Цахиур (Si)
Атомай дугаар 14
Атомай масса 28.0855 г/моль
Үнгэ Хара сэхигэр
Электроной бүридэл [Ne] 3s2 3p2
Бодос зүйн шэнжэ шанар
Бодосой түлэб Хатуу
Нягта 2.33 г/см³
Хайлаха температура (1414 °C), 1687 K
Бусалха температура (3265 °C), 3538 K
Хайлалтын хубиин дулаан 50.21 кЖ/моль
Ууршалтын хубиин дулаан 359 кЖ/моль
Дулаан багтаамжа (25 °C) 19.789 кЖ/(моль·K)
Атомай шэнжэ шанар
Орондо тороной бүтэсэ
(Сингони)
Таладаа түбтэй куб
Эһэлдэлтын зэрэг 4
Ионизациин энерги
(эхинэй электроноор)
786.5 кЖ/моль
Атомай радиус 110 пм
Ковалентай радиус 111 пм
Si 14
28,0855
[Ne]3s23p2
Сахюур

Сахюур (лата: Silicium, Si гэжэ тэмдэглэгдэдэг) — химиин элемент юм. Атомай дугаарынь 14. Оршолон юртэмсын хэмжээндэ наймадахи, дэлхэйн сарсадаста хоёр дахи (хүшэлтүрэгшын дараа) үргэн тархалтатай элемент болоно. Дэлхэйн сарсадасай 25.7% -ые (массын) сахюур бүридүүлнэ.

Сахюурые шэл, цемент, эмнэлигтэ хэрэглэхэһээ гадна, хамагай голынь хахад дамжуулагшын үйлэдбэрилэлдэ үргэн хэрэглэнэ.

Сахюурынь ургамалай, илангаяа үбэһэлиг ургамалай метаболизмын үйлэ ажалалгаанда маша шухала үүргэ гүйсэдхэнэ.

Изотопи

Заһаха
Нундаглаһан сахюур

22-һоо 44 хүрэтэр атом масса бүхы изотопинууд мэдэгдэжэ байгааһаа 28Si (92.23%), 29Si (4.67%), ба 3030Si (3.1%) гэһэн тогтоборитой изотопинууд, мүн Аргоной задаралаар үүдэдэг 32Si (хахад задаралай хугасаань 170 жэл) үргэн тархалтатай болоно.

Холбооһон

Заһаха