Ганга мүрэн

Ганга мүрэн (самгардяар गंगा гү, али самгардяар गङ्गा) — баруун Хималайһаа эхэ абажа хойто Энэдхэгһээ Бангладеш хүрэтэр зүүн урагша 2,525 км урдажа Энэдхэгэй далайн Бенгалиин буланда шудхадаг томохон мүрэн юм. Гангань Энэдхэгэй хамагай ута мүрэн болоод урһасаараа дэлхэйдэ хоёрто ородог. Ганга мүрэнэй хүндынь хүн хамагай шигүү һуурижаһан голой хүнды юм. Тэндэ 1 км²-дэ 390 хүн амидардаг болоод ниитэ 400 сая оршом хүн оршон һуурижадаг. Энэдхэг ба Бангладешай хилэнь Ганга мүрэнөөр зааглагдадаг.

Ганга мүрэн
Варанаси хото дундаар урдаха Ганга мүрэнэй хэһэг
Ганга (шара), Ярлун (ягаан) мүрэнүүдэй һаба
Шудхан юумэн	Ярлун мүрэн, г.м.
Эхин	Хималай (Уттараханд, Энэдхэг)
Урдан гаралга	Бенгалиин булан (Энэдхэгэй далай)
Сүнхэрэгэй һаба	1,080,000 км²
Һабын оронууд	Хитад, Энэдхэг, Бангладеш
Эгээн утань	2,525 км
Гадаргуугай үндэрынь	3,892 м
Урьһаса	-дундажа 12,500 м³/с -хамагай ехэ 70,000 м³/с -хамагай бага 2,000 м³/с

Гангань Хиндү шажанай хамагай арюун гол мүрэн болоод олон сая Энэдхэгшүүдэй амин зуулга болодог. Түүхын үүдэнһээ Энэдхэгэй олон ниислэлнүүд энэ мүрэнэй эрьеэр байрашажа байһан.

Гангань 2007 оной дэлхэйн хамагай ехээр бохирлогдоһон 5 голын нэгээр нэрлэгдэһэн ба Варанасигай оршомдо Энэдхэгэй засагай газарһаа зүбшөөрэгдэһэн хэб хэмжээнһээ даруй 100 дахин элүү бохирдолтой байгаа юм. Уһанай бохирдолынь хүндэ түдыгүй олон зүйлын загаһан, хоёр нютагтануудай амидаралда һүрэгөөр нүлөөлжэ байна. Ганга мүрэниие сэбэрлэхэ хүдэлөөниинь абилга, хээл хахуули, техникын шадамжа, шажанай бүлгүүдэй эсэргүүсэл зэргэһээ улбаалжа зогсонги байдалтай байна.

Холбооһон

• Энэ хуудаһан Ганга мүрэн гэһэн Викимедиа сангай ангилал холбооһотой.
• Ганг — Словарь современных географических названий.

