Израилиин Тусгаар Тогтонолой Тунхаглал: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа
Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы |
|||
9 мүр:
}}
'''Израилиин Тусгаар Тогтонолой Тунхаглал''',<ref group="note">'''[[Иврит]]''': הכרזת העצמאות, ''Hakhrazat HaAtzma'ut''/מגילת העצמאות ''Megilat HaAtzma'ut''<br />'''[[Араб хэлэн|Араб]]''': وثيقة إعلان قيام دولة إسرائيل, ''Wathiqat 'iielan qiam dawlat 'iisrayiyl''</ref> албан ёһоор '''Израиль Улас Байгуулагдаһан Тухай Тунхаглалые''' ({{lang-he|הכרזה על הקמת מדינת ישראל}}) — 1948 оной 5 һарын 14-дэ (5708 оной [[Ияр|Иярай 5-да]]) [[Дэлхэйн Сионист Байгуулга|Дэлхэйн Сионист Байгуулгын]] гүйсэдхэхэ ударидагша,{{efn|Then known as the ''[[World Zionist Organization|Zionist Organization]]''.|name=a}}<ref>{{cite book|last1=Brenner|first1=Michael|last2=Frisch|first2=Shelley|date=April 2003|title=Zionism: A Brief History|publisher=Markus Wiener Publishers|page=184}}</ref> [[Еврейн
== Унги узуур ==
[[Палестина (бүһэ нютаг)|Палестиные]] [[Еврейшүүд|Еврейшүүдэй]] эхэ орон болгохонь 19-р зуунһаа [[Сионизм|Сионист]] байгуулгануудай зорилго байһан. 1917 ондо [[Британиин Гадаада хэрэг ба Уласхоорондын хүгжэлгын Министр|Британиин Гадаада хэрэгэй Министр]] [[Артур Бальфур]] Британиин еврейшүүдэй бүлгэмэй ударидагша [[Лайонел Ротшильд|Ротшильд барондо]] бэшэһэн бэшэгдэ:<blockquote>Үндэр дээдэ түрэлтын засагай газар Палестинда еврейшүүдэй үндэһэнэй гэрые байгуулхые дэмжэжэ, энэ зорилгодо хүрэхэдэнь туһалхын тулада бүхы хүсин шармайлтаа дайшалан ажалха болон гэжэ байгаа тула Палестинда одоо байгаа еврей бэшэ бүлгэмүүдэй эрхэтэнэй болон шажанай эрхэ болон алишье уласдахи Еврейшүүдэй эдэлжэ буй эрхэ, улас түрын статусда хоро хохирол ушаруулха зүйл хиихэгүй гэдэгые тодорхой ойлгожо байна.<ref>[[M. E. Yapp|Yapp, M.E.]] (1987). ''The Making of the Modern Near East 1792–1923''. Harlow, England: Longman. p. 290. {{ISBN|0-582-49380-3}}.</ref></blockquote>[[Бальфурай тунхаглал]] нэрэтэй болоһон энэ бэшэгээр дамжуулан Ехэ Британиин засагай газарай бодолго Сионизмые албан ёһоор баталба. [[Дэлхэйн нэгэдүгээр дайн|Дэлхэйн 1-р Дайнай]] дараа [[Ехэ Британи]] дайнай үеэр [[Османай эзэнтэ гүрэн|Османуудһаа]] буляажа абаһан Палестинда мандатые олгожээ. 1937 ондо Пилиин Комиссһоо Палестинын Мандатые Арабай улас болон Еврейн улас болгон [[Хоёр арадта зорюулагдаһан хоёр улас|хубаахые һанал]] болгобо. Гэбэшье уг һаналые засагай газар бэелүүлхэ боломжогүй гэжэ үзэһэн тула [[Арабай восстани (1936—1939)|1936–39 оной Арабай восстаниин]] үргэлжэлхэдэ зарим хубиар буруутай байба.
[[Файл:UN_Partition_Plan_For_Palestine_1947.png|thumb|170px|left|НҮБ-ын хубаалгын план]]
[[Дэлхэйн хоёрдугаар дайн|Дэлхэйн 2-р дайнай]] дараа хүсэрхэл нэмэгдэжэ байгаатай холбогдуулан англишууд энэ асуудалые һаяхан байгуулагдаһан [[Нэгэдэһэн Үндэһэтэнэй Байгуулга|НҮБ-да]] шэлжүүлһэн. Үрэ дүндэ [[НҮБ-ын Палестиные Хубааха План|181 (II) тогтоол]] гараша Палестиные ''тусгаар тогтоноһон Арабай ба Еврейн уласуудта хубаажа, Иерусалимые олон уласай тусхай журамтай хото болгобо''. Еврейн улас Палестинын Мандатын газар нютагай 56%-иие абаха ёһотой байһан ба Еврей хүн зоной 82%-иие хамарша байһан болобош Иерусалимһаа тусгаарлагдаһан байба. Планые еврейшүүдэй диилэнгинь зүбшөөрһэн болобош Арабай олонхиинь хүлеэжэ абахагүй юм. 1947 оной 11 һарын 29-эй үдэр ''Палестинын Мандатай хүсэн Ехэ Британида болон НҮБ-ын бусад бүхы гэшүүдтэ Палестинын ерээдүйн засагай газарай тухайда хубааха планые бэелүүлхые зүблэжэ'', НҮБ-ын
| |||