Япон Улас: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа

Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
м clean up using AWB
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
м clean up using AWB
83 мүр:
Японоор 日本 (албан ёһоор {{Audio|Ja-nippon(日本).ogg|''Ниппон''}}, аман яряанай хэлээр {{Audio|Ja-nihon(日本).ogg|''Ниһон''}} гэжэ дуудагдана, «Наранай үндэһэн/үзүүр/гарбал» гэхэ удхатай) гэжэ нэрлэгдэдэг. Гэхэдээ түүхэн уламжалалһаа үзэбэл Ниппон гэдэг нэрэнь арай эртэ бии болоо. Япон хүнүүд өөр тухайгаа ''ниһондзин'' ({{lang-jap|日本人|にほんじん}}) гэжэ хэлэдэг, өөрынгөө хэлэеэ — ''ниһонго'' ({{lang-jap|日本語|にほんご}}).
 
Энэхүү нэрэнь анха [[645 он]]ой 7-р һарада Солонгосой хахад аралда оршон байһан [[Когурё]] болон [[Пэкче]] уласуудай элшэдэ хандаһан бэшэгтэ «Бурханай һорболжото Наранай үндэһэн уласай эзэн хаан» хэмээнгэжэ хэрэглэгдэһэн гэжэ үзэдэг.
 
Албан ёһоной англи нэршэлынь ''Japan'' байгаад '''JPN''' хэмээнгэжэ тобшолно.
 
Джэпэн ({{lang-en|''Japan''}}), Жапон ({{lang-fr|Japon}}), Япан ({{lang-de|Japan}}), Джапонэ ({{lang-it|Giappone}}), Хапон ({{lang-es|Japón}}), Япония ({{lang-ru|Япония}}), Ипүн ({{lang-tha|ญี๋ปุ่น}}) зэргэ нэрэнүүдынь эртын [[хитад хэлэн]] [[У бүлэг]]эй үгэһээ үндэһэтэй, [[Марко Поло]]ор Cipangu гээд бэшэгдэһэн, Европодо түгэгдэһэн байгаа. Мүнөөнэй [[Шанхай аялгуу]]да Zeppen [zəʔpən] гэжэ дуудагдана. [[Малай хэлэн]]эй үгэ Jepang хадаа Хитадай урда зүг эрье шадарай аялгуунуудһаа зээлигдэһэн байгаа, миньнань али нинбо магад, энэ үгэеэ 16-р зуунай Малаккада ошоһон Португалиин далайшад Европода асаржа, Англи хэлэнэй һорболжо бэшэгсоо 1565 ондо Giapan гэжэ бэшэгдэһэн. Харин [[ханзы үзэг]] хэрэглэдэг байһан уласуудта тухайн ханз үзэгэй уг хэлэн дэхэ дуудалга болохо Ильбон ({{lang-ko|일본}}; 日本), Жибэн ({{lang-zho|日本}}, ''Rìběn''), Нят Бан ({{lang-vie|''Nhật Bản''}}; 日本) зэргээр дуудадаг байна. Монголшуудшье мүн адли нэрэнэйнь удхаар «Наранай Улас, Мандажа байһан наранай орон» хэмээнгэжэ нэрлэхэнь бии.
 
== Ниислэл ==
[[Ниислэл]] хотонь [[Тоокёо]] (Дуудалгадынь ойртуулха үүдэнһээ Токио хэмээнгэжэ бэшэхэһээ зайлаба)-нь [[Ниислэл хотонуудай хүн зон|Дэлхэйн хамагай томо хото]]нуудай нэгэ юм. [[Японой эзэн хаанай ордон|Эзэн хаанай ордонһоо]] гадна Уласай Хурал <small>(Парламент)</small>, [[Засагай газар]], [[Дээдэ Шүүхэ]] зэргэ газарнууд байрлаха туд ороной улас түрэ, эдын засагай гол түб гэдэг удхаараа яаха аргагүй ниислэл хото мүн болобошье ниислэлынь Тоокёо хото мүн гэхэ хуулиин заалта үгы.
 
== Томохон хотонууд ==
104 мүр:
Түүхын ябасада ойро хүршэ [[Эмиси]], [[Һаято]] зэргэ үндэһэтэнүүдые нэгэдхэн газар нютагаа тэлэһээр байһан болоод энэ хугасаада гадаада оронтой хэһэн дайн гэбэл [[Солонгосой хахад арал]] болон [[Юан Улас|Юан гүрэнтэй]] хэһэн хэдэн удаагай дайнһаа хэтэрхэгүй байгаа. Иимээр 1872 ондо мүнөөнэй газар нютагаа нэгэдхэбэ. Дээрэһээнь 20-р зуунай эхин гэхэдэ [[Тайвань]], Солонгосой хахад аралые нэгэдхэжэ, [[Номгон далай]]н аралнуудые колонишолжо, тоглооной улас болохо [[Манжа гүрэн]] уласаар дамжуулан Хитадай нэгэ хэһэгые захирша эзэрхэг түримхэй <small>(империалис)</small> уласай түрэхые олоһон болоод 1936 ондо уласайнгаа албан ёһоной нэрые '''Японой эзэнтэ гүрэн''' болгоһон түүхэтэй. Япон 1945 ондо Дэлхэйн 2-дугаар дайн (Номгон далайн дайн)-да ялагдаһанаар тэрхүү эзэмшэл нютагуудаа ехэнхииень алдажа, [[Американ Нэгэдэһэн Улас|АНУ]] тэргүүтэй Холбоотонуудай удирлагад ороһон юм.
 
Дайнай дарааха Япон Улас сэргэжүүлхэ үзэлтэн <small>(милитарист)</small> үзэлээһээ татхалзан, 1947 оной 5-дугаар һарын 3-нда хүсэнтэй болоһон Японой Үндэһэн Хуулидаа түрын дээдэ эрхые арад түмэн эдэлнэ хэмээнгэжэ заажа, Үндэһэн хуулита хаанта засагта арадшалһан улас болоһон билээ. Иимээр 1952 оной 4-дүгээр һарын 28-нда Япон Уластай байгуулха энхэтайбанай гэрээ (Сан-Францискын гэрээ) батлагдаһанаар дахин тусгаар тогтонолоо олоһон юм.
 
Улас байгуулагдаһан огноог Европын литээр [[660 он]]ой [[1-р һарын 1]] гэжэ үзэдэг байна.
208 мүр:
== Шажан шүтэлгэ ==
{{main|Японой Буддын шажан}}
[[Синтоо]], Хитад, Солонгос, Энэдхэгһээ ерэһэн [[Буддын шажан]]да дабхар шүтэлэгтэй хэмээнгэжэ өөһэдөө тодорхойлхо хүн олон тула энэ хоёр шажанай һүзэгтэнүүдэй тоое нэмэбэл 200 сая болодог байна. Тэрэшэлэн [[католик]], [[протестант]] зэргэ [[Христосай шажан]]танууд байха болобошье хүн зоной 1%-дашье хүрэхэгүй болобошье [[зула һарын баяр]] зэргэ Христосай шажанай зан үйлэ үргэн тархаба. [[Ислам шажан]], [[Жүүдэй шажан]] шүтэдэг хүн бараг үгы гэхэдэ болоно<ref>[http://www.sem40.ru/ourpeople/world/japan/ Евреи в Японии]</ref><ref>[http://www.eleven.co.il/article/15234 Электронная еврейская энциклопедия. Япония]</ref>.
 
== Болбосорол ==
"https://bxr.wikipedia.org/wiki/Япон_Улас" хуудаһанһаа абтаһан