Ази
түби газар
(Аази-һээ шэлжэн эльгээгдэбэ)
.svg)
Ази — дэлхэйн ниитэ гадаргуугай 8.6% (хуурай газарай 29.4%)-ые эзэлдэг, мүнөөнэй дэлхэйн хүн амын 60% (3.88 тэрбум) амидардаг дэлхэйн хамагай томо түби юм. Ехэнхэ хэһэг дэлхэйн зүүн ба хойто хахадта оршодог болоод Европо түбиин хамта Евразиин эхэ газарые бүрдүүлнэ. Африка түбиһээ Улаан тэнгис, Суэцэй һубагаар, Европо түбиһээ Уралай нюруу, Кавказай нюруу, Каспиин тэнгис, Хара тэнгисээр тусгаарлагдадаг. Зүүн талаараа Номгон далай, урда талаараа Энэдхэгэй далай, хойто талаараа Хойто мүльһэн далайтай тус тус залгана.
Шумер, Хитад, Энэдхэг гэхэ мэтэ дэлхэйн хамагай анханай соёл эрхэншилүүд Ази түбида анха үүһэһэн гэжэ үзэдэг.
Улас оронуудай тобшоо
Заһаха| Бүс, улсын далбаа, улсын нэр | Газар нутгийн хэмжээ (км²) |
Хүн амын тоо (2008 оны 7-р сарын 1-ны байдлаар.) |
Хүн амын нягтрал (хүн/км²) |
Ниислэл |
|---|---|---|---|---|
| Дундад Ази: | ||||
 Казахстан[3]
|
2,724,927 | 15,666,533 | 5.7 | Астана |
 Кыргызстан
|
198,500 | 5,356,869 | 24.3 | Бишкек |
 Таджикистан
|
143,100 | 7,211,884 | 47.0 | Душанбе |
 Туркменистан
|
488,100 | 5,179,573 | 9.6 | Ашхабад |
 Узбекистан
|
447,400 | 28,268,441 | 57.1 | Ташкент |
| Зүүн Ази: | ||||
 БНХАУ[4]
|
9,584,492 | 1,322,044,605 | 134.0 | Бээжин |
 Хонконг[5]
|
1,092 | 7,008,300[1] | 6,417.9 | — |
 Макао[6]
|
25 | 460,823 | 18,473.3 | — |
 Япон
|
377,835 | 127,288,628 | 336.1 | Токио |
 Тайвань[7]
|
35,980 | 22,920,946 | 626.7 | Тайбэй |
 Хойто Солонгос
|
120,540 | 23,479,095 | 184.4 | Пёнъян |
 Урда Солонгос
|
98,480 | 49,232,844 | 490.7 | Сөүл |
 Монгол
|
1,565,000 | 2,996,082 | 2.0 | Улаанбаатар |
| Хойто Ази: | ||||
 Оросой холбоото улас[8]
|
17,075,400 | 142,200,000 | 26.8 | Москва |
| Зүүн Урда Ази: | ||||
 Брүнэй
|
5,770 | 381,371 | 66.1 | Бандар Сери Бегаван |
 Бирма
|
676,578 | 47,758,224 | 70.3 | Найпьидо[9] |
 Кампучи[2]
|
181,035 | 13,388,910 | 74 | Пномпень |
 Зүүн Тимор[10]
|
15,007 | 1,108,777 | 73.8 | Дили |
 Индонези[11]
|
1,919,440 | 230,512,000 | 120.1 | Жакарта |
 Лаос
|
236,800 | 6,677,534 | 28.2 | Вьентьян |
 Малайзи
|
329,847 | 27,780,000 | 84.2 | Куала Лумпур |
 Филиппина
|
300,000 | 92,681,453 | 308.9 | Манила |
 Сингапур
|
704 | 4,608,167 | 6,545.7 | Сингапур |
 Тайланд
|
514,000 | 65,493,298 | 127.4 | Бангкок |
 Вьетнам
|
331,690 | 86,116,559 | 259.6 | Ханой |
| Урда Ази: | ||||
 Афганистан
|
647,500 | 32,738,775 | 42.9 | Кабул |
