Сагаан һара: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа
Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы |
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы |
||
1 мүр:
[[File:Cagancar.jpg|thumb|350px|Сагаан hарын хурал тухай соносхол. [[Элһэтэ]], [[Хальмаг Улас]].]]
'''Сагаан hара''' ({{mongolUnicode|ᠴᠠᠭᠠᠨ ᠰᠠᠷᠠ|h}}; {{lang-bod|ཟླ་བ་དག་པ།; ལོ་གསར།}}, {{lang-mn|Цагаан сар}}, {{lang-xal|''Цаһан сар''}}), мүн '''cагаалган''' ({{mongolUnicode|ᠴᠠᠭᠠᠯᠠᠭᠠ|h}}) — [[Монголшууд]]ай уламжлалта [[шэнэ жэлэй]] баяр, угай, арадай [[һайндэр]] юм. Сагаалган монгол [[литэ]]эр жэлэй эхин болоно. Сагаалганай урдахи, һарын 29-нэй һүни, дасан бүхэндэ Дүгжүүбэ нэрэтэй хурал хурагдадаг. Хуушан жэлэй һүүлшын һүни һара харагдаггүй, бүтүүгэй үдэшэ бурхан дэлгээгдэдэг үдэр «Бүтүү үдэр» гэдэг. Шэнын нэгэнэй үглөөгүүр эртэ, үүрэй сайжа эхилхэдэ, Һама сахюусан дээрэһээ буужа, нюдэ сабшаха зуура алтан дэлхэйе гурба дахин тойродог буряад-монголшууд гэжэ этигэдэг. Хабарай түрүүн һарын шэнын нэгэндэ тэмдэглэдэг. Тиин Сагаан һарын 1 шэнэһээ 15 хүрэтэр '''Монлам Ченмо''' нэрэтэй Сагаан һарын хурал болодог юм; 1 һарын 15 үдэрдэ [[Шойпрүл Дүйсэн]] тэмдэглэнэ.
XIII зуунай үеһээ тэнгэри шүтэлгэ, бөөгэй ёһоор
[[Чингис хаан]]ай аша хүбүүн [[Хубилай хаан]] гэгшын 1267 оной зарлигаар намар болодог байһан сагаан һара (сагаалган) хабарай эхин һарын шэнэдэ шэлжүүлэгдэһэн түүхэтэй. Энэ хадаа үбэлэй хүйтэн саг үнгэржэ, дулаан үдэрнүүд ерэбэ гэжэ найр наадаяа хэдэг ёһо заншал.
|