Хань улас
Хань улас (хялбаршуулһан хитадаар 漢朝, уламжлалта хитадаар 汉朝, Hàn cháo) бол Хитадта оршон тогтоножо байһан улас юм. Хань уласые Лю Бан байгуулба. Хань улас оршон тогтониһон бүхыл хугасаандаа Хүннү, Сяньби зэргэ хойто зүгэй нүүдэлшэдтэй тэмсэлдэжэ байба. Мүн урда болон баруун зүг руу сэрэг эльгээжэ, амжалта оложо байгаа.
| Хань Улас 漢朝 (汉朝) | |||||||
| Хаанта Улас | |||||||
| |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
 Хань (МЭҮ 87 ондо) | |||||||
| Ниислэл | Чанъань (МЭҮ 206 – 9, 190–195) Лоян (25–190, 196) Сюйчан (196–220) | ||||||
| Хэлэн(үүд) | Эртын хитад | ||||||
| Шажан | Күнзы шажан Дао шажан Хитад арадай шажан | ||||||
| Засаглалай хэлбэри | Эзэнтэ Хаанта улас | ||||||
| Обог удам | Ван | ||||||
| Эзэнтэ хаан | |||||||
| - МЭҮ 206 — МЭҮ 195 | Гаоцзу (түрүүшын хаан) | ||||||
| - МЭҮ 195 — МЭҮ 180 | Люйхоу | ||||||
| - 6 — 8 | Жуцзы Ин | ||||||
| - 146 — 168 | Хуаньди | ||||||
| - 189 — 220 | Сяньди (һүүлшын хаан) | ||||||
| Түүхэ | |||||||
| - МЭҮ 206 | Хань байгуулгаһан | ||||||
| - МЭҮ 203 | Гайся байлдаан; Хань Хитадые нэгэдэһэн | ||||||
| - 9–23 | Син забһар | ||||||
| - 220 | Цао Вэй | ||||||
МЭ III зуун жэлэй үедэ Хань уласта "Шара алшууртанай буһалгаан" гараһан болоод энэ буһалгааниие дарахын тулада Хань улас ехэ хохирол үзээбэ. Шара алшууртадые бут сохиһоной дараа буһалгааниие даража байһан сэрэгэй жанжанар хоорондоо эбдэрэлһэн тулалдаһанаар Хань уласай эзэн хаан тэдэниие алаха боломжогүй болоһон байна. Энэ үедэ Хань уласай нэгэн нүлөө бүхы хүсэнэйхи урда Хитадта У уласые байгууланхай. Тэрэнэй дараа Хань уласай хамагай хүсэрхэг сэрэгэй жанжад болохо Цао Цао, Лю Бэй гэхэ мэтэ химралдан тэмсэлдэһэнэй эсэстэ Лю Вэй илагдажа, урда Хитадта зугатан ошоод Шу уласые байгуулба. 200-аад оной оршом Хань уласай сэрэгэй жанжан Цао Цао Хань уласай һүүлшын хааниие алажа, өөрынгөө хаанда үргэмжэлбэ. Тэрэ уласай нэрые Вэй улас гэжэ тунхаглаһанаар Хань улас мүхөө һэн.
