Эрдэм ухаан: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа

Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
Новая страница: «'''Шэнжэлэхэ ухаан''' ("Эрдэм ухаан", ''scientia'' гэһэн латин үгэнһээ угтай) гэдэг […»
 
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы
1 мүр:
[[Файл:Russian Academy of Sciences SPB.jpg|мини|справа|[[Санкт-Петербург]] хотодо [[Ородой Шэнжэлэхэ ухаанай Академи]]ин байшан]]
'''Шэнжэлэхэ ухаан''' ("'''Эрдэм ухаан"''', ''scientia'' гэһэн [[Латин хэлэн|латин]] үгэнһээ угтай) гэдэг [[шэнжэлэхэ ухаанай һудалгаанай арга]] дээрэ тулгуурлаһан мэдэлэгэй согсо, өөрөөр хэлэбэл [[һудалгаа|һудалгаанай]] үрэ дүнгээрэ гараган абаһан, зохёон байгуулалтанда оруулаһан мэдэлэг юм. <ref>[http://dictionary.reference.com/search?q=science "science" defined by various dictionaries at "reference.com"]</ref><ref name="Popper 3">{{Harvard citation|Popper|1959|p=3}}</ref> Шинжлэх ухаан гэдэгт, зарим тохиолдолд хэрэглээний шинжлэх ухааныг (applied science) оруулдаггүй байна.
 
Шэнжэлэхэ ухааные 2 үндэһэн томо бүлэгтэ хубаажа болоно.
Мүр 5 ⟶ 6 :
* [[Ниигэмэй шэнжэлэхэ ухаан]] - энэни [[хүн]] болон [[ниигэм|ниигэмэй]] юмһэ үзэгдэлүүдые һудаладаг шэнжэлэхэ ухаанууд юм.
 
Зарим тохёолдолдо [[тоогой ухаан]]ые 3 дахи бүлэг буюу хиисбэр шэнжэлэхэ ухаан (formal science) бологон ялгаха байдаг. Ушэр тоогой ухаан дэээр дуридаһан [[байгаалиин шэнжэлэхэ ухаан|байгаалиин]] болон [[ниигэмэй шэнжэлэхэ ухаан]]уудын али алинтай түһэтэй болон ялгаатай талуудые агуулаһан байдаг байна. <ref name="Popper 3" /> Хиисбэр шэнжэлэхэ ухаанда [[статистика]], [[логика|логикын]] шэнжэлэхэ ухаанууд эблүүлнэ. Хиисбэр шэнжэлэхэ ухаанда гараһан томоохон ололтууд [[физика]] болон [[биологи]]ин, [[хими]]ин шэнжэлэхэ ухаанд мүн томоохон дэбэшэл гарахада нүлөөлэнэ. Хиисбэр шэнжэлэхэ ухаан [[таамаглал]], [[онол]], [[физикын хуулинууд]]ай үндэһэ <ref name="Popper 79">{{Harvard citation|Popper|1959|p=79}}</ref> болохо ба улмаар тэдэгээр [[байгаали|байгаалиин]] болон [[ниигэм|ниигэмэй]] алишье үзэгдэлэй мүн шанарые нээхэ, илрүүлэхэ һуури болоно.
 
[[XVIII зуун|XVIII]]-[[XIX зуун|XIX]]-р зуунһаа үмэнэхэ үедэ шэнжэлэхэ ухаанай ухаан бодолгое гансахүү оюун ухаанай һэдэлтэ, дедуктив логикын захирамжаар тодорхойлдог байба.
"https://bxr.wikipedia.org/wiki/Эрдэм_ухаан" хуудаһанһаа абтаһан