Википеэди:Энэ долоо хоногийн онцлох өгүүлэл/2012-44
Буряад Орон (Загбар:Хэлэн+ru) — Ородой Холбооной Уласай (Россин Федерациин) субъект. Шэбэрэй холбооной тойрогой (Сибириин федеральна округой) зайда оролсоно. Росси дотор 351,300 км2 талмайтайгаараа 15-дахи нютаг, 972,021 тоотойгоороо 56-дахи олон хүн зонтой гэжэ харисуулагдана. 2010 оной тоололгоор хүн зон 66.1% - Ородууд, 30.0% (286,839) - Буряадууд. Бүгэдэ Найрамдаха Буряад Уласай Үндэһэн Хуули (Буряад Республикын Конституци) гуримаар Ород ба Буряад хэлэн — гүрэнэй албан ёһоной хэлэнүүд. Буряад Республика Ази түбиин дунда, Зүүн Шэбэрдэ Байгал далайн урдада оршодог. Хойто зүгтэ Эрхүү можо, баруун зүгтэ Тыва, зүүн зүгтэ Байгалай саанахи хизаар, урда зүгтэ Монгол Улас хилэ нэгэтэй байна. Түмэр замаар Улаан Үдэһөө Москва хүрэтэр 5 519 модо, Номгон далайн эрье хүрэтэр 3 500 модо болодог. Сагай эрилтэдэ хүрэмөөр ниидэхэ онгосын буудал (аэропорт) ба Буряад Республикын дайдаар гарадаг Трансшэбэрэй түмэр зам гансашье ороной бүхы нютаг можонуудтай болон Европын оронуудтай бэшэ, мүн Зүүн урда Азиин оронуудтай харилсаанай зам бии болгоно. Буряад Республика Ородой Холбооной Уласай Ази-Номгон далайн бүһэ нютагай оронуудтай харилсаа тогтооходо зохид һуури эзэлнэ. Буряад ороной дайда Байгал далайе зүүн, зүүн-урда тээһээнь хүреэлдэг, Буряадта Байгалай эрьеын шэгэй 60% байдаг. Арад зоной дунда Байгал нангин далай гэдэг. Энэ үзэсхэлэнтэ далайн эрьеын дүрбэнэй гурбан хуби Буряад орондо багтадаг.
|