 Бангладеш
|
147,570 | 153,546,901 | 1040.5 | Дака |
 Бутан
|
38,394 | 682,321 | 17.8 | Тхимпху |
 Энэдхэг[12]
|
3,287,263 | 1,147,995,226 | 349.2 | Шинэ Дели |
 Мальдива
|
300 | 379,174 | 1,263.3 | Мале |
 Балба
|
147,181 | 29,519,114 | 200.5 | Катманду |
 Пакистан
|
803,940 | 167,762,049 | 208.7 | Исламабад |
 Шри Ланка
|
65,610 | 21,128,773 | 322.0 | Коломбо |
| Баруун Ази: | ||||
 Армени[13]
|
Ереван | |||
 Азербайджан[14]
|
46,870 | 3,845,127 | 82.0 | Баку |
 Баһрэйн
|
665 | 718,306 | 987.1 | Манама |
 Кипр[15]
|
9,250 | 792,604 | 83.9 | Никосиа |
 Гүржи[16]
|
Тибилис | |||
 Ирак
|
437,072 | 28,221,181 | 54.9 | Багдад |
 Иран
|
1,648,195 | 70,472,846 | 42.8 | Тегеран |
 Израиль
|
20,770 | 7,112,359 | 290.3 | Иерусалим[17] |
 Иордани
|
92,300 | 6,198,677 | 57.5 | Амман |
 Кувейт
|
17,820 | 2,596,561 | 118.5 | Кувейт хото |
 Ливан
|
10,452 | 3,971,941 | 353.6 | Бейрут |
 Оман
|
212,460 | 3,311,640 | 12.8 | Маскат |
 Палестина
|
6,257 | 4,277,000 | 683.5 | Ramallah |
 Катар
|
11,437 | 928,635 | 69.4 | Доха |
 Саудай Арави
|
1,960,582 | 23,513,330 | 12.0 | Рияд |
 Сири
|
185,180 | 19,747,586 | 92.6 | Дамаск |
 Турк[18]
|
Анкара | |||
 Арабай Нэгэдэһэн Эмиртэ Улас
|
82,880 | 4,621,399 | 29.5 | Абу Даби |
 Йемен
|
527,970 | 23,013,376 | 35.4 | Санаа |
| Ниитэ | 43,810,582 | 4,162,966,086 | 89.07 | |
Азиин уласууд
Заһаха| № | Нэрэ |
|---|---|
| 1 | Азербайджан |
| 2 | Арабын Нэгэдэһэн Эмир Улас |
| 3 | Армени |
| 4 | Афганистан |
| 5 | Балба |
| 6 | Бангладеш |
| 7 | Бахрейн |
| 8 | Бруней |
| 9 | Бутан |
| 10 | Вьетнам |
| 11 | Гүрж |
| 12 | Египет |
| 13 | Тимор-Лесте |
| 14 | Израиль |
| 15 | Индонези |
| 16 | Йордан |
| 17 | Ирак |
| 18 | Иран |
| 19 | Йемен |
| 20 | Казахстан |
| 21 | Камбоджа |
| 22 | Катар |
| 23 | Кипр |
| 24 | Кыргызстан |
| 25 | Кувейт |
| 26 | Лаос |
| 27 | Ливан |
| 28 | Малайзи |
| 29 | Мальдив |
| 30 | Монгол Улас |
| 31 | Мьянмар |
| 32 | Оман |
| 33 | Оросой холбоото улас |
| 34 | Узбекистан |
| 35 | Пакистан |
| 36 | Саудын Араб |
| 37 | Сингапур |
| 38 | Сири |
| 39 | Хойто Солонгос |
| 40 | Урда Солонгос |
| 41 | Таджикистан |
| 42 | Хитад |
| 43 | Таиланд |
| 44 | Туркменистан |
| 45 | Турк |
| 46 | Филиппин |
| 47 | Шри Ланка |
| 48 | Энэдхэг |
| 49 | Япон |
Заалтас
Заһаха- ↑ 1,0 1,1 HK Census and Statistics Department. Censtatd.gov.hk. the original on 2008-05-19 үдэрһөө архивлагдаһан. 2009-08-28 үдэртэ хандаһан.
