Далай лама
(Далай Лама-һээ шэлжэн эльгээгдэбэ)
Далай лама (Далай Багша, түбэдөөр ཏཱ་ལའི་བླ་མ་, Вайли: ta la’i bla ma) Түбэд ороной һэтэгэгшэ Богдо Зонхобын үүдхэһэн Бурханай шажанай буянай ёһой (Шара шажанай) тэргүүн юм.
1578 ондо Түмэдын Алтан хан Түбэдын гэлүгба ёһын гурба дугаар тэргүүн Содномжамсой Хүхэ-Нуурда уулзажа, түүнда "Далай лама" хэмээхэ нэрые анха үргэмжэлбэ. Түүнһээ хойшо Далай лама тэргүүтэй гэлүгбын ёһо бусад урусгалуудһаа элүү зонхилон дэлгэрэһэн болоод Далай ламань Түбэд болон Монголшуудай дундэ амид Бурхан хэмээн дээдлэгдэһээр дүрбэн зуун жэл үлүү боложо бай юм.
Одоое Арбан дүрбэдүгээр Далай Лама 1959 онһоо хойшо Энэдхэг уласай Дарамсала хотодо амидаржа байна.
Далай Ламанар
ЗаһахаНэрэ | Ами | Хааншалал | Түбэд хэлэн/Уайли транслитераци | Хятад транслитераци | Бусад транслитераци | |
---|---|---|---|---|---|---|
1. | 1-р Далай Лама Гэндэн Дуб | 1391—1474 | × | түбэдөөр དྒེ་འདུན་འགྲུབ་ dge ‘dun ‘grub |
Gêdün Chub | Gedün Drup, Gendun Drup |
2. | 2-р Далай Лама Гэндэн Жамсо | 1475—1541 | × | түбэдөөр དགེ་འདུན་རྒྱ་མཚོ་ dge ‘dun rgya mtsho |
Gêdün Gyaco | Gedün Gyatso, Gendün Gyatso |
3. | 3-р Далай Лама Содном Жамсо | 1543—1588 | 1578—1588 | түбэдөөр བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་ bsod nams rgya mtsho |
Soinam Gyaco | Sönam Gyatso |
4. | 4-р Далай Лама Ёнтан Жамсо | 1589—1616 | [?] | түбэдөөр ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་ yon tan rgya mtsho |
Yoindain Gyaco | Yontan Gyatso |
5. | 5-р Далай Лама Лубсан Жамсо | 1617—1682 | 1642—1682 | түбэдөөр བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོ་ blo bzang rgya mtsho |
Lobsang Gyaco | Lobzang Gyatso, Lopsang Gyatso |
6. | 6-р Далай Лама Жанян Жамсо | 1683—1706 | [?]-1706 | түбэдөөр ཚང་དབྱངས་རྒྱ་མཚོ་ tshang dbyangs rgya mtsho |
Cangyang Gyaco | |
7. | 7-р Далай Лама Галсан Жамсо | 1708—1757 | 1751—1757 | түбэдөөр བསྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚོ་ bskal bzang rgya mtsho |
Gaisang Gyaco | Kelsang Gyatso, Kalsang Gyatso |
8. | 8-р Далай Лама Жамбал Жамсо | 1758—1804 | 1786—1804 | түбэдөөр བྱམས་སྤེལ་རྒྱ་མཚོ་ byams spel rgya mtsho |
Qambê Gyaco | Jampel Gyatso, Jampal Gyatso |
9. | 9-р Далай Лама Лундок Жамсо | 1806—1815 | (1808—1815)×× | түбэдөөр ལུང་རྟོགས་རྒྱ་མཚོ་ lung rtogs rgya mtsho |
Lungdog Gyaco | Lungtog Gyatso |
10. | 10-р Далай Лама Сультим Жамсо | 1816—1837 | — | түбэдөөр ཚུལ་ཁྲིམ་རྒྱ་མཚོ་ tshul khrim rgya mtsho |
Cüchim Gyaco | Tshültrim Gyatso |
11. | 11-р Далай Лама Хайдуб Жамсо | 1838—1856 | 1844—1856 | түбэдөөр མཁས་གྲུབ་རྒྱ་མཚོ་ mkhas grub rgya mtsho |
Kaichub Gyaco | Kedrub Gyatso |
12. | 12-р Далай Лама Тинлэ Жамсо | 1856—1875 | [?] | түбэдөөр འཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོ་ ‘phrin las rgya mtsho |
Chinlai Gyaco | Trinle Gyatso |
13. | 13-р Далай Лама Тубдэн Жамсо | 1876—1933 | 1895—1933 | түбэдөөр ཐུབ་བསྟན་རྒྱ་མཚོ་ thub bstan rgya mtsho |
Tubdain Gyaco | Thubtan Gyatso, Thupten Gyatso |
14. | 14-р Далай Лама Данзан Жамсо | 1935 — | 1950 — | түбэдөөр བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ་ bstan ‘dzin rgya mtsho |
Dainzin Gyaco |
Холбооһон
Заһаха- Далай лама - Албан ёһой веб сайт