Wikipedia

Номгон далай: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа

Интерактивная навигация по истории
← Урид хэгдэһэн заһабариУдаадахи заһабари →
Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
ВизуальныйВики-текст
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
15 315 заһабаринуудай
м clean up using AWB
Rachmat04 (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
16 заһабаринуудай
мЗаһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы
1 мүр:
{{Сүнхэрэг
| name = Номгон далай
| image = [[FileФайл:Pacific Ocean.png|250px]]
| caption = Номгон далайн газарай зураг
| salinity = 33—35 ‰ (хуудам далай)
12 мүр:
'''Номгон далай''' — талмайгаараа ба гүнзэгыгөөрөө [[Дэлхэй]]н эгээн ехэ далай. Гурбан бусад ехэ далайнуудтай (Энэдхэг, Атлантик, Хүйтэн далай гурбантай) хамтаа уһаяа ниилүүлдэг. Номгон далай 5 континентнуудай (Африкаһаа бэшэ) эрьенүүды өөрэнгөө уһаар зайладаг. Евразиин Австраалиин хоёрой зүүн эрьенүүды норгодог, Хоёр Америкэнүүдэй (Хойто ба Урда) баруундаһаань норгодог. Антарктикын мүльһэтэй эрьеын хойто талаһаань угаадаг.
 
Номгон далай [[Дэлхэй]]н хамагай томо [[далай]] юм. Уг далайн нэрые [[Португал]]иин [[далайда ябагша]], шудлааша [[Фердинанд Магеллан]] үгэһэн байна. Номгон далайнь хойто талаараа [[Арктик далай]], урда талаараа [[Антарктида]], баруун талаараа [[Ази]], [[Австрали]], зүүн талаараа [[Америкэ]] [[газар түби]]гээр хүрээлэгдэнэ. 169.2 сая хабтагай дүрбэлжэн км гү, али Дэлхэйн уһан гадаргуугай 46%, ниитэ гадаргуугай 32%-иие эзэлнэ<ref name=ebc>"[http://concise.britannica.com/ebc/article-9374340/Pacific-Ocean Pacific Ocean]". ''[[Encyclopædia Britannica|Britannica Concise]].'' 2006. Chicago: Encyclopædia Britannica, Inc.</ref>. Экваторые дахаад ''Хойто Номгон далай'', ''Урда Номгон далай'' гэжэ хубаагдана. [[Мариан хонхор]] хамагай гүн сэгэнь болоод 10,911 метр болоно<ref>{{cite web|url=http://web-japan.org/atlas/technology/tec03.html|title=Japan Atlas: Japan Marine Science and Technology Center|accessdate=2007-07-04}}</ref>.
 
== Хадамал ==
[[Файл:Iss007e10807.jpg|250px|thumbмини|leftслева|Номгон далай дээрэ нара жаргажа буй байдал ([[Олон уласай сансарын станци]]һаа абаһан зураг)]]
 
Номгон далайнь Дэлхэйн ниитэ гадаргуугай 1/3-иие гү, али 179.7 сая кв.км талбай эзэлнэ. Энэнь Дэлхэйн бүхы хуурай газарһаа элүү гарадаг байна. Хойноһоо урагша 15,500 км, баруунһаа зүүн тиишэ 19,800 км үргэн болоно. Хамагай гүн сэгэнь Мариана хонхор, 10,911 м гүн. Далайн дундажа гүн 4,280 метр байдаг байна<ref name=ebc />.
28 мүр:
 
== Уһанай шэнжэ шанар ==
[[Файл:Storm in Pacifica.jpg|thumbмини|220px|Далайн шуурга, [[АНУ]]-ай [[Калифорни]]]]
[[Уһан]]ай [[хэмэ]]нь үргэргэй дагуу өөршэлэгдэхэ болоод экватор оршомдо 25-30&nbsp;°C, [[Хойто мүльһэн далай|Хойто мүльһэн]], болон [[Урда далай]] оршомдо зарим хэһэгтээ хүлдүү байна. [[Дабһажалта]]нь мүн [[үргэрэг]]эй дагуу өөршэлэгдэнэ. Экватор оршомой уһаниинь дунда үргэрэгэй уһые бодобол бага дабһажалтатай байна. Ушариинь экватор оршомдо ехэ хэмжээнэй [[хур тунадаһа]] унадаг байна. Туйла оршомдо дабһажалта мүн бага байдагиинь ууршалта бага ябагдадагтай холбоотой. Номгон далайн уһаниинь [[Атлантик далай]]һаа элүү дулаан байна.
 
40 мүр:
* [http://www.latimes.com/news/local/oceans/la-oceans-series,0,7842752.special LA Times special Altered Oceans]
* [http://www.whoi.edu/imageOfDay.do Oceanography Image of the Day ], from the Woods Hole Oceanographic Institution
* [http://www.epic.noaa.gov/epic/ewb/ EPIC Pacific Ocean Data Collection] Viewable on-line collection of observational data
* [http://dapper.pmel.noaa.gov/dchart/ NOAA In-situ Ocean Data Viewer] Plot and download ocean observations
* [http://www.oscar.noaa.gov/datadisplay/ NOAA Ocean Surface Current Analyses - Realtime (OSCAR)] Near-realtime Pacific Ocean Surface Currents derived from satellite altimeter and scatterometer data
* [http://floats.pmel.noaa.gov/floats/ NOAA PMEL Argo profiling floats] Realtime Pacific Ocean data
* [http://www.pmel.noaa.gov/tao/jsdisplay/ NOAA TAO El Niño data] Realtime Pacific Ocean El Niño buoy data
"https://bxr.wikipedia.org/wiki/Номгон_далай" хуудаһанһаа абтаһан