Энэдхэгэй далай

далай
(Энэдхэг далай-һээ шэлжэн эльгээгдэбэ)

Энэдхэгэй далайДэлхэйн гурбадахи томо далай болоод дэлхэйн уһан гадаргуугай 20%-иие эзэлнэ. Уг далайнь хойто талаараа Ази, баруун талаараа Африка, зүүн талаараа Малайзиин хахад арал, Австрали, урда талаараа Урда далайгаар (Антарктидаар) хүрээлэгдэнэ. Энэдхэгэй далайнь зүүн утаригай 20°-аар Атлантын далайһаа [2], зүүн утаригай 147°-аар Номгон далайһаа тус тус тусгаарлагдана. Хамагай хойто сэгэнь хойто үргэригэй 30° гү, али Персиин булан юм. Энэдхэгэй далайн урта, үргэниинь ойролсоо болоод 10,000 км үргэн, ниитэ талбайнь 73,556,000 км² (Улаан тэнгис, Персиин буланг оролсуулаад), уһанай ниитэ эзэлхүүниинь 292,131,000 км³ болоно. Далайн дундажа гүн 3,890 м.

Энэдхэгэй далай

Энэдхэгэй далайн газарай зураг
Гадаргуугай дэбисхэр 76 170 мянган км²
Дунда гүнзэгэнь 3711 м
Эгээн гүнзэгэнь 7729 м (Явагай хобоо)
Уһанай багтаса 282 650 мянган км³
Дабһалиг шанар 30—40 ‰ (хуудам далай)
Аралууд Тасмания, Шри-Ланка, Мелвилл, Занзибар, Симёлуэ, Мадагаскар, г.м.[1]

Энэдхэгэй далайда хэд хэдэн томохон мүрэн - Замбези, Шат-Эль-Араб, Инд, Ганга, Брахмапутра, Иравади зэргэ шудхана. Уг далайда 2 томо урдагал урдагал байна. Эхинхэ гү, али хойто урдагалиинь сагай зүүнэй дагуу, дараагынхиинь экваторай урда хэһэгтэ сагай зүүнэй эсэрэг шэглэлдэ урдана. Далайн гүнэй урдагалиинь Атлантик далай, Улаан тэнгисһээ ерэхэ урдагалһаас хамаарна. Хойто үргэригэй 20° оршомдо гадаргуугай уһанай хэм 22 °C, түүнһээ зүүн тиишэ 28 °C-һаа дабана. Урда туйл руу ойртоход далайн уһанай гадаргуугай хэм огосом буурна. Урда үргэригэй 65° оршомдо мүльһэн уула тааралдана. Дабһажалтань 3,2 - 3,7% байха болоод Арабын тэнгис, баруун урда Австрали оршомдо уһан хамагай үндэр дабһажалтатай байна.

Зүүлтэ

Заһаха
  1. Атлас океанов. Термины, понятия, справочные таблицы. — М.: ГУНК МО СССР, 1980. — С. 84—119.
  2. Limits of Oceans and Seas Архивировалһан 8 арбан нэгэ һара 2006 оной.. International Hydrographic Organization Special Publication No. 23, 1953.
Дэлхэйн далайнууд
Атлантик далай · Номгон далай · Урда далай · Хойто мүльһэн далай · Энэдхэг далай