Эзэн хаад
Заһаха| Үхэл һүүлшын нэрэ | Обог ба нэрэ | Захиргаан |
|---|---|---|
| Баруун Хань МЭҮ 206 — МЭ 9, 23-25 | ||
| Gao (高 пинь. gāo) | Liu Bang (劉邦 пинь. liú bāng) ankaux konata en Okcidente kiel Li-Pang | -206 -195 |
| Hui (惠 пинь. hùi) | Liu Ying (劉盈 пинь. liú yíng) | -195 -188 |
| Vidvinimperiestrino Lü (呂太后 пинь. Lü Taihou) | Lü Zhi (呂雉) | -188 -180 |
| Shao (少 пинь. shao4) | Liu Gong (劉恭 пинь. liú gōng) | -188 -184 |
| Shao (少 пинь. shao4) | Liu Hong (劉弘 пинь. liú hóng) | -184 -180 |
| Wen (文 пинь. wén) | Liu Heng (劉恆 пинь. liú héng) | -180 -157 |
| Jing (景 пинь. jĭng) | Liu Qi (劉啟 пинь. liú qĭ) | -157 -141 |
| [[Wu Di|Wu (武 пинь. wux)]] okcidente konata kiel Wu Di | Liu Che (劉徹 пинь. liú chè) | -141 -87 |
| Zhao (昭 пинь. zhāo) | Liu Fuling (劉弗陵 пинь. liú fúlíng) | -87 -74 |
| Regxo de Changyi (昌邑王 пинь. chāng yí wáng) | Liu He (劉賀 пинь. liú hè) | -74 |
| Xuan (宣 пинь. xūan) | Liu Xun (劉詢 пинь. liú xún) or Liu Bingyi (劉病已 пинь. liú bìngyĭ) |
-74 -49 |
| Yuan (元 пинь. yúan) | Liu Shi (劉奭 пинь. liú shì) | -49 -33 |
| Cheng (成 пинь. chéng) | Liu Ao (劉驁 пинь. liú áo) | -33--7 |
| Ai (哀 пинь. āi) | Liu Xin (劉欣 пинь. liú xīn) | -7 -1 |
| Ping (平 пинь. píng) | Liu Kan (劉衎 пинь. liú kàn) | -1 6 |
| Ru Zi (孺子 пинь. rú zi) | Liu Ying (劉嬰 пинь. liú yīng) | 6 9 |
| Шинь (9-23) | ||
| Олон Хань | ||
| Gengshi (更始 пинь. gèng shĭ) | Liu Xuan (劉玄 пинь. liú xúan) | 23 25 |
| Зүүн Хань de 25 gxis 220 | ||
| Guangwu (光武 пинь. gūang wux) | Liu Xiu (劉秀 пинь. liú xìu) | 25 57 |
| Ming (明 пинь. míng) | Liu Zhuang (劉莊 пинь. liú zhūang) | 57 75 |
| Zhang (章 пинь. zhāng) | Liu Da (劉炟 пинь. liú dá) | 75 88 |
| He (和 пинь. hé) | Liu Zhao (劉肇 пинь. liú zhào) | 88 106 |
| Shang (殤 пинь. shāng) | Liu Long (劉隆 пинь. liú lóng) | 106 |
| An (安 пинь. ān) | Liu Hu (劉祜 пинь. liú hù) | 106 125 |
| Shaodi (少帝 пинь. shào dì Markizo de Beixiang (北鄉侯 пинь. bĕi xīang hóu) | Liu Yi (劉懿 пинь. liú yì) | 125 |
| Shun (順 пинь. shùn) | Liu Bao (劉保 пинь. liú báo) | 125 144 |
| Chong (冲 пинь. chōng) | Liu Bing (劉炳 пинь. liú bĭng) | 144 145 |
| Zhi (質 пинь. zhí) | Liu Zuan (劉纘 пинь. liú zuxan) | 145 146 |
| Huan (桓 пинь. húan) | Liu Zhi (劉志 пинь. liú zhĭ) | 146 168 |
| Ling (靈 пинь. líng) | Liu Hong (劉宏 пинь. liú hóng) | 168 189 |
| Shao Di (少帝 пинь. shào dì) Regxo de Hongnong (弘農王 пинь. hóng nóng wáng) | Liu Bian (劉辯 пинь. liú bìan) | 189 |
| Han Xian Di(獻 пинь. xìan) | Liu Xie (劉協 пинь. liú xíe) | 189 220 |
Зүүлтэ
ЗаһахаНом зохёол
Заһаха- Ebrey, Patricia Buckley. (1999). The Cambridge Illustrated History of China. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-66991-X.
- Loewe, Michael. (1986). "The Former Han Dynasty, " in The Cambridge History of China: Volume I: the Ch’in and Han Empires, 221 B.C. — A.D. 220, 103—222. Edited by Denis Twitchett and Michael Loewe. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-24327-0.
