Япон эзэнтэ гүрэн

	Ехэ Япон эзэнтэ гүрэн ; 大日本帝國
	Эзэнтэ гүрэн
	Дуулал; японоор 君が代 (きみがよ) → Кимигаё; «Эзэн дээдэһээ танай хаан түрэ барилга»;
	; Япон 1942 ондо
Ниислэл	Токио
Хэлэн(үүд)	япон
Мүнгэн тэмдэгтэ	йенэ
Газар нютаг	1 984 000 км² (1938)
Хүн зон	77 700 000 (1920)
	Эзэн хаан
- 1868–1912	Мэйдзи эзэн хаан
- 1912–1926	Тайсё эзэн хаан
- 1926–1947	Сёва эзэн хаан

Япон эзэнтэ гүрэн (Ехэ Япон эзэнтэ гүрэн, японоор 大日本帝国 (だいにっぽんていこく)^[2]) гээшэ 1868 оной 1 һарын 3-һаа 1947 оной 5 һарын 3 болотор^[3] Японой эзэн хаанда һуурилһан онсогой улас гүрэн болон тэрэнэй доро империалис бодолгоор эзэлһэн нютаг дэбисхэр гү, али Японой империалис үе юм. 1868 оной 1 һарын 3 Мэйдзи шэнэшлэлэй үрэ дүндэ Мэйдзи засагай газар байгуулжа 1947 оной 5 һарын 3 Японой Үндэһэн Хуули хүсэн түгэлдэр болохо хүрэтэр 79 жэл оршон байгаа. Мэйдзи шэнэшлэлээр түргэн нээлтэ бодолготой барууншаһан Азиһаа түрүүшын баян болон сэрэгээр хүсэтэй гүрэн болоһон байна.

Тиимэшье АНУ-тай Номгон далайн дайнай ашаар дайнай ябаса хубилалжа эсэсэй эсэстээ 1945 оной 8 һарын эхиндэ Хиросима ба Нагасаки атомой бомбодогдожо Зүблэлтын сэрэгэй Манжуурые добтолһоной һүүлдэ 8 һарын 14 Потсдамай уулзалтые хүлеэн абаба. 8 һарын 15-да холбоотонуудта албан ёһоор буужа үгөөд, 9 һарын 2 Потсдамай уулзалтын тунхаглалда гарай үзэгөө табиба. Холбоотон сэрэг эзэмдэгшэ болоһон Америкын сэрэг Япон эзэнтэ гүрэниие буулгаба. Тэрэнэй һүүлдэ 1947 оной 5 һарын 3-да Японой Үндэһэн Хуули сахюулжа албан ёһоор үгы болобо.

Эзэн хаашуул Заһаха

Бунханай нэрэ	Өөрын нэрэ	Бага наһанай нэрэ	Хааншалал	Үеын нэрэ
Мэйдзи Тэнно (明治天皇 ())	Муцухито (睦仁 ())	Сати-но-мия (祐宮 ())	1868–1912 (1890–1912)	Мэйдзи
Тайсё Тэнно (大正天皇 ())	Ёсихито (嘉仁 ())	Хару-но-мия (明宮 ())	1912–26	Тайсё
Сёва Тэнно (昭和天皇 ())	Хирохито (裕仁 ())	Мити-но-мия (迪宮 ())	1926–89	Сёва

Люучюу ольтирог (1872-1945; 1972-)
Курил ольтирог (1875-1945)
Рёдзюн (1894-1895; 1905-1945)
Тайван (1895-1945)
Солонгос (1910-1945)
Карафуто (Сахалин; урда хэһэг: 1905-1945; хойто хэһэг: 1920-1925)
Косю (1914-1920; 1938-1945)
Кадзан ольтирог (1891-1945; 1968-)
Маньсю-коку (1931-1945)
Мокё (1936-1945)
Урда Манжуур түмэр зам (1905-1935)
Тэнсин (1895-1945)
Икаи (1895-1898)
Зүүн Хитад (1937-1945)
Хонконг (1941-1945)

Андамана ба Никобара (1942-1945)
Бирма (1942-1945)
Хойто Борнео (1942-1945)
Бруней (1942-1945)
Филиппина (1942-1945)
Нидерландын Ост-Инди (1942-1945)
Камбоджа (1941-1945)
Лаос (1941-1945)
Малайзи (1942-1945)
Шэнэ Гвиней (1942-1944)
Папуа (1942-1943)
Саравак (1941-1945)
Сингапур (1942-1945)
Тайланд (1940-1945)
Португалай Тимор (1942-1945)
Вьетнам (1940-1945)
Крисмас арал (1942-1945)
Парасель ольтирог (1939-1944)
Спратли ольтирог (1941-1945)

Атту ба Киска (1942-1943)
Банаба (1942-1945)
Гуам (1941-1944)
Каролина аралнууд (1914-1944)
Хойто Мариана аралнууд (1914-1944)
Науру (1942-1945)
Огасавара (1876-1945; 1968-)
Палау (1914-1944)
Уэйк (1941-1945)
Һилбертын аралнууд (1941-1943)
Маршаллын аралнууд (1914-1944)
Саломоной аралнууд (1942-1943)