Һара
Һара (ᠰᠠᠷᠠ) гү, али Дабаа (түбэдөөр ཟླ་བ; ᠳᠠᠸᠠ; тэмдэг: .svg){kind=small}
) дэлхэйн ганса байгаалиин дахуул, наранай аймагай табадахи томо дахуул юм. Дэлхэйн түб һарын түбһөө аласлаха дундажа зай 384,403 км гү, али дэлхэйн диаметрһаа гуша дахин ехэ. Энэгүүр системын массын түб (барицентр) дэлхэйн гадаргаһаа 1,700 км гүндэ гү, али дэлхэйн радиусай дүрбэнэй нэгэ зайда оршоно. Һара дэлхэйе 27.3 үдэр бүри нэгэ тойродог ба Дэлхэй-Һара-Наранай системын үетэ өөршэлэлтүүдэй уламһаа һара дэлхэйһээ олон олон хэлбэритэй (29.5 үдэр бүри үелдэг, үзэгдэхэ орбитын үе) харагдадаг байна.
 Дэлхэйн хойто хахадһаа абаһан бүтэн һарын зураг |
||||||||||
| Апоцентр | 405,696 км (0.002 7 а.н.) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Перицентр | 363,104 км (0.002 4 а.н.) | |||||||||
| Ехэ хахад тэнхэлиг | 384,399 км (0.002 57 а.н.[1]) | |||||||||
| Экцентриситет | 0.054 9[1] | |||||||||
| Орбитын үе | 27.321 582 өдөр (27 өдөр 7 цаг 43.1 мин[1]) | |||||||||
| Үзэгдэхэ орбитын үе | 29.530 589 өдөр (29 өдөр 12 цаг 44 мин 2.9 сек) | |||||||||
| Дундажа орбитын хурдан | 1.022 км/с | |||||||||
| Хазайлта | 5.145° (эклиптикт)[1] (дэлхийн экваторт 18.29°-с 28.58°-н хооронд) |
|||||||||
| Үгһэгшэ уулзабарай уртараг | 18.6 жилд нэг орбитийн эргэлтээр буцна | |||||||||
| Перицентрай аргумент | 8.85 жилд нэг эргэлтээр урагшилна | |||||||||
| Юунай дахуул болохо | Дэлхий | |||||||||
Физик шэнжэ шанар
| ||||||||||
| Дундажа радиус | 1,737.10 км (0.273 дэлхий)[1][2] | |||||||||
| Экваторын радиус | 1,738.14 км (0.273 дэлхий)[2] | |||||||||
| Туйлай радуис | 1,735.97 км (0.273 дэлхий)[2] | |||||||||
| Хабтагайжэлтэ | 0.001 25 | |||||||||
| Тойрогой урта | 10,921 км (экваторын) | |||||||||
| Гадаргай талбай | 3.793X107 км² (0.074 дэлхий) | |||||||||
| Эзлэхүүн | 2.195 8X1010 км³ (0.020 дэлхий) | |||||||||
| Масса | 7.347 7X1022 кг (0.012 3 дэлхий[1]) | |||||||||
| Дундажанягташал | 3,346.4 кг/м³[1] | |||||||||
| Экваторай гадаргуугай гравитациин хүсэн | 1.622 м/с² (0.165 4 g) | |||||||||
| Сансрын хоёрдугаар хурдан | 2.38 км/с | |||||||||
| Экватортахи эрьехэ үе |
27.321 582 өдөр (дэлхийн эргэлттэй жил хугацааны орбиттой) | |||||||||
| Экваторай эрьелтын хурдан | 4.627 м/с | |||||||||
| Тэнхэлигэй хазайлта | 1.542 4° (эклиптикт) 6.687° (орбитын хавтгайд) |
|||||||||
| Албедо | 0.12 | |||||||||
| Гадаргуугай темп. экватор 85°N[3] |
| |||||||||
| Үзэгдэхэ гэрэлтүүлгэ | −2.5 -с −12.9 −12.74 (бүтэн сарын дундаж)[2] |
|||||||||
| Үнсэгэй диаметр | 29.3 to 34.1 нумын минут[2] | |||||||||
.svg){kind=small}
Һарын диаметр дэлхэйн дүрбэнэй нэгэ оршом бай 3,474 км юм. Тиихэдэнь һарын гадаргын талмайнь дэлхэйн арбанай нэгэ, хуурай газарай дүрбэнэй нэгэтэй гү, али ойролсоогоор АНУ, ОХУ, Канадын ниитэ нютаг дэбисхэртэй тэнсэнэ. Эзлэхүүн дэлхэйн 2 хуби, гадарга дээрэхи татаха хүсэниинь дэлхэйн гадарга дээрэхи татаха хүсэнэй 17 % байдаг ажаа. Һара дээрэ хүмүүн анха 1969 ондо 11-р Апполо газардаһан болоод одоогоор хүмүүнэй ошоһон ганса одон ороной бэетэ юм.
Зүүлтэ
Заһаха- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Wieczorek, M.; et al. (2006). «The constitution and structure of the lunar interior». Reviews in Mineralogy and Geochemistry 60: 221–364. doi:10.2138/rmg.2006.60.3.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Williams, Dr. David R. (February 2, 2006). Moon Fact Sheet. NASA (National Space Science Data Center). 2008-12-31 үдэртэ хандаһан.
- ↑ A.R. Vasavada, D.A. Paige, and S.E. Wood (1999). «Near-Surface Temperatures on Mercury and the Moon and the Stability of Polar Ice Deposits». Icarus 141: 179. doi:10.1006/icar.1999.6175.
|
«Һара» үгүүлэл хадаа Википедидэ заатагүй байха 1000 эгээн шухала үгүүлэлнүүдэй нэгэн юм. Энэниие дэлгэрэнгы болгожо туһалалсажа хайрлыт! |