Япон Улас: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа

|тэргүүнэй_нэрэ2 = [[Абэ СиндзооЩинзоо]]

Джэпэн ({{lang-eng}} Japan), Жапон ({{lang-fra}} Japon), Япан ({{lang-deu}} Japan), Джапонэ ({{lang-ita}} Giappone), Хапон ({{lang-spa}} Japón), Япония ([[ород хэлэн|ород]]: <span lang="ru">Япония</span>), Ипүн {{lang-tha}} ญี๋ปุ่น) зэргэ нэрэнүүдынь эртэнэй [[хитад хэлэн]] [[У бүлэг|У бүлэгэй]] үгэһээ үндэһэтэй, [[Марко Поло|Марко Полоор]] Cipangu гээд бэшэгдэһэн, Европодо түгэгдэһэн байгаа. Мүнөөнэй [[Шанхай аялгуу|Шанхай аялгууда]] Zeppen [zəʔpən] гэжэ дуудагдана. [[Малай хэлэн|Малай хэлэнэй]] үгэ Jepang хадаа Хитадай урда зүг эрье шадарай аялгуунуудһаа зээлигдэһэн байгаа, миньнань али нинбо магад, энэ үгэеэ 16-р зуунай Малаккада ошоһон Португалиин далайшад Европода асаржа, Англи хэлэнэй һорболжо бэшэгсоо 1565 ондо Giapan гэжэ бэшэгдэһэн. Харин [[ханзы үзэг]] хэрэглэдэг байһан уласуудта тухайн ханз үзэгэй уг хэлэн дэхэ дуудалга болохо Ильбон ({{lang-kor}} 일본; 日本), Жибэн ({{lang-zho}} 日本 Rìběn), Нят Бан ({{lang-vie}} Nhật Bản; 日本) зэргээр дуудадаг байна. Монголшуудшье мүн адли нэрэнэйнь удхаар "Наранай Улас, Мандажа байһан наранай орон" хэмээн нэрлэхэнь бии.

Япон Улас [[Һоккайдоо]], [[ҺонсюүҺоншү]], [[СикокүШикокү]], [[КюүсюүКюүшү]] гэһэн 4 томо арал болон [[Огасавара олтирог]], [[Рюүкюү аралнууд]] зэргэ жэжэг аралнуудһаа тогтоно. Газар нютагай хэмжээнь ойролсоогоор 378 мянган [[дүрбэлжэн модо]].

[[Ородой Холбооной Улас]]тай [[Курилын аралнууд]] (үмэнэ хэһэгэй аралнууд), [[Бүгэдэ Найрамдаха Хитад Арад Улас|БНХАУ]] болон [[Бүгэдэ Найрамдаха Хитад Улас]] [[Тайвань|Тайваньтай]] [[СэнкакүСенкакү ольторог]], [[Бүгэдэ Найрамдаха Солонгос Улас|БНСУ]]-тай [[ТакэсимаТакешима арал]] зэргэ маргаантай газар нютаг бии.

:* [[Ородой Холбооной Улас]]тай маргаантай нютаг болохо [[Курилын аралнууд]]ай [[Шумшу арал|Шумшу аралай]] ({{lang-jp}} ''СюмүсюШумүшу-тоо'') ОһакудзакиОһакузаки (50°N, 155°E) гэжэ үзэхэ ябадал бии.

:Окинава можо, [[Ёнагүни арал]], НисидзакиНишизаки (24°26'58"N, 122°56'01"E)

* [[Тооһокү бүһэ|Дурна умара бүһэ]] - 2.'''[[Аомори]]''' - 3.'''[[ИватэИвате]]''' - 4.'''[[Мияги]]''' - 5.'''[[Акита]]''' - 6.'''[[Ямагата]]''' - 7.'''[[Фүкүсима]]'''

* [[Кантоо бүһэ]] - 8.'''[[Ибараки]]''' - 9.'''[[ТотигиТочиги]]''' - 10.'''[[Гүмма]]''' - 11.'''[[Сайтама]]''' - 12.'''[[ТибаЧиба]]''' - 13.'''[[ТоокёоТокио]]''' - 14.'''[[Канагава]]'''

* [[ТюүбүЧубү бүһэ|Түбэй бүһэ]]

** [[Һокүрикү бүһэ]] - 16.'''[[Тояма]]''' - 17.'''[[ИсикаваИшикава]]''' - 18.'''[[Фүкүи]]'''

** [[КоосинъэцүКоошинэцү бүһэ]] - 19.'''[[ЯманасиЯманаши]]''' - 20.'''[[Нагано]]''' - 15.'''[[Ниигата]]'''

** [[Тоокай бүһэ]] - 21.'''[[Гифү]]''' - 22.'''[[СидзүокаШизүока]]''' - 23.'''[[Айти]]'''

* [[Тюүгокү бүһэ]] - 31.'''[[Тоттори]]''' - 32.'''[[СиманэШимане]]''' - 33.'''[[Окаяма]]''' - 34.'''[[Хиросима]]''' - 35.'''[[ЯмагүтиЯмагүчи]]'''

=== СикокүШикокү ===

* [[СикокүШикокү бүһэ]] - 36.'''[[ТокүсимаТокүШима]]''' - 37.'''[[Кагава]]''' - 38.'''[[ЭхимэЭхиме]]''' - 39.'''[[КоотиКоочи]]'''

* [[Кюүсюү бүһэ]] - 40.'''[[Фүкүока]]''' - 41.'''[[Сага]]''' - 42.'''[[Нагасаки]]''' - 43.'''[[Күмамото]]''' - 44.'''[[Ооита]]''' - 45.'''[[МиядзакиМиязаки]]''' - 46.'''[[КагосимаКагошима]]''' - 47.'''[[Окинава]]'''

Тэрэшэлэн [[Саппоро]], [[СэндайСендай]], [[ТоокёоТокио]], [[Сайтама]], [[ТибаЧиба]], [[Кавасаки]], [[Ёкоһама]], [[Нагоя]], [[Кёото]], [[Оосака]], [[КообэКообе]], [[Хиросима]], [[КитакюүсюүКитакюүшу]], [[Фүкүока]] зэргэ саяһаа дээшэ хүн зон бүхы хотонуудта хүн зоной түблэрэлтэ ябагдажа байна. Газар нютагайнь 10 хубидань хүн зоной 90 хубинь амидардаг гэһэн тоо баримта байдаг юм байна. Үүнэй нүгөө талада хүдөө орон нютагта хүн зоной һиирэгшэл, хүгшэрэлтэ газар абажа байна.

* Япон Уласай хитад ([[Япон хэлэн|яп.]] 華僑 какёо, 在日中国人 дзайнитизайнити тюүгокүдзинчугокүджин, [[Хитад хэлэн|хит.]] 日本華僑 Японой хужаа (Rìběn huáqiáo)) — 560 741 (2006) ([[:en:Chinese people in Japan]])

* [[Ноо]], [[Кёогэн]], [[Кабүки]], [[Бүнракү]], [[Ракүго]], [[МандзайМанзай]]

* [[Һайку]], [[Танка]], [[Вака]], [[Дууша эмэ|ГэйсяГейша]]

* [[Сүмоо]], [[Бүдоо]], [[ДзюүдооДжудоо]], [[КэндооКендоо]], [[Кюүдоо]], [[КаратэКарате]], [[Бэе хамгаалха урлаг]]

* [[КамикадзэКамиказе]]