- ↑ 2,0 2,1 General Population Census of Cambodia 2008 - Provisional population totals, National Institute of Statistics, Ministry of Planning, released 3rd September, 2008
- ↑ Казахстан нь Төв Ази, Европт оршино.
- ↑ Гонконг, Макао болон Тайвань ороогүй болно.
- ↑ Хонконг нь Хятадын тусгай захиргааны бүс юм.
- ↑ Макао нь Хонконгийн хамт Хятадын тусгай захиргааны бүс юм.
- ↑ Энэ улс нь Тайвань аралд орших, тусгаар тогтносон байдал нь эргэлзээтэй улс юм. Хятадын Тайбэй гэж нэрлэгдэх нь олон.
- ↑ Орос улсын нутаг дэвсгэр нь Ази ба Европ тивд оршино.
- ↑ The administrative capital of Burma (Myanmar) was officially moved from Yangon (Rangoon) to a militarised greenfield just west of Pyinmana on 6 November 2005.
- ↑ East Timor is often considered a transcontinental country in Southeastern Asia and Oceania.
- ↑ Indonesia is often considered a transcontinental country in Southeastern Asia and Oceania; figures do not include Irian Jaya and Maluku Islands, frequently reckoned in Oceania (Melanesia/Australasia).
- ↑ Includes Jammu and Kashmir, a contested territory among India, Pakistan, and the PRC.
- ↑ Армен нь Баруун Азид орших ч, түүх болон улс төрийн хувьд Европтой илүү холбоотой.
- ↑ Азербайжан нь газар нутгийн хувьд Баруун Ази ба Европд оршдог.
- ↑ Кипр нь Газар дундын тэнгисийн зүүн сав орчимд байрлах ба түүх болон улс төрийн хувьд Европтой холбоотой юм. Гэсэн ч НҮБ Кипр-г баруу Ази хэмээн тооцдог.
- ↑ Гүрж нь Баруун Ази, Зүүн Европд байрлана.
- ↑ In 1980, Jerusalem was proclaimed Israel's united capital, following its annexation of Arab-dominant East Jerusalem during the 1967 Six-Day War. The United Nations and many countries do not recognize this claim, with most countries maintaining embassies in Tel Aviv instead.
- ↑ Турк нь Ази болон Европд оршдог, хүн амын 90 хувь нь лалын шашинтай Азийн улс боловч, Олимпийн хороодод Европын улс гэж явдаг. Европын холбоонд нэрээ дэвшүүлээд буй.
Хэтдээ унших
Заһаха- Lewis, Martin W. (1997). The myth of continents: a critique of metageography. Berkeley and Los Angeles: University of California Press. ISBN 0-520-20743-2.
- Ventris, Michael (1973). Documents in Mycenaean Greek, 2nd, Cambridge: University Press.
- Higham, Charles. Encyclopedia of Ancient Asian Civilizations. Facts on File library of world history. New York: Facts On File, 2004.
- Kamal, Niraj. "Arise Asia: Respond to White Peril". New Delhi:Wordsmith,2002, ISBN 978-81-87412-08-3
- Kapadia, Feroz, and Mandira Mukherjee. Encyclopaedia of Asian Culture and Society. New Delhi: Anmol Publications, 1999.
- Levinson, David, and Karen Christensen. Encyclopedia of Modern Asia. New York: Charles Scribner's Sons, 2002.
- Display Maps. The Soil Maps of Asia. European Digital Archive of Soil Maps – EuDASM. 26 July 2011 үдэртэ хандаһан.
- Asia Maps. Perry-Castañeda Library Map Collection. University of Texas Libraries. the original on 18 July 2011 үдэрһөө архивлагдаһан. 20 July 2011 үдэртэ хандаһан.
- Asia. Norman B. Leventhal Map Center at the Boston Public Library. the original on 29 September 2011 үдэрһөө архивлагдаһан. 26 July 2011 үдэртэ хандаһан.
|
Энэ богони үгүүлэлые утадхажа болоно. Энэниие дэлгэрэнгы болгожо Википеэдидэ туһалаарай. |