Синьхай хубисхал: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа

Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы
1 мүр:
{{Дайн
|conflict= <big>Синьхай хубисхал</big>
|partof=
|image= [[Файл:Xinhai Revolution in Shanghai.jpg|300px]]
|caption= 1911 оной Синьхай хубисхалай үеын [[Шанхай]]
|date= 1911 оной 10 һарын 10 – 1912 оной 2 һарын 12
|place= [[Файл:Flag of the Qing Dynasty (1889-1912).svg|20px]] [[Манжын Цин гүрэн]]
|casus=
|territory=
|result= [[Тунмэнхуэй]]н илалта
* [[Файл:Flag of the Qing Dynasty (1889-1912).svg|20px]] [[Манжын Цин гүрэн]]эй уналга
* [[Файл:Flag of the Republic of China 1912-1928.svg|border|20px]] [[Бүгэдэ Найрамдаха Хитад Улас (1912–1949)|Бүгэдэ Найрамдаха Хитад Уласай саг зуурын засагай газар]]ай байгуулга
* [[Файл:Flag of Mongolia (1911).svg|border|20px]] [[Монгол Улас (1911-21)|Монгол Уласай]] ба [[Файл:Flag of Tibet.svg|border|20px]] [[Түбэд]]эй бэеэ даанги байдал
|combatant1=[[Файл:Flag of the Qing Dynasty (1889-1912).svg|center|90px]]<center>[[Манжын Цин гүрэн|Ехэ Цин гүрэн]]</center>
|combatant2=[[Файл:Naval Jack of the Republic of China.svg|center|90px]]<center>[[Тунмэнхуэй]]</center>
|commander1 = [[Файл:Flag of the Qing Dynasty (1889-1912).svg|20px]] [[Айсиньгёро Цзайфэн]]<br /> [[Файл:Flag of the Qing Dynasty (1889-1912).svg|20px]] [[Юань Шикай]]<br />[[Файл:Flag of the Qing Dynasty (1889-1912).svg|20px]] [[Фэн Гочжан]]<br />[[Файл:Flag of the Qing Dynasty (1889-1912).svg|20px]] [[Дуань Цижуй]]<br />[[Файл:Flag of the Qing Dynasty (1889-1912).svg|20px]] [[Ма Анлян]]<br />[[Файл:Flag of the Qing Dynasty (1889-1912).svg|20px]] [[Ян Цзэнсинь]]<br />[[Файл:Flag of the Qing Dynasty (1889-1912).svg|20px]]
|commander2 = [[Файл:Naval Jack of the Republic of China.svg|20px]] [[Сунь Ятсен]]<ref group="Тэмд">Хубисхалай үедэ Сунь Ятсен Америкэдэ байгаа. - 《중국근현대사: 근대중국 개혁과 혁명)(하)》, p547</ref><br />[[Файл:Naval Jack of the Republic of China.svg|20px]] [[Хуан Син]]<br />[[Файл:Naval Jack of the Republic of China.svg|20px]] [[Сун Цзяожэн]]<br />[[Файл:Naval Jack of the Republic of China.svg|20px]] [[Чэнь Цимей]]<br />[[Файл:Chinese-Army-Wuhan-Flag-1911-1928 dots18.svg|border|20px]] [[Ли Юаньхун]]
|casualties1= 200 000 шахуу хүн
|casualties2= 100 000 шахуу хүн
|notes=<references group="Тэмд"/>
}}
'''Синьхай хубисхал''' ({{zh-stp|s=|t=辛亥革命|p=xīnhài gémìng}}, синьхай гэмин) — [[Манжын Цин гүрэн|Манжын Цин гүрэниие]] унагаажа [[Бүгэдэ Найрамдаха Хитад Улас (1912–1949)|Хитад Уласые]] тунхаглаһан хубисхал юм. [[Уханиин буһалгаан|1911 оной Уханиин буһалгаанаар]] эхилжэ, түмэр-гахайн жэлдэ болоһонһоо (Хитад литын 辛亥 «'''синь-хай'''» жэл) нэрэе олобо.
Синьхай хубисхалай эгээн шухала дэлхэйн улас түрын бодолгын дүн хадаа [[Монгол Улас (1911-21)|ара Монгол Уласай]] [[Монгол үндэһэтэнэй хубисхал|тусгаар тогтонол]] юм.
Мүр 4 ⟶ 25 :
Синьхай хубисхал 1911 оной 10 һарада Уханиин буһалгаанаар эхилһэн. Буһалгааниие доктор [[Сунь Ятсен]]эй ударидаһан [[Гоминьдан]] нам ({{zh-stp|s=國民黨|t=国民党|p=Guómíndǎng}} — «Үндэһэтэнэй арадай нам») толгойлбо. Хубисхал Хитадай урдада дараһан болобошье, хойто хэһэгыень захиржа байһан маршал [[Юань Шикай]] өөрөө юрэнхылэгшэ гэжэ хүлеэн зүбшөөрхэгүй бол, хойто Хитад тусгаарлана гэжэ айлгаба. Гоминьдангынхид энэниие зүбшөөржэ Юань Шикай бүхыхитадай юрэнхылэгшэ болобо. 2 һарын 12-да [[Пуи|Хэбтэ ёһон хаан]] хаан шэрээнһээн татагалзаба.
 
Гэбэш эблэрэл удаан үргэлжэлһэнгүй, Хитад орон хэдэн зуун бэе дааһан генералнуудай мэдэлдэ мүн лэ хэдэн зуу болон хубаагдажа өөр хоорондоо тэмсэлдэжэ эхилбэ. Иигэжэ [[Хитадай эрхэтэнэй дайн]] эхилһэн ба 1949 ондо [[Мао Цзэдун]] гаража ерэхэ хүрэтэр бараг хахад зуун жэл үргэлжэлһэн юм. Гоминьдан нам бүри хожом 1925 ондо маршал Фэнгэй туһаламжаар Бээжэн эзэлжэ түрын эрхэдэ гараһан, Сунь Ятсен юрэнхылэгшэ болоошье һаа, тэрэ дороо наһа баража түб засагай эрхэ [[Чан Кайши]]ин гарта ороһон бэлэй.
 
== Ном зохёол ==
* {{Cite book
|author=신승하
|title=중국근현대사: 근대중국 개혁과 혁명)(상.하)
|date=2004-04-10
|publisher=대명출판사
|location=
|isbn=978-89-5774-109-2}}
 
== Зүүлтэ ==
{{зүүлтэ}}
 
[[Категори:Хитадай түүхэ]]