Галсанов Цыденжап Галсанович
Галсанов Цыденжап Галсанович (1917 - 1992, Буряад Улас) — Буряадай уран зохёолшо, оршуулагша, публицист, үргэн арадта дэлгэрһэн олон дуунай автор Цэдэн Галсанович Галсанов 1917 оной февралиин 23-да Загарайн аймагай Элхи нютагта малшадай бүлэдэ түрөө юм. Үдэшын рабфагта, М. Горькиин нэрэмжэтэ Литературна институдай заочно таһагта һуралсаха зуураа, уран зохёолой, хэблэлэй газарнуудта ажаллажа байгаа. «Буряад үнэн» сониной редактор, Буряадай Уран зохёолшодой холбооной правлениин түрүүлэгшэ, мүн бэшэшье харюусалгатай тушаалнуудта хүдэлһэн юм.
| Галсанов Цыденжап Галсанович | |
| Түрэһэн үдэр: | |
|---|---|
| Түрэһэн газар: | |
| Эрхэтэнэй харьяалал: | |
| Наһа бараһан үдэр: |
1992 оной 6 һарын 30 (75 наһатай) |
| Наһа бараһан газар: | |
.svg){kind=small}
1967 ондо Литературна институдай Дээдэ литературна курс дүүргээ. «Хабар» гэжэ түрүүшынь шүлэг «Тэмсэлэй шэмэг» сэтгүүлдэ 1931 ондо толилогдоо һэн. Тэрэ гэһээр шүлэг, поэмэнүүдэй, арадай аман зохёол найруулһан, оршуулгын болон прозоор бэшэһэн 50-яад гаран номууд, тэрэ тоодо арбаад гараниинь ород хэлэн дээрэ хэблэгдээ. «Дуунууд» гэжэ түрүүшынь суглуулбари 1934 ондо гараа. Удаа дараалан «Хэзээдэ бэлэн» (1936), «Залуу наһан» (1938), «Зүрхэнэй дуунууд», «Шэнэ таряан», «Совет наран», «Байгалай долгинууд», «Ази түби дээгүүрхи толон», «Шэлэгдэмэл зохёолнууд», «Лимбын жэрьеэн», «Байгалһаа намда холо харагдадаг» болон бусад суглуулбаринууд, «Дүрбэн үдэр, гурбан һүни» (1938), «Сэсэ буляалдалга» (1940), «Чудска нуур дээрэхи сууряан» (1940), «Павел Балтахинов» (1945), «Минин дорюун нүхэд юм даа» (1960), «Багша тухай Байгалай домогууд» (1970), «Байгалай шэрэ будагууд» (1972) болон бусад поэмэнүүд хэблэгдэн гараа.
Цэдэн Галсанов буряад зүблэлтэ поэзиин уран аргануудые нилээд үргэдхэһэн юм. Буряад шүлэгтэ һүүлэй рифмэ оруулалсаһан, силлабо-метрическэ гуримаар шүлэг бэшэжэ туршаһан байна. Уянгата шүлэгүүдынь ажабайдалда халуун дураар дурлаһан охитой, бүхы һайн һайхан тээшэ уряалһан байдаг.
Цэдэн Галсанов буряад композиторнуудтай хамта хоёр зуугаад гаран дуунуудые бэшэжэ, олониинь арадай дуунууд болонхой. Ц. Галсанов хариин, ород болон зүблэлтэ классигууд В. Шекспирэй, А. Пушкинай, М. Лермонтовэй, А. Грибоедовэй, Н. Некрасовай, Т. Шевченкын, В. Маяковскиин, Дж. Джамбулай, С. Стальскиин зохёолнуудые, «Жангар», «Давид Сасунский» гэжэ үльгэрнүүдһээ хэһэгүудые оршуулһан юм.
Сонин, сэтгүүлнүүдтэ олон тоото очерк, публицистическэ статьянуудые бэшэһэн байдаг. Хүгжэмэй драматургида хүдэлжэ, «Саяанай хормойдо», «Булагай эхиндэ», «Талын дуран», «Алдарта далай» гэжэ оперонуудай либреттэ бэшэһэн байна. Һүүлэй үедэ «Галуута нуур» гэжэ роман шүлэгөөр бэшэһэн бэлэй.
Ц.Г. Галсановта Буряадай АССР-эй соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ гэжэ хүндэтэ нэрэ олгогдонхой. 1934 онһоо СССР-эй Уран зохёолшодой холбооной гэшүүн байгаа.