Малтамал түлишэ
Малтамал түлишэ гээшэ тодорхой хэмжээндэ нүүрһануһантүрэгшэ (гидрокарбон) агуулһан шулуун нүүрһэн, газарай тоһон, байгаалиин хии болон шатадаг занар гэһэн ашагта малтамалнууд юм[1]. Зарим тохёолдолдо нүүрһэлиг занар, асфальт, озокеритые эндэ багтааха бии. Шатаха ашагта малтамалнууд Дэлхэйн гадаргуугай дээдэ хэһэгтэ хуримталагдана. Хии (байгаалиин хии), шэнгэн (газарай тоһон), хатуу (нүүрһэн, шатадаг занар гэхэ мэтэ) түлэбтэ оршоно. Малтамал түлишэ органик гаралтай[1], өөрөөр хэлэбэл амитан, ургамал мүхэһэнэй һүүлдэ үлэгдэл хэдэн зуун сая жэлэй хугасаанда газарай хэбэлдэ даралта, температурын нүлөөгөөр хубиржа шатаха ашагта малтамал бии болодог гэжэ үзэдэг байна[2]. Энэ онолые «шатаха ашагта малтамалай бии бололгын органик онол» гэжэ нэрлэхэ ба анха энэ һанаае 1556 ондо Георг Агрикола дэбжүүлжэ, 1757 ондо Михаил Ломоносов дэлгэрүүлһэн байна. Энэһээ гадна дэгдэмхы, хүнгэн нүүрһануһантүрэгшэд (ехэбшэлэн байгаалиин хии) химиин нэгэдэхэ урбалаар бии боложо болохо тухай «органик буса онол» байна.
Зүүлтэ
Заһаха- ↑ 1,0 1,1 Dr. Irene Novaczek. Canada's Fossil Fuel Dependency. Elements. the original on 2019-09-04 үдэрһөө архивлагдаһан. 2007-01-18 үдэртэ хандаһан.
- ↑ Fossil fuel. EPA. the original on 2007-03-12 үдэрһөө архивлагдаһан. 2007-01-18 үдэртэ хандаһан.
|
«Малтамал түлишэ» үгүүлэл хадаа Википедидэ заатагүй байха 1000 эгээн шухала үгүүлэлнүүдэй нэгэн юм. Энэниие дэлгэрэнгы болгожо туһалалсажа хайрлыт! |