Брандербург-Прусси
Брандербург-Прусси (герман: Brandenburg-Preußen; Доодо Германи: Brannenborg-Preußen) болбол 1618 ба 1701 оной хооронд Бранденбургын Гогенцоллернуудай эртын мүнөөнэй хаанта уласай түүх зүйн нэрлэлгэ. Брандебургын Маркграфство дээр байгуулагдаһан, Гогенцоллернуудай гол һалбари нь Пруссиин гүнтэ уласые ударидажа байһан һалбаритай гэрлэжэ, ба түүнэй эрэгтэй лини 1618 ондо үгы бололгын дараа залгамжалаха эрхые хангаһан. Холимог гэрлэлгын ондоо үрэ нь 1614 оной Ксантенэй хэрээнэй дагуу Райнай доодо Клеве, Марк ба Равенсберг гүнлигүүдые ниилүүлгэ байба.
Брандербург-Прусси Brandenburg-Preußen | |
|---|---|
|
1618–1701 | |
  | |
.svg) Арюун Римэй эзэнтэ гүрэнэй дотор ба хизаарай саана Брандербург-Прусси (1618) | |
| Статус |
Брандебург ба Пруссиин Герцогство хоорондохи хубиин холбоон |
| Нийслэл | Берлин ба Кёнигсберг |
| Түрэ засаг |
Хубиин холбоондохи Феодальна монархи |
| Һунгагша-Герцог | |
• 1618–1619 |
Иоһанн Сигизмунд |
• 1619–1640 |
Георг Вильгельм |
• 1640–1688 |
Фридрих Вильгельм |
• 1688–1701 |
III Фридрих (I Фридрих) |
| Түүхэн эпохо |
Арюун Римэй эзэнтэ гүрэн |
| 1618 оной 8 һарын 27 | |
| 9 һарын 19, 1657 | |
| 1701 оной 1 һарын 18 | |
Гушан жэлэй дайн (1618–1648) илангаяа һүйд ехэтэй байба. Һунгагша гурбан удаа тала һолиһон, ба үрэ дүндэ Протестант ба Католик шажантануудай арми газар нютагые хойшоо урагшаа гүйлгэн үнгэржэ, хүнүүдые алажа, шатаажа, эзэлһэн ба эдеэ хоолой нөөсые абаба. Хүн зоной хахадһаа үлүү хубинь алагдажа гү, али шэлжэн һуурижаба. Берлин ба бусад томо хотонууд һандархай юумэндэ хэбтэһэн, ба тэдэнэй һэргээн бодхоолгодо олон арбан жэл үнгэрбэ. 1648 ондо Гушан жэлэй дайниие дууһагаһан Вестфалиин хэрээгээр, Бранденбург Минден ба Хальберштадтые абажа, мүн Холын Померани (1653 ондо ороһон) ба Магдебургын гүнтэ уласда (1680 ондо ороһон) үе залгамжалха эрхые абаһан. Хоёрдохи Хойтын Дайнай үеэр байгуулагдаһан Бромбергын хэрээгээр (1657), һунгагшад Пруссиин гүнтэ уласые Польшын вассалитетһээ сүлөөлэгдэһэн ба ауэнбург-Бытув ба Драхеймые эзэлбэ. Сен-Жермен-ан-Легэй Хэрээ (1679) Бранденбургын Помераниие доодо Одер хүрэтэр үргэдхэһэн.
17-р зуунай хоёрдугаар хахадта Прусси улас Европын улас түрэдэ агуу наадагшадай нэгэ болохо һуури табигдаһан юм. 1653 ондо байнгын арми нэбтэрүүлһэнэй үндэһэн дээр шэнээр бии боложо буй Бранденбург-Пруссиин сэрэгэй потенциал нь Варшава (1656) ба Фербеллин (1675) ба Ехэ Мүльһэнэй Манёвр (1678) зэргэ үргэн мэдээжэ илалтаар тэмдэглэгдэһэн байба. Бранденбург-Прусси мүн флот ба Бранденбургын Алтан Эрье ба Аргендэ Германиин колониудые байгуулһан. "Ехэ Һунгагша" гэгдэдэг Фридрих Вильгельм, нь Брандербург-Пруссиие бүхы Европоһоо Протестант тэрьедэгшэдые ("Exulanten") томо хэмжээнэй нүүн ерэлгэдэ ("Peuplierung") нээһэн, ба илангаяа эхиндэ Потсдамай Зарлигай дагуу Гугенотой нүүн ерэлгые нээһэн. Фридрих Вильгельм мүн Брандербург-Пруссиин засагые централизовалжа, поместиин нүлөөлэлгые бууруулжа эхилһэн.