Горлог мүрэн
Горлог мүрэнЗагбар:Цитата хэрэгтэй (ород: Енисе́й — Оротон: Ионесси «ехэ уһан») — Оросой холбоото уласай нютагаар урдадаг мүрэн юм. Хойто мүльһэн далайда шудхадаг хамагай томо уһанай системэ болоод дэлхэйдэ утаараа 5-да ороно. Монгол уласай Хүбсэгэл аймагай нютагһаа эхэ абажа, хойто зүгые шэглэн Шэбэрэй түб хэһэгые нэбтэлэн урдажа, Горлогой булангаар дамжан Хойто мүльһэн далайн Карын тэнгистэ шудхадаг. Горлог хэмээхэ нэрэнь эвэнк хэлэнэй "Иоанесси" гү, али ехэ мүрэн хэмээхэ үгэһээ гаралтай.
| Горлог мүрэн | |
|---|---|
 Кызыл хотын Горлог мүрэнэй хэһэг | |
 Горлог мүрэн Сибириин хамагай шухал гол мүрэдэй нэгэ юм | |
| Шудхан юумэн | Ангар, Абакан гол, Турухан гол |
| Эхин | Тува, Шэшгэд гол |
| Урдан гаралга | Карын тэнгис |
| Сүнхэрэгэй һаба | 2 580 000 км² |
| Һабын оронууд | Монгол Улас, ОХУ |
| Эгээн утань | 3487 км |
| Гадаргуугай үндэрынь | 619,5 м (эхин) |
| Урьһаса | 19 800 м³/с |
Эхин хэһэгтээ түргэн урдагалтай, ехэ үерлэдэг, ай һабаарань хүн зоной нягташал маша бага. Мүрэнэй дунда хэһэгтэ хэд хэдэн абарга томо уһан сахилгаан станциин далан байха болоод ОХУ-ай олборлохо ажа ахуйн амин шухал түшиг тулгуур боложо байдаг юм. Тэдыгээр далангын заримиинь Зүблэлтэ Холбооной үе дэхи албадан хүдэлмэринээр бии болоһон. Тайгын бүһээр урдаха замдаа олон шудхалуудые ниилүүлһэнэй дараа жэлэй хахадынь мүльһөөр хушагдаһан байдаг тундрагай бүһээр урдажа, эсэстэнь Карын тэнгистэ шудхана. Һүүлшын жэлүүдтэ дэлхэйн дулаарлгын уламһаа мүнхэ сэбдэг хайлжа байгааһаа мүрэнэй урдаса нэмэгдэхэ хандалгатай байгаа.
Горлог мүрэниинь 2 гол эхитэй, Ехэ Горлог гү, али Бий-Хем голынь Бүгэдэ Найрамдаха Тува Уласай зүүн хэһэгэй Саяан уулын урда һуга, Тагна уулын хойто хэһэгһээ эхэ абадаг боло Шэшгэд гол гү, али Каа-Хем голынь Хүбэсгэл аймагай Дархадын хотгорһоо эхэ абана. Дархадын хотгорын нариин амһарынь мүльһэн голоор хашагдаһан байһан болоод ойролсоо оршохо Хүбэсгэл нууртай хэмжээгээрээ зэрэгсэхүйсэ мүльһэн нуур байһан болоод тэрэнь хайлһанай уламһаа Шэшгэд гол үүдэһэн болохонь һүүлшын үеын судалгаагаар тодорхой болоо.
Холбооһон
Заһаха
Энэ хуудаһан Горлог мүрэн гэһэн Викимедиа сангай ангилал холбооһотой.- Information and a Map of the Yenisei's Watershed Архивировалһан 6 дүрбэ һара 2005 оной.
- Bratsk Dam and Angara Photos
- Sayano-Shushenskaya Dam Архивировалһан 20 хоёр һара 2006 оной.
- Krasnoyarsk Dam Архивировалһан 28 таба һара 2008 оной.
- Yenisei Nature Photos (Krasnoyarsk Area) Архивировалһан 19 арбан нэгэ һара 2011 оной.
