Амазон мүрэн: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа

Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
м clean up, replaced: рууд → рнууд using AWB
34 мүр:
Укаяли болон Мараньон голнууд ниилһэнэй дараажаһаа Амазон нэрэтэй болодог. Энэ хоёр шудхалан хоёул [[Анда|Андуудай нюрганһаа]] эхэ абан урдаһаар понго хэмээхи хадархаг хабасалые туулан тэгшэ талада хүрэдэг. Тэрэ нарыхан хабсалай ёроолоор нарыхан жэмэ гарахашье зайгүй болоод зарим газартаа хорёодо метр үргэлжэлхэ оргилһон. хөөһэрһэн догшон ширүүн урдагал лэ байдаг. Илангаяа Мараньон ехэ догшин зантай. Тэрээр уулаһаа бууха замдаа 27 понго хабасал дундуур үнгэрдэг. Тэдыгээрһээ хамагай һүүлшын гү, али хамагай догшон ширүүн хабсалые Понго де Мансериче гү, али «Тотинуудай хаалга» гэдэг ажа. Хамагай һүүлшын хабсалые үнгэрөөд Амазоной уудам талада гаража хүлэг онгосо ябаха боломжотой болодог ажа.
 
Амазоной нам дооро газар гү, али Амазонинь манай дэлхэй дээрэ хамагай агуу уудам газаруудай нэгэ юм. Энэ боло намаг, шэрэнгэ ойн эзэнтэ улас болоод гол мүрэнүүдиинь сорын ганса зам харилсаа болодог. Иимэ уһан замууд хэтэрхэй хангалтатай байдаг. Ушариинь Амазон мүрэн бүтэн 8 мянган километрай турша хүлэг онгосо ябаха боломжотой болохоор тэрэ бэлэй. Уһанай түбшин хорёод метрээр нэмэгдэдэг үерын үедэ эрэг оршомой намхан газаруудгазарнууд 80-100 км хүрэтэр уһанда абтадаг. Харин жэрэй үедээ Амазон мүрэн ехэ олон аралууд бүхы һалаанууд болон һалбарладаг ушар тиимэшье абарга томо мүрэн гэжэ харагдадаггүй. Мүрэн дээрэ хүбэгшэ аралууд байдаг ба тэдыгээриинь урһагалай дагуу алгуурхан хүбэжэ ябадаг. Эдэгээр хүбэгшэ аралуудиинь хоорондоо ороосолдон барисалдаһан [[ургамал]]уудай үндэһэ мүшэрүүд, моддоос тогтохо ба уламаар шэнээр ургамал ургажа арал маягтай болоһон байдаг.
 
Амазон мүрэнэй налуунь тиимэшье ехэ бэшэ ушарһаа шудхадаг хэһэгһээ 1000 километрай холо газарташье [[далай]]н түрлэгэй нүлөө мэдрэгдэдэг. Амазоной түрлэгэй онсолог гэбэл тэрэнэй ширүүн урсагалиинь далайн түрлэгтэй мүргэлдөөд ехэ үндэр дабалгаа үүдэгэн хөөсөржэ голын урдагал сөрөн асар ехэ дуу шуугяантай түрлэг болон үгдэхдөө замдаа тааралдаһан бүхыные хуу хаман ододог. Энэ үедэ амжижа хажуугай зогсоол буудалдаа орожо амжаагүй хүлгүүдые 6 метрай үндэртэй хүүгһэн ехэ дабалгаа хүмрүүлэн жэбүүлжэ орходог. Ямар нэгэн аймшагта араатан мангад мэтэ һанагдадаг эрэг дээрэ бүхыные һүйтэгэн хооһоруулжа үертэ абтуулдаг энэ гэнэтэй ушар бүтүүлиг аймшагые индеецүүд эртэ дээрэ үеһээ мэдэржэ тэрэ догшон шэрүүн дабалгаае «Хүрхэрһэн ехэ уһан» гэжэ нэрэлдэг байгаа.
48 мүр:
== Зүүлтэ ==
{{зүүлтэ}}
 
[[Категори:Гол мүрэн]]
 
{{1000 үгүүлэл}}
 
[[Категори:Гол мүрэн]]
"https://bxr.wikipedia.org/wiki/Амазон_мүрэн" хуудаһанһаа абтаһан