Энэдхэгэй шажан: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа
Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Removing CowHA.jpg, it has been deleted from Commons by Yann because: Copyright violation, see c:Commons:Licensing. |
м clean up, replaced: МЭҮ → {{МЭҮ}} (2), хэмээн → гэжэ (2), нэрэл → нэрлэ (2) using AWB |
||
14 мүр:
3000 тухай жэлэй үмэнэ үүдэһэн Энэдхэгэй шажан мүнөөдэр дэлхэй даяар тархаһан гурбадагша шажан, түүниие Зүүн болон Баруун зүгтэ 1 [[тэрбүм]] үлүү хүн баримталжа байна, энэ тоодо 950 [[сая]] тухай [[Энэдхэг]] болон [[Балба]] оронуудта ажа һуудаг.<ref>{{cite web|url=http://www.adherents.com/Religions_By_Adherents.html|title=Major Religions of the World Ranked by Number of Adherents|accessdate=2007-07-10|work=|publisher=Adherents.com|archiveurl=http://www.webcitation.org/60pybV8dP|archivedate=2011-08-11}}</ref> Гэхыдээ «энэдхэгэй шажан» гэһэн үгэ янза бүриин шажанай тодорхой бурхан, үндэһэлэгшэ, сүм хиид, гэгээн ном сударгүй, тиимэ шүтлгые дагагшадта хамаарагдаха олоной удхатай нэрэ томьёо юм.
Персүүд [[Инд мүрэн|Инд]] «хиндү» (индус) мүрэнэй эргын оршон һуугшадые энэ
Шажанай этигэл үнэмшэл: хүн ба юртэмсын һанаанай нэгэдэл (хүн ба байгаалиин нэгэдэл), тэрэхүү һанаанай шэлжэлтэ, бурхадай сүм болон сүм хиидэй шүтэлгэ.
22 мүр:
Энэдхэгэй шажанай үндэһэнүүд манай эрын үмэнэхи хоёрдогшо мянган жэлһээ эхитэй.
Энэдхэгтэ һуурижаһан арьяшууд Ведын шажаные эндэ асараа.
[[Брахманизм]]да гэгээнтэн ламанарые бурхад болон хүмүүнэй хоорондын зуушалаггшад
Ведын галын бурхан Агни брахманизмын гол бурхан. Түүндэ зорюулан янза бүриин ёһололоор үргэл үйлэддэг байгаа
37 мүр:
=== Энэдхэгэй шажанай гаралга ===
Энэдхэгэй шажанай изагуур үндэһэн [[Инд мүрэн]]эй хүнды дэхи [[Хараппа|Хараппын]] соёл эргэншэлһээ үүдэлтэй. Энэ соёл эргэншэл үндэр хүгжэһэн, хотожоһон соёл эргэншэл {{МЭҮ}} 2-3 дахи мянган жэлэй тэртээ мүнөөнэй [[Пакистан]]ай нютаг дэбисхэр дээрэ сэсэглэжэ байба. Хараппын шажанай тухай тодорхой зүйл бага хэдышье, үлэжэ хосорһон хэблэлэй мэдээлэлэй ёһoop [[дагина]] бурхан, Шивагай эбэртэ үбгэ дээдэһэтэ мүргэн шүтэдэг байһан талаар нотлон харуулдаг. Мододо болон амитадые дүрсэлдэгынь баһа лэ шажанай ажа холбогдолтой.
[[Брахманизм]]ынь энэдхэгэй шажанай эртэнэй хэлбэри агаад үндэһэ изагуураараа {{МЭҮ}} 2000 жэлэй тэртээ Энэдхэгтэ [[Түб Ази]]ин нүүдэлшэдһээ орожо ерэһэн, [[арьяшууд]]ай Ведын шажантай холбогдодог. Арьяшуудай соёлые олон тооной ёһололнууд, санскрит бэшэг үдхын ашаглалта, Брахманые болон Индра, Агни, Вайя зэргэ бурхадые хүндэлэн дээдэлдэг байһанаар тодорхойлдог.
== Удха зохёол ба бурхад ==
52 мүр:
=== Дангина бурхад ===
[[Файл:Kali_Statue_01.jpg|мини|Кали дангина бурханай һүйтгэл тариг уурал хилэн үхэлынхэндэ шэглэгдээгүй: тэрээр шулмаста шэглэгдээ. Энэдхэгэй шажанда түүниие [[хүн түрэлхитэн]]ые эбээгшэ — эхэ
[[Шактизм]]ынь [[Бенгали]], [[Ассам]], [[Кашгар]]та үндэр ажа холбогдолоо хадгалһаар байна. Энэ уламжалал бүхыл жэнхэни, ёһотой юмые эмэгтэй хүнэй бүтээн согсолуулагша эхилэл болохо Шактида хамааруулдаг. Шактиие хүндэлэн дээдэлхэнь онгоной бэшэрэл шүтэлгээр дүрсэлэгдэдэг; шактизмай янза бүриин түрэлүүдые [[Лакшми]], [[Дурга]], [[Кали]] зэргэ дангина бурхадые шүтэлгээр үзүүлдэг. Оршон үеын энэдхэгэй шажанда Калинь олон тооной бэшрэгһэдтэй. Түүниие ехэбшэлэн найман гартай, хүзүүндээ шулмаһын габалаар хэһэн гэнжэтэй, һүйдхэгшын дүрээр харуулдаг. Кали болон Парвати, Шактигиин нэлээд тайбан хубилһан дүрүүдые юрынь Шива бурхантай дүрсэлдэг. Өөр нэгэн дангина бурхан [[Янжима|Сарасвати]] эхин үедээ ведын дангина бурхан байһанаа, дараань энэдхэгэй шажанай бурхадай ехэ сүмэдэ оробо. Ведын эринэй үедэ тэрээр [[гол мүрэн]]эй бурхан гэгдэжэ байһанаа, харин мүнөөдэр [[шэнжэлхэ ухаан]]ай, [[хүгжэм]]эй дангина бурхан боложо, ехэбшэлэн дүрбэн гарынхаа хоёроорынь [[хүгжэмэй зэбсэг]] тогложо буйгаар дүрсэлэгдэхэ болоо.
| |||