Ном зохёол

• Alley, Kelly D. (2002), «On the banks of the Gaṅgā: when wastewater meets a sacred river», University of Michigan Press, ISBN 978-0-472-06808-1, <http://books.google.com/books?id=gVOryDX8KdUC>. Проверено 26 долоо һара 2011. 
• Alter, Stephen (2001), «Sacred waters: a pilgrimage up the Ganges River to the source of Hindu culture», Harcourt, ISBN 978-0-15-100585-7, <http://books.google.com/books?id=qb9yQgAACAAJ>. Проверено 26 долоо һара 2011. 
• Blurton, T. Richard (1993), «Hindu art», Harvard University Press, ISBN 978-0-674-39189-5, <http://books.google.com/books?id=xJ-lzU_nj_MC>. Проверено 26 долоо һара 2011. 
• Darian, Steven G. (2001), «The Ganges in myth and history», Motilal Banarsidass Publ., ISBN 978-81-208-1757-9, <http://books.google.com/books?id=0obUy_W9NREC>. Проверено 26 долоо һара 2011. 
• Dikshit, K.R. (2007), "India: The Land", «Encyclopædia Britannica», сс. 1–29 
• Eck, Diana L. (1982), «Banaras, city of light», Columbia University Press, ISBN 978-0-231-11447-9, <http://books.google.com/books?id=J57C4d8Bv6UC>. Проверено 26 долоо һара 2011. 
• Eck, Diana (1998), "Gangā: The Goddess Ganges in Hindu Sacred Geography", in Hawley, John Stratton & Wulff, Donna Marie, «Devī: Goddesses of India», Berkeley and Los Angeles: University of California Press; Delhi: Motilal Banarasi Das Publishers. Pp. 352, сс. 137–153, ISBN 81-208-1491-6 
• Los Angeles County Museum of Art & Pal, Pratapaditya (1988), «Indian Sculpture: 700–1800», University of California Press, ISBN 978-0-520-06477-5, <http://books.google.com/books?id=-fvKVDxcJoUC>. Проверено 26 долоо һара 2011. 
• Markandya, Anil & Murty, Maddipati Narasimha (2000), «Cleaning-up the Ganges: a cost-benefit analysis of the Ganga Action Plan», Oxford University Press, ISBN 978-0-19-564945-1, <http://books.google.com/books?id=MefsAAAAMAAJ>. Проверено 29 долоо һара 2011. 
• Newby, Eric (1998), «Slowly down the Ganges», Lonely Planet, ISBN 978-0-86442-631-4, <http://books.google.com/books?id=S4sBAAAACAAJ>. Проверено 26 долоо һара 2011. 
• Hillary, Sir Edmund (1980), «From the ocean to the sky», Ulverscroft, ISBN 978-0-7089-0587-6, <http://books.google.com/books?id=ipe5VGHlmlkC>. Проверено 26 долоо һара 2011. 
• Maclean, Kama (2008), «Pilgrimage and power: the Kumbh Mela in Allahabad, 1765–1954», Oxford University Press US, ISBN 978-0-19-533894-2, <http://books.google.com/books?id=MALacgnsroMC>. Проверено 27 долоо һара 2011. 
• Pal, Pratapaditya (1997), «Divine images, human visions: the Max Tanenbaum collection of South Asian and Himalayan art in the National Gallery of Canada», National Gallery of Canada, ISBN 978-1-896209-05-0, <http://books.google.com/books?id=PMUp4nxAqwwC>. Проверено 27 долоо һара 2011. 
• Parua, Pranab Kumar (2010), «The Ganga: water use in the Indian subcontinent», Springer, ISBN 978-90-481-3102-0, <http://books.google.com/books?id=yUc7Cus2a-MC>. Проверено 29 долоо һара 2011. 
• Rahaman, M.M. (2009), "«Integrated Ganges Basin Management: conflicts and hope for regional development»", Water Policy Т. 11 (2): 168–190, doi:10.2166/wp.2009.012, <http://www.iwaponline.com/wp/01102/wp011020168.htm> 
• Rahaman, M.M. (2009), "«Principles of transboundary water resources management and Ganges Treaties: An Analysis»", International Journal of Water Resources Development Т. 25 (1): 159–173, doi:10.1080/07900620802517574, <http://www.informaworld.com/smpp/content~db=all~content=a908040534> 
• Sack DA, Sack RB, Nair GB, Siddique AK (2004), "«Cholera»", Lancet Т. 363 (9404): 223–33, PMID 14738797, DOI 10.1016/S0140-6736(03)15328-7 
• Singh, Indra Bir (1996), "«Geological Evolution of the Ganga Plain»", Journal of the Palaentological Society of India Т. 41: 99–137 
• Stone, Ian (2002), «Canal Irrigation in British India: Perspectives on Technological Change in a Peasant Economy», Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-52663-0, <http://books.google.com/books?id=7WLUWxIcyogC>. Проверено 26 долоо һара 2011. 
• Wangu, Madhu Bazaz (2003), «Images of Indian goddesses: myths, meanings, and models», Abhinav Publications, ISBN 978-81-7017-416-5, <http://books.google.com/books?id=k8y-vKtqCmIC>. Проверено 26 долоо һара 2011.