Далай лама

(Далай Лама-һээ шэлжэн эльгээгдэбэ)

Далай лама (Далай Багша, түбэдөөр ཏཱ་ལའི་བླ་མ་, Вайли: ta la’i bla ma) Түбэд ороной һэтэгэгшэ Богдо Зонхобын үүдхэһэн Бурханай шажанай буянай ёһой (Шара шажанай) тэргүүн юм.

Гэндэн Дуб, 1-р Далай Лама

1578 ондо Түмэдын Алтан хан Түбэдын гэлүгба ёһын гурба дугаар тэргүүн Содномжамсой Хүхэ-Нуурда уулзажа, түүнда "Далай лама" хэмээхэ нэрые анха үргэмжэлбэ. Түүнһээ хойшо Далай лама тэргүүтэй гэлүгбын ёһо бусад урусгалуудһаа элүү зонхилон дэлгэрэһэн болоод Далай ламань Түбэд болон Монголшуудай дундэ амид Бурхан хэмээн дээдлэгдэһээр дүрбэн зуун жэл үлүү боложо бай юм.

Одоое Арбан дүрбэдүгээр Далай Лама 1959 онһоо хойшо Энэдхэг уласай Дарамсала хотодо амидаржа байна.

Далай Ламанар

Заһаха
Нэрэ Ами Хааншалал Түбэд хэлэн/Уайли транслитераци Хятад транслитераци Бусад транслитераци
1. 1-р Далай Лама Гэндэн Дуб 1391—1474 × түбэдөөр དྒེ་འདུན་འགྲུབ་
dge ‘dun ‘grub
Gêdün Chub Gedün Drup, Gendun Drup
2. 2-р Далай Лама Гэндэн Жамсо 1475—1541 × түбэдөөр དགེ་འདུན་རྒྱ་མཚོ་
dge ‘dun rgya mtsho
Gêdün Gyaco Gedün Gyatso, Gendün Gyatso
3. 3-р Далай Лама Содном Жамсо 1543—1588 1578—1588 түбэдөөр བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་
bsod nams rgya mtsho
Soinam Gyaco Sönam Gyatso
4. 4-р Далай Лама Ёнтан Жамсо 1589—1616 [?] түбэдөөр ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་
yon tan rgya mtsho
Yoindain Gyaco Yontan Gyatso
5. 5-р Далай Лама Лубсан Жамсо 1617—1682 1642—1682 түбэдөөр བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོ་
blo bzang rgya mtsho
Lobsang Gyaco Lobzang Gyatso, Lopsang Gyatso
6. 6-р Далай Лама Жанян Жамсо 1683—1706 [?]-1706 түбэдөөр ཚང་དབྱངས་རྒྱ་མཚོ་
tshang dbyangs rgya mtsho
Cangyang Gyaco
7. 7-р Далай Лама Галсан Жамсо 1708—1757 1751—1757 түбэдөөр བསྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚོ་
bskal bzang rgya mtsho
Gaisang Gyaco Kelsang Gyatso, Kalsang Gyatso
8. 8-р Далай Лама Жамбал Жамсо 1758—1804 1786—1804 түбэдөөр བྱམས་སྤེལ་རྒྱ་མཚོ་
byams spel rgya mtsho
Qambê Gyaco Jampel Gyatso, Jampal Gyatso
9. 9-р Далай Лама Лундок Жамсо 1806—1815 (1808—1815)×× түбэдөөр ལུང་རྟོགས་རྒྱ་མཚོ་
lung rtogs rgya mtsho
Lungdog Gyaco Lungtog Gyatso
10. 10-р Далай Лама Сультим Жамсо 1816—1837 түбэдөөр ཚུལ་ཁྲིམ་རྒྱ་མཚོ་
tshul khrim rgya mtsho
Cüchim Gyaco Tshültrim Gyatso
11. 11-р Далай Лама Хайдуб Жамсо 1838—1856 1844—1856 түбэдөөр མཁས་གྲུབ་རྒྱ་མཚོ་
mkhas grub rgya mtsho
Kaichub Gyaco Kedrub Gyatso
12. 12-р Далай Лама Тинлэ Жамсо 1856—1875 [?] түбэдөөр འཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོ་
‘phrin las rgya mtsho
Chinlai Gyaco Trinle Gyatso
13. 13-р Далай Лама Тубдэн Жамсо 1876—1933 1895—1933 түбэдөөр ཐུབ་བསྟན་རྒྱ་མཚོ་
thub bstan rgya mtsho
Tubdain Gyaco Thubtan Gyatso, Thupten Gyatso
14. 14-р Далай Лама Данзан Жамсо 1935 1950 — түбэдөөр བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ་
bstan ‘dzin rgya mtsho
Dainzin Gyaco

Холбооһон

Заһаха