Вирус
Вирус (латаар virus — «хорон»[2]) — имагтал амиды эсүүдэй дотор үрэжэжэ шададаг эсгүй халдабаритай агент. Вирусууд ургамалнууд ба амитадһаа нян ба архейнүүд хүрэтэр бүхы түрэлэй бэе махабадые диилэдэг[3] (нянгые халдабарилдаг вирус бактериофаг гэнэ). Гансал ондоо вирусуудые халбарилан реплицировалжа шададаг вирусууд баһал олдобо (дахуул-вирусууд).
| Вирус Оршон байһан саг: Архей - мүнөө хүрэтэр | ||
|---|---|---|
| ||
| Биологиин классификаци | ||
| ||
| Ангилал | ||
80 бүлэнүүд ангилал тодорхойгүй, эдэ бүлэнүүд оршоной зэргэнүүдтэ ороногүй[1] |
1892 ондо Дмитрий Ивановскийн хэблэһэн тамхи ургамалай нян буса патоген тухай публикаци болон 1898 ондо Мартин Бейеринкын тамхиин мозаикатай вирусые нээһэнэй үеһөө[4] сая сая зүйлнүдэй вирусуудһаа 5 мянган зүйлэй вирусууд тодорхойлон бэшэгдэһэн байна.[5][4] Дэлхэйн экосистемэ бүридэ вирусууд байдаг ушарһаа вирусууд эгээн тарааһан биологиин түхэл юм[5][6]. Микробиологиин һалбари болохо вирусологи вирусуудые шудалдаг.
Вирусай бөөмүүд (вирионууд) хоёр-гурбан компонентуудһаа бүридэнэ: ДНХ гү, али РНХ-эй хэлбэриин генетикын материал (жээшэнь, зарим мимивирусууд хоёр түрэлэй молекулэнүүдтэ); молекулые халхалагша уураг бүрхөөлтэтэй (капсида), защищающей эти молекулы, заримдаа мүн липидай бүрхөөлтэтэй. Капсидаар вирусууд вирус хэлбэритэй халдабаритай нуклеинай хүшэл болохо вироидуудһаа илгарна.
Зүүлтэ Заһаха
- ↑ Таксономия вирусов на сайте Международного комитета по таксономии вирусов (ICTV)
- ↑ Русский перевод слова — согласно следующему изданию:
И. Х. Дворецкий Латинско-русский словарь. Ок. 50000 слов. — Издание второе, переработанное и дополненное. — Загбар:М: Русский язык, 1976. — С. 1084. — 1096 с. — 65 000 экз. - ↑ Koonin E. V., Senkevich T. G., Dolja V. V. (2006). «The ancient Virus World and evolution of cells». Biol. Direct 1: 29. Загбар:DOI. PMID 16984643.
- ↑ Breitbart M., Rohwer F. (2005). «Here a virus, there a virus, everywhere the same virus?». Trends Microbiol 13 (6): 278—284. Загбар:DOI. PMID 15936660.
- ↑ Lawrence C. M., Menon S., Eilers B. J., et al. (2009). «Structural and functional studies of archaeal viruses». J. Biol. Chem. 284 (19): 12599–603. Загбар:DOI. PMID 19158076.
- ↑ Edwards R. A., Rohwer F. (2005). «Viral metagenomics». Nat. Rev. Microbiol 3 (6): 504—510. Загбар:DOI. PMID 15886693.
Тайлбарилга Заһаха
Ном зохёол Заһаха
- Букринская А. Г. Вирусология. — М.: Медицина, 1986. — 336 с.
- Mayo M. A., Pringle C. R. Virus taxonomy — 1997 Архивировалһан 29 юһэ һара 2007 оной. // Journal of General Virology. — 1998. — № 79. — С. 649—657.
- Collier, Leslie; Balows, Albert; Sussman, Max. Topley and Wilson’s Microbiology and Microbial Infections / Mahy, Brian and Collier, Leslie. Arnold. — ninth edition. — Virology, 1998. — Т. 1. — ISBN 0-340-66316-2
- Dimmock, N.J.; Easton, Andrew J.; Leppard, Keith. Introduction to Modern Virology. — sixth edition. — Blackwell Publishing, 2007. — ISBN 1-4051-3645-6
- Knipe, David M.; Howley, Peter M.; Griffin, Diane E.; Lamb, Robert A.; Martin, Malcolm A.; Roizman, Bernard; Straus Stephen E. Fields Virology. — Lippincott Williams & Wilkins., 2007. — ISBN 0-7817-6060-7
- Shors, Teri. Understanding Viruses. — Jones and Bartlett Publishers, 2008. — ISBN 0-7637-2932-9