Сиань: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа
Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы |
м clean up using AWB |
||
35 мүр:
|тэмдэглэл =
}}
'''Сиань''' ({{lang-zho|西安}}, ''xī'ān'') — [[Хитад Улас]]ай [[Шэньси можо|Шэньси можын]] засаг захиргаанай түб, 3.9 сая (2010 оной мэдээлэлээр) хүнтэй [[хото]]. [[Шара мүрэн]]эй шудхал [[Вэйхэ гол]]ой хүндыдэ байрлана<ref name="br">{{Cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/542532/Xian|title=Xi'an|work=Encyclopædia Britannica|accessdate=2008-09-03}}</ref>.
Баруун-Хойто Хитадай томо ажаүйлэдбэриин түб, шухала тээбэриин уулзабари (Лунхай түмэр замай үртөө, автохаргын уулзабари). Ажаүйлэдбэриин гол һалаанууд: машина бүтээлгэ (станок, хүдөө ажахын болон нэхэмэлэй машина, хүнды тоног түхөөрэмжэ, электротоног түхөөрэмжэ болон тоног түхөөрэмжын детальнууд, автомашина болон тракторнууд), хара түмэрлиг, химиин (үтэгжүүлгэ, пестицид, угаагша бодос, пластмасса гэхэ мэтэ) болон нэхэмэлэй (хүбэн утаһа ээрэхэ, хүбэн ба нооһо нэхэхэ, нэхэмэл, будаха ажаүйлэдбэри; Сианьда Хитадай эгээн томо «Сибэй» нэхэмэлэй үйлэдбэри байрлана) ажаүйлэдбэри. Арһанай, шаажанай бүтээлэй үйлэдбэрилгэ; хүнэһэнэй үйлэдбэринүүд. Хэдэн дулаанай сахилгаан станци.
== Түүхэ ==
Сиань хадаа Хитадай томо соёлой түб; ехэ һургуули болон ондоо дээдэ һургуулинууд олон байна. Сиань хадаа Хитадай эгээ эртын хотонуудай нэгэн. [[Шэнэ шулуун зэбсэгэй үе]]дэ Сианиин тойрондо [[Баньпо]] газарта (半坡) [[Яншао соёл]]ые (仰韶文化) үндэһэлэгшэ таряаша обог аймагууд ажаһууба. Һүүлдэ тус нютаг [[Чжоу улас|Чжоугай]] угсаатанай гуламта болобо. Чжоу уласай үедэ (МЭҮ 1027—249) мүнөөнэй Сианиин хажууда Хао (鎬) болон Фэн (灃) эртын ниислэлнүүд байгаа. МЭҮ 202 ондо мүнөөнэй Сианиин тойрондо [[Хань улас|Хань эзэнтэ гүрэнэй]] '''Чанъань''' (長安) гэһэн ниислэл хото байгуулагдаба. Мүнөө эринэй эхин болотор Чанъань 300 мянган үлүү хүн зонтойгоор эртын дэлхэй даяарай эгээн томо хотонуудай нэгэн болоо (1956 ондо эхилһэн малталгын үрэ дүндэ Хань үеын хотын үлэгдэлнүүд байгаа). III-IV зуун жэлдэ Чанъань хэдэ хэдэн Хойто Хитад уласуудай ниислэл хото байгаа. 583 ондо мүнөөгэй Сианиин газар нютагта [[Суй Вэнь-ди|Ян Цзянь эзэн хаан]] Хитадай шэнэ ниислэл хото Дасин (大興) байгуулба. Һүүлдэ Дасинь Чанъань гэжэ дахин нэрлэгдэжэ, 923 он болотор ниислэл хото байгаа. 881—883 оной хоорондо хото [[Хуан Чао]] (黃巢) буһалгаашанай мэдэл доро байгаа.
Хитадай [[арадай сүлөөлхэ арми]] 1949 оной 5 һарын 20-до [[Гоминьдан]]гын [[Бүгэдэ Найрамдаха Хитад Улас|засагай газарай]] сэрэгүүдые илажа хотые эзэлбэ.
== Хотын архитектура ==
201 мүр:
== Зүүлтэ ==
{{зүүлтэ}}
[[Категори:Хитадай хотонууд]]▼
{{Хитадай хотонууд}}
▲[[Категори:Хитадай хотонууд]]
|