Япон эзэнтэ гүрэн

Япон эзэнтэ гүрэн (Ехэ Япон эзэнтэ гүрэн, японоор 大日本帝国 (だいにっぽんていこく)[2]) гээшэ 1868 оной 1 һарын 3-һаа 1947 оной 5 һарын 3 болотор[3] Японой эзэн хаанда һуурилһан онсогой улас гүрэн болон тэрэнэй доро империалис бодолгоор эзэлһэн нютаг дэбисхэр гү, али Японой империалис үе юм. 1868 оной 1 һарын 3 Мэйдзи шэнэшлэлэй үрэ дүндэ Мэйдзи засагай газар байгуулжа 1947 оной 5 һарын 3 Японой Үндэһэн Хуули хүсэн түгэлдэр болохо хүрэтэр 79 жэл оршон байгаа. Мэйдзи шэнэшлэлээр түргэн нээлтэ бодолготой барууншаһан Азиһаа түрүүшын баян болон сэрэгээр хүсэтэй гүрэн болоһон байна.

Ехэ Япон эзэнтэ гүрэн
大日本帝國
Эзэнтэ гүрэн

 

 

1868 — 1947



 

 

 

 

Туг Эзэн хаанай тамга
Дуулал
японоор 君が代 (きみがよ) → Кимигаё
«Эзэн дээдэһээ танай хаан түрэ барилга»

Япон 1942 ондо
Ниислэл Токио
Хэлэн(үүд) япон
Мүнгэн тэмдэгтэ йенэ
Газар нютаг 1 984 000 км² (1938)[1]
Хүн зон 77 700 000 (1920)
Эзэн хаан
 - 1868–1912 Мэйдзи эзэн хаан
 - 1912–1926 Тайсё эзэн хаан
 - 1926–1947 Сёва эзэн хаан

1895 оной 4 һарын 17 Япон-Цин дайнда илажа Тайвань аралые эзэлээд, 1905 оной Орос-Япон дайнда илаһанай һүүлдэ 1910 оной 8 һарын 29 Солонгос эзэнтэ гүрэниие хүсөөр нэгэдхэһэн. 1930-аад онуудта Манжуур ба Хитад Уласые добтолһон болон Нацис Германи, Итали хаанта уластай суг хамта Тэнхэлигэйхидэй гэшүүнөөр Дэлхэйн хоёрдугаар дайнда хабаасагдажа Вьетнам, Сингапур, Филиппина гэхэ мэтэ Зүүн Азиин нютаг дэбисхэртэ Океаниин олон аралнуудые добтолоод эзэлээ.

Тиимэшье АНУ-тай Номгон далайн дайнай ашаар дайнай ябаса хубилалжа эсэсэй эсэстээ 1945 оной 8 һарын эхиндэ Хиросима ба Нагасаки атомой бомбодогдожо Зүблэлтын сэрэгэй Манжуурые добтолһоной һүүлдэ 8 һарын 14 Потсдамай уулзалтые хүлеэн абаба. 8 һарын 15-да холбоотонуудта албан ёһоор буужа үгөөд, 9 һарын 2 Потсдамай уулзалтын тунхаглалда гарай үзэгөө табиба. Холбоотон сэрэг эзэмдэгшэ болоһон Америкын сэрэг Япон эзэнтэ гүрэниие буулгаба. Тэрэнэй һүүлдэ 1947 оной 5 һарын 3-да Японой Үндэһэн Хуули сахюулжа албан ёһоор үгы болобо.

Эзэн хаашуул

Заһаха
Бунханай нэрэ Өөрын нэрэ Бага наһанай нэрэ Хааншалал Үеын нэрэ
Мэйдзи Тэнно
(明治天皇 ())
Муцухито
(睦仁 ())
Сати-но-мия
(祐宮 ())
1868–1912
(1890–1912)
Мэйдзи
Тайсё Тэнно
(大正天皇 ())
Ёсихито
(嘉仁 ())
Хару-но-мия
(明宮 ())
1912–26 Тайсё
Сёва Тэнно
(昭和天皇 ())
Хирохито
(裕仁 ())
Мити-но-мия
(迪宮 ())
1926–89 Сёва

Японы харьяата нютаг дэбисхэрнүүд

Заһаха

Зүүн Ази

Заһаха

Зүүн-Урда Ази

Заһаха

Номгон далай

Заһаха

Зүүлтэ

Заһаха