Финики
Финики (грек: Φοίνικες, фойникес, үгэшэлэн оршуулбал «ягаан пурпурай орон») гээшэ финикиинхидэй ажаһууһан Газар дундада тэнгисэй щүүн хэһэгтэ байрлаһан эртын үеын газар нютаг юм[1]. Финикиинхид Ханаанайхид байгаа болон МЭҮ IX зуун жэлдэ грегүүд тэдэниие финикишүүд гэжэ нэрлэбэ. Финикиин газар зүйн хизаар тодорхой бэшэ, юрэнхы тохёолдолдо мүнөө үеын Ливанда байһан Тир ба Сидон гол хотонууд түблэрэн гэгдэнэ.
Финикиинхид эртын соёлто Египет, Вавилон уласуудай хоорондохи бүһэ нютагта оршон һуудаг байһан тула тэдэнэй нүлөөгөөр эргэншэжэ, МЭҮ XV зуун жэлэй үеһөө хото-улас байгуулжа эхилһэн байна. МЭҮ XII зуун жэлһээ эхилэн далайгаар хэрэн ябажа худалдаан наймаан эрхэлхэ боложо, Хойто Африкаһаа Пиринейн хахал аралай болотор хүрэжэ, Газар дундада тэнгистэ ноёрхожо байгаа. Иигэжэ бэшэг үзэг зэргэ Эртын Дурна бии болоһон соёлые Газар дундада тэнгисэй эрье оршомдо түгээжэ, Эртын Греци, Эртын Римэй соёл эргэншэл сэсэглэн хүгжэхэ үндэһые тариһан гэжэ хэлэжэ болоно.
Гэбэшье МЭҮ IX зуун жэлһээ МЭҮ VIII зуун жэлдэ Ассириин добтолгодо нэрбэгдэжэ, Финикиин хото-уласууд тусгаар байдалаа алдаһан байна. Ассири улас мүхэһэнэй дараа Персиин эзэнтэ гүрэнэй мэдэлдэ ороһон болон тэрэ үедээшье Грециин хото-уласуудтай худалдаан арилжаанаар атаа мэеэн болохо хэмжээндэ байгаа. Гэбэшье Македониин Александр тус бүһэ нютагые эзэлһэнһээ хойшо аажамаар грецижэжэ, түүхэһээ алга болоһон юм.
Гэхыдээ МЭҮ IX зуун жэлдэ Хойто Африкада бии болоһон колониин хото-улас Карфаген Финикидэхи хото-уласууд алга болоһонһоо хойношье хүгжэн сэсэглэжэ байһан болоод уламаар гурбан удаагай дайнай эсэстэ Римэй республикада эзэлэгдэһэн юм. Карфагеншуудай ярилсадаг байһан финики хэлэниинь Римэй эзэнтэ гүрэнэй үедэшье Хойто Африкада оршон байһан байбашье аажамаар бербер хэлэн, араб хэлэн зэргэдэ шахагдан һуларжа, мүхэһэн байна.
Зүүлтэ
Заһаха- ↑ Эпоха Финикийской колонизации. Публикация на портале Historie.ru. the original on 2012-06-23 үдэрһөө архивлагдаһан. 2018-10-30 үдэртэ хандаһан.