Тайюань
Тайюань (хит. хил. 太原, пиньинь: Tàiyuán) — Хитадай хото, Шаньси можын засаг захиргаанай түб. Фэньхэ голой эрьедэ оршоно (Шара мүрэнэй һаба). Мүрэнэй баруун ба зүүн эрье табан хүүргэнүүдээр холбогдоно. ДНБ-нь 89,55 тэрбум юань гү, али нэгэ хүндэ 12 821 юань гаргана.
| Тайюань хото ᠲᠠᠢᠶᠤᠸᠠᠨ ᠬᠣᠲᠠ |
|
|---|---|
| Тайюань хото | |
 |
|
 |
|
| Улас орон |  БНХАУ |
| Можо | Шаньси можо |
| Можын хото | Тайюань хото |
| Газар нютаг | 6 959 км² |
| Хүн зон (тоол.) | 4 201 591 (2010) |
| Сагай бүһэ | Хитадай саг (НЗНС+8) |
| Сахим газар | taiyuan.gov.cn (хитадаар) |
Түүхэ
ЗаһахаТайюань болбол МЭҮ 500 ондо Чжао Цзянцын (хит. 趙簡子) Цзиньян (хит. 晉陽) нэрэтэйгээр бариһан эртын ниислэл юм. Цинь уласай үедэ хотые Тайюань гэжэ шэнээр нэрлэгдэбэ. Тус хотодо зарим хитад эзэн хашуул түрэһэн байна, эдэ дунда эгээл алдар суутайнь Тан уласай Ли Шиминь.
Эхиндээ Цзиньян эртын Чжао уласай стратегиин түб байгаа. МЭҮ 221 ондо Цинь уласай Чжао уласые эзэмдэһэнэй һүүлдэ, хото Тайюань аймагые амбан захирагшын һууса болобо. Хань уласай үедэшье хото адли зэргэтэй байгаа.
VI зуун жэлдэ хото Зүүн Вэй ба Хойто Ци уласуудай хоёрдохи ниислэл байхадаа, Тайюань ехээр ургажа буддын шажанай томохон түб болоо.
562 ондо шэнэ хото баригдаһан байгаад, һүүлдэ Тан уласай үедэ (733 он) хуушан хототой ниилэһэн байгаа.
Хотынхи эгээн хуушан барилга хадаа Цзинь Цы согсобори дотор Арюун Эхын Сүмэ (хит. 聖母殿); энэ барилга 1023 ондо баригдажа 1102 ондо заһагдаһан юм.
Хотодо олон дахин хүсэтэй үер болоо: МЭҮ 453 ондо, 969 ондо; 1125 ондо дайнай үедэ хото мүхэһэн байгаа.
Мин уласай үедэ (1568) хотын хэрэм дахин баригдаһан байгаа.
XX зуун жэлдэ Синьхайн хубисхалай һүүлдэ хото Янь Сишаня жанжанай засаг доро байгаа. Милитарис хёморооной үедэ тэрэ бүхэ зүршэлдөөнһөө холо байһан ушаһаа Тайюань энхэ тайбантайгаар дэбжээ. 1936 ондо Янь Сишань коммунистуудтай нюусаар түримхэй Япондо эсэргүү нэгэдэһэн фронт тухай хэлэлсэжэ, 1937 ондо япон-хитад дайн эхилхэдээ — гоминьдангайхид ба коммунистууд хамта японшуудта эсэргүү Тайюань хажууда байлдаба.1937 оной 11 һарада Тайюань Японой эзэмдэһэн.
1945 ондо Японой буужа үгэһэнэй һүүлдэ хото дахин Янь Сишаниин захиралта доро оробо. Тэрэ эрхэтэнэй дайнай үедэ Чан Кайшиин талада коммунистуудта эсэргүү тулалдаа. Зүбхэн 1949 ондо коммунистуудай эзэлһэн байна.
Засаг захиргаанай хубаари
ЗаһахаТайюань гэһэн хотын сомон 6 дүүргэ, 1 хотын хошуун, 3 хошуунда хубаагдана:
| Газарай зураг |
# | Зэргэ | Нэрэ | Хитад бэшэг | Пиньинь | Хүн зон (2003, зүүлтэ) |
Дэбисхэр (км²) |
Хүн зоной нягтарал |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||
| 1 | Дүүргэ | Синхуалин | 杏花岭区 | Xìnghuālǐng qū | 530,000 | 170 | 3,118 | |
| 2 | Дүүргэ | Сяодянь | 小店区 | Xiǎodiàn qū | 470,000 | 295 | 1,593 | |
| 3 | Дүүргэ | Инцзэ | 迎泽区 | Yíngzé qū | 490,000 | 117 | 4,188 | |
| 4 | Дүүргэ | Цзяньцаопин | 尖草坪区 | Jiāncǎopíng qū | 330,000 | 286 | 1,154 | |
| 5 | Дүүргэ | Ваньбайлинь | 万柏林区 | Wànbǎilín qū | 500,000 | 305 | 1,639 | |
| 6 | Дүүргэ | Цзиньюань | 晋源区 | Jìnyuán qū | 180,000 | 287 | 627 | |
| 7 | Хотын хошуун | Гуцзяо | 古交市 | Gǔjiāo shì | 210,000 | 1,540 | 136 | |
| 8 | Хошуун | Цинсюй | 清徐县 | Qīngxú xiàn | 300,000 | 607 | 494 | |
| 9 | Хошуун | Янцюй | 阳曲县 | Yángqǔ xiàn | 140,000 | 2,062 | 88 | |
| 10 | Хошуун | Лоуфань | 娄烦县 | Lóufán xiàn | 120,000 | 1,290 | 93 |
Ажаүйлэдбэри
ЗаһахаХара түмэрлиг, хүнды машина бүтээлгэ, химиин, хүнгэн ажаүйлэдбэри. Тайюаниин хажууда — нүрһэнэй (Сишань), түмэрэй хүдэрэй, шохойн шулуугай олзоборилго.
Тээбэри
ЗаһахаТайюань Усу гэһэн уласхоорондын ниидэхэ онгосын буудал аралжаанай агаарай хүдэлөөниие үйлэшэлнэ.
Уларил
ЗаһахаМусон (бороо ехэтэй) түби газарай уларилтай, үбэлдөө саһан олон бэшэ. Зундаа бороотой, хабарынь хуурай, һалхитай. Намардаа дулаахан, сэлмэг. Жэлэй дундажа температурань 9,5 ℃.
Нэгэдүгээр һарын дундажа температурань −6,4 ℃, долодугаар һарын дундажа температурань +23,5 ℃. 10 һараһаа 4 һара болотор хүйтэн, хамта 140—190 үдэр. Жэлэй дундажа шииг нойтониинь — 500 мм.
Аха дүү хотонууд
Заһаха.svg){kind=small}
Алдартай түрэһэн зон
Заһаха- Ван Юэ
- Чжао Тао
Зүүлтэ
Заһаха- Албан ёһоной сайт Архивировалһан 14 зургаа һара 2010 оной.(англ)(англи)
- Тайюань диалект(англ)(англи)
- TravelChinaGuide.com — Тайюаниин гарай абалга(англ)(англи)
- Тайюаниин зурагууд(ород)(орос)