Компьютер: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа

Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
м clean up using AWB
12 мүр:
11. [[Компьютерэй хулгана]]]]
[[Файл:Columbia Supercomputer - NASA Advanced Supercomputing Facility.jpg|right|thumb|[[NASA]]-гай Колумби суперкомпьютер]]
'''Сахим тоосолуур''' ({{lang-ru|Электро́нная вычисли́тельная маши́на}}, '''ЭВМ'''), мүн баһа '''компьютер''' ({{mongolUnicode|ᠻᠣᠮᠫᠤᠢᠲᠧᠷ|h}}, {{lang-en|''computer''}}) гэдэгынь нэгэн [[түб процессор]] гү, али хэд хэдэн түб процессорнууд үгэгдэһэн [[компьютерэй заабари|заабари]]ин дагууёһoop өөрын системын түхөөрэмжэнүүдтэй [[мэдээлэл дамжуулха шугамууд]]аар харилсажа, мэдээлэлые һолилсохо ба болбосоруулан, тэдэгээрэй үйлэ ашаглалгые ударидаха согсо байгууламжа юм.
 
Компьютерынь маша олон дүрсэ, хэлбэреэр байдаг. Оршон үеын компьютертой түһөөтэй түхөөрэмжэнүүдынь [[20-р зуун]]ай дунда үедэ ([[1940]]—[[1941]] оной үе) гараһан болобошье компьютер гэдэг ухагдахуун ба компьютертой түһөөтэй машинанууд уридынь байһан. Анханай сахилгаан компьютернуудынь бүтэн дугаарые дүүргэхээр хэмжээтэй байһан ба энэнь хэдэн зуун [[персонал компьютер]]эй эдидэг хүсөөр ашагладаг байгаа.<ref>In 1946, [[ENIAC]] consumed an estimated 174 kW. By comparison, a typical personal computer may use around 400 W; over four hundred times less. (Kempf, Karl (1961). «Historical Monograph: Electronic Computers Within the Ordnance Corps». Aberdeen Proving Ground (United States Army). 1961)</ref> Оршон үеын компьютернуудынь үмэнэхи үеынхитэй харисуулхад маша бишыхан түхөөрэмжэнүүдтэй ба үүнһөө сая, [[тэрбум]] хин үлүү хүсэн шадалтай.<ref>Early computers such as [[Colossus computer|Colossus]] and [[ENIAC]] were able to process between 5 and 100 operations per second. A modern «commodity» microprocessor (as of [[2007]]) can process billions of operations per second, and many of these operations are more complicated and useful than early computer operations.</ref> Мүнөө үедэ бол энгын компьютернуудынь [[бугуйн саг]]да таарахаар бишыхан хэмжээтэй байжа болохо болоод [[сагай зай|сагай зайһаа]] хүсөө абаха боломжотой болоһон.
63 мүр:
Интеграл схемэ (Integrated Circuit — IC) гү, али микросхемэ хэрэглэхэ болоһоноор дээрэхи бэрхэшээлые дабан туулһан түдыгүй компьютерэй техникын хүгжэлэй шэнэ үеэ эхилүүлһэн гэжэ үзэдэг байна.
 
ИС гэдэгынь өөр дээрээ маша олон тооной бэшэл транзисторые агуулһан, маша бага хэмжээтэй (хэдэн см<sup>2</sup>) [[сахюур]]ай ялтаһан юм. Заримдаа микросхемэ, заримдаа хахад дамжуулагша чип гэжэ нэрэлнэ. Технологиин хубида, олон тооной бэшэл транзистор болон бусад электрон эд ангинуудые уридшалан тодорхойлһон схемын (загбарай) дагууёһoop сахюурай ялтаһан дээрэ «хэблэхэ» ү.х. «ургуулха» замаар ИС-ые гаргажа абадаг байна.
 
Иигэжэ маша бага орон зайда маша олон логик элементые суглуулжа шадаһанаар нэгэ элементһээ нүгөө рүү сахилгаан дохёо дамжахад зарсуулха хугасаа эрэс багадхана. Үрэ дүндэнь мэдээжэ компьютерэй тоосоо хэхэ хурдан ехэдхэжэ, нэгэ секундтэ гүйсэдхэхэ үйлэдэлэй тоо нэмэгдэнэ. Мүн шаардагдаха тэжээлэй хэмжээ багадхажа, энергиин алдагдал багадхажа, зардал буурһан байна.
"https://bxr.wikipedia.org/wiki/Компьютер" хуудаһанһаа абтаһан