Компьютер: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа

Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
м clean up using AWB
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
м clean up, replaced: мэдээлэл → мэдээсэл (5) using AWB
12 мүр:
11. [[Компьютерэй хулгана]]]]
[[Файл:Columbia Supercomputer - NASA Advanced Supercomputing Facility.jpg|right|thumb|[[NASA]]-гай Колумби суперкомпьютер]]
'''Сахим тоосолуур''' ({{lang-ru|Электро́нная вычисли́тельная маши́на}}, '''ЭВМ'''), мүн баһа '''компьютер''' ({{mongolUnicode|ᠻᠣᠮᠫᠤᠢᠲᠧᠷ|h}}, {{lang-en|''computer''}}) гэдэгынь нэгэн [[түб процессор]] гү, али хэд хэдэн түб процессорнууд үгэгдэһэн [[компьютерэй заабари|заабари]]ин ёһoop өөрын системын түхөөрэмжэнүүдтэй [[мэдээлэлмэдээсэл дамжуулха шугамууд]]аар харилсажа, мэдээлэлыемэдээсэлые һолилсохо ба болбосоруулан, тэдэгээрэй үйлэ ашаглалгые ударидаха согсо байгууламжа юм.
 
Компьютерынь маша олон дүрсэ, хэлбэреэр байдаг. Оршон үеын компьютертой түһөөтэй түхөөрэмжэнүүдынь [[20-р зуун]]ай дунда үедэ ([[1940]]—[[1941]] оной үе) гараһан болобошье компьютер гэдэг ухагдахуун ба компьютертой түһөөтэй машинанууд уридынь байһан. Анханай сахилгаан компьютернуудынь бүтэн дугаарые дүүргэхээр хэмжээтэй байһан ба энэнь хэдэн зуун [[персонал компьютер]]эй эдидэг хүсөөр ашагладаг байгаа.<ref>In 1946, [[ENIAC]] consumed an estimated 174 kW. By comparison, a typical personal computer may use around 400 W; over four hundred times less. (Kempf, Karl (1961). «Historical Monograph: Electronic Computers Within the Ordnance Corps». Aberdeen Proving Ground (United States Army). 1961)</ref> Оршон үеын компьютернуудынь үмэнэхи үеынхитэй харисуулхад маша бишыхан түхөөрэмжэнүүдтэй ба үүнһөө сая, [[тэрбум]] хин үлүү хүсэн шадалтай.<ref>Early computers such as [[Colossus computer|Colossus]] and [[ENIAC]] were able to process between 5 and 100 operations per second. A modern «commodity» microprocessor (as of [[2007]]) can process billions of operations per second, and many of these operations are more complicated and useful than early computer operations.</ref> Мүнөө үедэ бол энгын компьютернуудынь [[бугуйн саг]]да таарахаар бишыхан хэмжээтэй байжа болохо болоод [[сагай зай|сагай зайһаа]] хүсөө абаха боломжотой болоһон.
 
Персонал компьютернуудынь мэдээлэлэймэдээсэлэй эрэ үеын бэлгэ тэмдэг болоһон ба ехэнхи хүнүүдэй «компьютер» гэхээр һанаада ородог зүйл болоһон. Харин мүнөө үедэ хамагай үргэн тархаһан компьютерэй түрэлынь [[тусхай зорюулалтын компьютер]]ууд юм. Эдэгээрынь бусад түхөөрэмжые ударидадаг маша бишыхан түхөөрэмжэнүүд юм. Жэшээнь, тусхай зорюулалтын компьютернуудынь үйлэдбэриин машинанууд, [[дигитал аппарат]]ууд, хүүгэдэй тоглоомуудта байдаг.
 
[[Компьютерэй программа]]нууд гэдэг нэрэтэй заабаринуудык хадгалха ба үйлэдэжэ шадаха ябадалынь тэдгээрые маша олон шадабаритай болгодог ба тооной машинануудһаа илгадаг. [[Чёрч-Тьюрингэй онол]]ынь энэ шадабариие тодорхойлһон математикын баримта юм:
30 мүр:
* [[Сервер]] ({{lang-en|Server}})
* [[Миникомпьютер]] ({{lang-en|Minicomputer}})
* [[Зөөбэриин мэдээлэлмэдээсэл хүлээн абагша]] ({{lang-en|Portable data entry terminal}})
* [[Тусхай зорюулалтын компьютер]] ({{lang-en|Embedded computer}})
* [[Суперкомпьютер]] ({{lang-en|Super computer}})
43 мүр:
 
ENIAC-ай дараагаар EDVAC (Electronic Discrete Variable Automatic Computer), UNIVAC (UNIVersal Automatic Computer) гэхэ мэтэ электрон лаампа бүхы компьютернууд бүтээгдэһэн бэлэй. Харин ENIAC-һаа илгаатайнь эдэгээр компьютернууд [[Фон Нейманай заршамууд]]ые хэрэгжүүлһэн байгаа (2-тын тоололд ажалладаг, програмаа өөртөө хадгалдаг г.м.).
Энэ үеын компьютернуудай мэдээлэлмэдээсэл болбосоруулха хурдан ойролсоогоор 10-20 килохерц.
 
=== II үе (1959—1964) — транзистор ===
"https://bxr.wikipedia.org/wiki/Компьютер" хуудаһанһаа абтаһан