Түмһэн: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа

Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
м →‎Таряалга: clean up, replaced: һурбалжа → һорболжо using AWB
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
м clean up using AWB
16 мүр:
}}
'''Түмһэн''' ({{mongolUnicode|ᠲᠥᠮᠦᠰᠦ|h}}) гү, али '''хартаабха''' гээшэ [[хүнэһэнэй ногоон]]ой нэгэ түрэл болон олон наһата [[ургамал]] юм. Хүнүүд эдидэг түмһэниинь түмһэнэй ургамалай газарай хүрьһэн доро ургадаг түмһэн үндэһэн юм. Энэ голдуу боро гү, али ягаабтар хальһатай, доторхи хэһэгынь сагаан, шара үнгэтэй байна. Түмһэн [[Анда|Андын нюрганай]], [[Перу]] гэһэн үндэрлиг, һэрюун газарһаа гаралтай. Хүн түрэлхитэн 7000 жэлэй үмэнэһөө хүнэһэндэ хэрэглэхээр тарижа ургуулжа байгаа.
1500 оной үедэ [[Урда АмерикаАмерикэ]]дадэ ерэһэн европынхид бусахадаа түмһые абажа ябан [[Европо]]до дэлгэрүүлһэн байна. Хүнүүдэй үргэн хэрэглээнэй хүнэһэнэй ногоон болохо хүрэтэр 200 жэл зарсуулһан байна. 1780 онһоо [[Ирланд]]иин фермернүүд түмһые үржэл шэмэ муутай хүрьһэндэшье һайн ургадаг ушарһаа таряалха болобо.
Түмһые шанаха, шараха зэргээр болгожо эдинэ.
 
== Түрэлнүүд ==
24 мүр:
* техникын,
* үрын,
* бүхы шэглэлэй.
 
Эдэһээ эгээн түгээмэл хэрэглэдэг хүнэһэнэй зорюулалтатай бөөрэнхы хэлбэритэй түмһэн. Энэ сортын түмһэнэй 12 – 16 хуби [[крахмал]] гү, али сардуул, [[С витамин]]иие агуулдаг. Харин техникын зорюулалтатай түмһэнэй крахмал харисангы ехэ 18 хубиһаа дээшэ агууламжатай байдаг юм.
64 мүр:
* {{книга|автор=|заглавие=Всё о лекарственных растениях на ваших грядках|ссылка=|место=СПб|ответственный=Под ред. Раделова С. Ю.|издательство=ООО «СЗКЭО»|год=2010|страницы=25—28|страниц=224|isbn=978-5-9603-0124-4}}
* ''Мамонов Е. В.'' Сортовой каталог. Овощные культуры. — Москва: ЭКСМО-ПРЕСС, Лик Пресс, 2001. с. 430—486
 
[[Категори:Хүнэһэнэй ногоон]]
 
{{1000 үгүүлэл}}
 
[[Категори:Хүнэһэнэй ногоон]]
"https://bxr.wikipedia.org/wiki/Түмһэн" хуудаһанһаа абтаһан