Хүнэй эрхэ: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа

Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
м clean up using AWB
3 мүр:
 
Хүн бүри түрэхэһөө нэрэ түрэ, эрхынхээ хубида адли тэгшэ байдаг.
Эдэ хүн боложо түрэһэн хүн бүрида угһаа заяаһан ёһо һуртахууныхинь салшагүй эрхэ мүн. Хүнэй эрхэ гэжэ мүнөөнэй бидэнэй нэрэлдэгнэрлэдэг ойлголтодо эдэгээр эрхые үндэһэнэй ба олон уласай хамтын ниигэмлигэй хуули тогтоохо үйлэ ябасын ёһoop тододхон томьёолжо хуули зүйн эрхэ болгожо хуулишалаһан хэм хэмжээе хэлэнэ. Эдэгээр эрхын хуули эрхын үндэһэниинь захирагдагһадай зүбшөөрэл, ондоогоор хэлэбэл эрхын субъектнүүдэй зүбшөөрэл юм.
 
{{Цитата|Хүн бүри түрэхэһөө эрхэ сүлөөтэй, нэрэ түрэ, эрхынхээ хубида адли тэгшэ байна. Тэдэндэ оюун ухаан, үрэлиг сэдьхэл заяаһан болоод өөр хоорондоо ахан дүүгын ёһоор харилсаха ёһотой.|[http://www.un.org/en/documents/udhr/ «Хүнэй эрхын түгэмээл тунхаглалай» 1 дүгээр зүйл.]}}
 
== Хүнэй эрхые бүхи ниитээр хүлээн зүбшөөлгэ ==
Хүн түрэлхитэнэй бүхы гишүүдэй түрэ, тэгшэ байдалай үнэ сэные мүнөөнэй бидэнэй хүнэй эрхэ гэжэ нэрэлдэгнэрлэдэг ойлголтые бүрилдүүлжэ байгаа бусад олон үндэһэн заршамай нэгэ адли бараг бүхы [[соёл эргэншэл]], [[шажан|шажан шүтэлгэ]] болон [[гүн ухаан]]ай уламжалалда байдагые оложо хаража болоно. Бүхы [[эргэн|эргэд]] ниитэлэг заншалые баримталха ёһотой гэһэн һанаа олон зуун жэлэй үмэнэ гаража һэн. Хүнэй хамагай шухала эрхэ ашагые сахихад шаардалгатай амидаралай үндэһэн һайн һайханай сэсэглэн хүгжэлые үгыдхэдэг ямаршье уламжалал байдаггүй байна. Зарим хүн энэнь бодито байдал дээрэ шухам юумэные хэлээд байна бэ гэжэ асуудаг. Хүнэй эрхэнь хүнэй һайн һайхан байдал гэдэгые ойлгохо хамагай хилбари арга юм. Гэм зэмгүй хүн зон наһаа алдаха, бэлгын хүсэрхылэлые тэбшэжэ зүбшөөрхэ, [[Засагай газар]]нууд хүн зоноо үлһэгэлэн байлгаха зэрэгые тэбшэхэ аргагүй юм.
 
== Хүнэй эрхые хамгаалха тухай һанаа ==
14 мүр:
Хүнэй эрхые тодорхойлжо, түүниие хамгаалха тухай һаналые ябаандаа хуулишалаһан хэм хэмжээ болгоһон юм. Үүные хэрэгжүүлхэд Англиин ''[[Магна Карта]]'' ({{lang-en|[[:en:Magna Carta|''Magna Carta'']]}}, 1215), ''[[Эрхын тухай айладхал]]'' ({{lang-en|[[:en:Petition of Right|''Petition of Right'']]}}, 1628), ''[[Эрхын тухай хуулишалаһан акт]]'' ({{lang-en|[[:en:Bill of Rights 1689|''Bill of Rights'']]}}, 1689) зэрэгые баталһан олон шухала үйлэ ябадал эхилэлыень табиһан болоно. XVIII зуунда байгаалиин хуулиин талаархи анханай һанаанууд, хүнэй эдэлхи зам ёһоной эрхые хуулишалаһан эрхэ бологон хүлээн зүбшөөржэ, хүгжүүлһэн болоод эдэгээр эрхые анха удаагаа уласай үндэһэн хуулида тусгаһан юм. Энэнь түрэ болон хуби хүнэй хоорондын хуулишалаһан харилсаанай элэрхэлэл боложо Түрын эрхэ мэдэлынь сүлөөтэ хуби хүнэй зүбшөөрһэнөөр бии болодог гэдэгые нотолһон болоно. Хүн ба эргэдэй эрхын тухай [[Франциин хубисхал|Франциин тунхаглал]] ({{lang-fr|[[:fr:Déclaration des droits de l'homme et du citoyen de 1789|''Déclaration des droits de l'homme et du citoyen'']]}}, 1789), [[Америкын эрхын тухай хуули]] ({{lang-en|[[:en:United States Bill of Rights|''Bill of Rights'']]}}, 1791)-ые энэ заршамые баримталан гаргаһан юм.
 
XIX зуунда хэд хэдэн тусгаар тогтоноһон улас орон энэ заршамые баталһан ба [[ниигэм]], [[эдэйэдын засаг]]ай эрхые мүн аажамдаа хүлээн зүбшөөржэ эхилһэн юм. Улас оронуудай Үндэһэн хуулинда хүнэй эрхые баталгаажуулһан байдаг болобошье хуули тогтоомжооршье юм гү, албадалгаар, магадгүй ниигэмэй албан буса арга хэрэгһэлээр, түүниие хизгаарлаха гү, али үгыдхэхэ ябадал зарим үедэ гаража байна. Үүгээршье зогсохогүй улас оронууд өөрһэдөөшье хуулишалаһан эрхынхинь байдалые үлэ харгалзан хүнэй эрхые зүршэхэ ябадал олонтоо гарадаг.
 
== Зүүлтэ ==
"https://bxr.wikipedia.org/wiki/Хүнэй_эрхэ" хуудаһанһаа абтаһан