Хүшэлтүрэгшэ (O)
Атомай дугаар 8
Атомай масса 15.9994 г/моль
Үнгэ Үнгэгүй (Хии), Сэнхир (шэнгэн)
Электроной бүридэл 1s2 2s2 2p4
Бүрхөөл дэхи
электроной тоо
2, 6
Бодос зүйн шэнжэ шанар
Бодосой түлэб Хии
Нягта 1,428 г/см³
Хайлаха температура (-218.79 °C), 54.36 K
Бусалха температура (-182.95 °C), 90.20 K
Хайлалтын хубиин дулаан (O2) 0.444 кЖ/моль
Ууршалтын хубиин дулаан (O2) 6.82 кЖ/моль
Дулаан багтаамжа (25 °C) (O2) 29.378 кЖ/(моль·K)
Атомай шэнжэ шанар
Орондо тороной бүтэсэ
(Сингони)
Куб
Эһэлдэлтын зэрэг −2, −1
Ионизациин энерги
(эхинэй электроноор)
1313.9 кЖ/моль
Атомай радиус 60 пм
Ковалентай радиус 73 пм
O 8
15,9994
[He]2s22p4
Хүшэлтүрэгшэ

Хүшэлтүрэгшэ (Монгол: Хүчилтөрөгч, Англи: Oxygen, Грек: ὀξύς — «хүшэл» + Грек: γεννάω — «түрэнэб»-һээ гараһан) — химиин элемент, атомай дугаар 8, химиин тэмдэглэгээнь O. Үнгэ, үнэргүй хии. 1772 ондо анха нээгдэһэн.

Дэлхэй дээрэ хүшэлтүрэгшэнь ехэбшэлэн бусад химиин элементуудтэй ионай, эсэбэл ковалентай холбоогоор холбогдон оршоно. Жэшээнь, уһан (H2O), сахюурай дабхар эһэл (SiO2, элһэнэй үндэһэн бүрэлдэхүүн), түмэрэй уһан эһэл (Fe2O3) гэхэ мэтэ.

Аллотропи Заһаха

Изотопи Заһаха

Хүшэлтүрэгшын 17 изотопи (атомай массань 12-28 хүрэтэр) мэдэгдэжэ байгааһаа 16O, 17O, болон 18O гэһэн 3 тогтобортой изотопитой. 16O хамагай үргэн тархалтатай (>99.7%) изотопи юм. Бусад бүхы изотопинуудынь тогтоборгүй болоод хахад задаралай хугасаань 3 минутаһаа бага байна.

Зүүлтэ Заһаха