдыш, энэнь хамагай ехэ магадлалтай МЭҮ 1900 он оршом бэшэһэн байна. Баатарлиг, найрамдал, гарза хохирол, мүнхэ амидаралай эрэлэнь сэдэб баатарлиг хүндэнэ.

Эртэнэй Энэдхэгдэ, удха зохёолынь анха амаар дамжадаг байһан домогуудһоо гаралтай байна. Эртын зохёолой түлэбдэ зүжэг, заабари, судар болон баатарай домог оруулагдаһан. Санскрит удха зохёол бусажа 1500-1000 МЭҮ болзожо Ведын эхилдэг болоод Түмэр зэбсэгэй Энэдхэгэй санскрит туулиса үргэлжэлүүлжэ байна. Ведануудта эртэнэй арюун нангин эхэ бэшэбэриие дунда байна. Самхитанууд (Ведын сугуулбари) ойролсоогоор МЭҮ 1500-1000 огоноо. Дунда 1-р зуунай МЭҮ, эсэбэл хожуу Хүрэл зэбсэгэй болон Түмэр зэбсэгэй дунда үе гэхэд 2 дугаар дэлгэгдэжэнь Ведын хугасаанда МЭҮ 1000-500. Ойролсоогоор МЭҮ 6-р — 1-р зуунай хүртэлхэ хугасаанда хамагай нүлөөтэй хоёр Энэдхэгэй баатарай домогууд Махабхарата болон Рамаяна бэшэһэн байна.

Тэнгэри тэдхэгшэ хаан гар бэшэһэн Шүлэгэй Номой түрүүшын шүлэг

Эртэнэй Хитадта эртын удха зохёолой гол түлэбүүд гүн ухаан, түүхэ, сэрэгэй шэнжэлхэ ухаан, хүдөө ажахы, ирагуу найраг сугларуулһан байгаа. Хитадай оршон үеын саарһанай, ном хэблэлгын гаралгань дэлхэйн хамагай анханай хэблэмэл соёлуудай нэгэ болобо. Хитадай удха зохёол ехэнхинь Зүүн Жоу уласай үеын (769-269 МЭҮ) Үзэлэй Зуун Һургуули (хитадаар 諸子百家) үедэ байгуулһан юм. Эдгээрһээ хамагай шухалтайнь Дао шажанай, Моизмой, Легализмай, Күнзыгэй һунгамал тиихэдэнь сэрэгэй шэнжэлхэ ухаанай (Сунь Цзыгэй Дайнай мэргэжэл), Хитадай түүхын (жэшээнь, Сыма Цяниин «Ехэ түүхэшын угай бэшэг») ажалнууд юм.

Эртэнэй Грекда, Хомерай Иллиада болон Одиссей баатарай домогууд мүн Хесиодой Теогони Эртэнэй Грекай удха зохёолойнь хамагай нүлөөтэй байба. Платон, Аристотель хоёр баруун гүн ухаанай һуури байгаань гүн ухаанай сударуудые бэшэһэн; Сапфо болон Пиндар нүлөө бүхы уянгын ирагуу найрагшад байһан болоод Херодот болон Фукидид эхээр Грекай түүхэшэд байба. Эртэнэй Грекда зүжэг түгээмэл байһан хэдыш гурбан зохёогшодой тоглолтонь зүбхэн хизгаарлагдмал тоо хэбээр байдаг: Эсхил, Софокл болон Эврипид. Аристофанай зүжэгүүд анханай Хуушан Зүжэг хэлбэриин ганса зүбхэн жэшээе үзүүлнэ .

Римэй Бүгэдэ Найрамдаха ба Римэй эзэнтэ уласай латин бэшэгшэд агуу ехэ Грек зохёолшые дууряаба. Виргилиин Энеид олон талаараа Хомерай Иллиада даган дууряана, хошон зүжэгэй зохёолшо Плаут Аристофанай мүрыень дагажа, Тацитай «Анналууд» болон «Германиа» Фукидид бодожо олоһон үндэһэндээ адли түүхэн хандалагые дагана.

Дундада зуунай удха зохёол

Энэ хугасаанда эрхэтэнэй ном шажанай удха зохёолой адлигүй хэмжээгээр үйлэдбэрлэжэ байһан, гэхыдээ ехэ хадгалагдан үлэһэн болоод бидэ мүнөөдэр баян сугуулбариие эзэмшэжэ байна. "Ордоной дуран"ай хэшээл, 11-р зуунай үедэ шухал аша холбогдолтой болоһон юм. Илангаяа Романс хэлэнуудай (Франци, Испан, Галисян-Португал, Каталан, Прованс хэлэн) оронуудта ябуулын дуушад (трубадурууд) тэдэнэй дуун дээрэ амидарһан.

Герман арадай аман зохёол (жэшээнь: «Беовульф» болон «Нибелунгууд тухай дуун») уламжалалаа нэмлэлтэ болгон chanson de geste (жэшээнь: «Роланд тухай дуун») уламжалал, тиигээд roman courtois уламжалалда ордоной адал ябадалта агуу, урта удаан хугасаанай түгээмэл бии болобо.

Аянай зохёол маша алдартай байһан: жэшээнь Джеффри Чосерой «Кентербериин хөөрөөнууд».

Шажанай эрдэмтэд, жэшээнь Кентербериин Анселм, Томас Аквинат, мүн Пьер Абелар, урта теологиин, гүн ухаанай зохёол бэшэһэн.

XVII-р зуунай һүүлдын удха зохёол

Ренессанс үедэ шэнэ зохёолой хэлбэри — роман бии болобо. Дэлхэйн түрүүшын роман — Японой Гензиин домог байба. Гэгээрэлэй үедэ түүхын, хүнэй ​​мүн шанарай гүн ухаанай хэһэгхэн болон таамаглалууд ниигэм, улас түрын хүгжөөлые удха зохёолдо нэгэдгэһэн.

Ном зохёол

• Бахтин М. М. Эстетика словесного творчества. — М.: Искусство, 1986.
• Хализев В. Е. Интерпретация и литературная критика // Проблемы теории литературной критики. — М., 1980.
• Гадамер Г.-Г. Актуальность прекрасного. — М., 1991.
• Корман Б. О. Избранные труды по теории и истории литературы. — Ижевск, 1992.
• Есаулов И. А. Спектр адекватности в истолковании литературного произведения: «Миргород» Н. В. Гоголя. — М., 1997.
• Рикёр П. Конфликт интерпретаций: Очерки о герменевтике. — М., 1995.
• Хайдеггер М. Бытие и время. — М., 1997.
• Тюпа В. И. Онтология коммуникации // Дискурс. № 5/6. — Новосибирск, 1998. — С. 5-17.
• Rezeptionästhetik. Teorie und Praxis / Hrsg. R. Warning. München: 1975
• Iser W. Der Akt des Lesens: Theorie ästhetischer Wirkung. München: 1976
• Meier R. Bibliographie zur Intonation. Tübingen, 1984. С. 306

Холбооһон

Энэ хуудаһан Удха зохёол гэһэн Викимедиа сангай ангилал холбооһотой.

• Полезные материалы по литературе и литературоведению
• ИТОРИЯ ЛИТЕРАТУРЫ ХХ ВЕКА [СПИСОК К ПРОЧТЕНИЮ
• Загбар:Open-Site
• Государственный рубрикатор научно-технической информации (ГРНТИ) (по состоянию на 2001 год): 17 Литература. Литературоведение. Устное народное творчество