Алан Тюринг: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа
Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы |
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы |
||
19 мүр:
'''Алан Мэтисон Тюринг '''([[Англи хэлэн|англ.]]: <span lang="en">''Alan Mathison Turing''</span>, <small>OBE</small>, <small>FRS</small>, 1912 оной 6 һарын 23 — 1954 оной 6 һарын 7), [[Ехэ Британи|Британиин]] математик, криптолог, [[Ушар ухаан|логик]], компьютерэй шэнжэлхэ ухаанай анхадагша. Алгоритм ба тоололго үзэлые Тюрингэй машина гэһэн абстрактна загбараар хэлбэришүүлһэнээр информатикын хүгжэлдэ ехэ хуби нэмэр оруулба.<ref name="frs"><cite class="citation journal">맥스 뉴먼(M. H. A. Newman) (1955년 11월 1일). </cite></ref><ref name="AFP"><cite class="citation news">Paul, Gray (1999년 3월 29일). </cite></ref><ref>{{Harvnb|Sipser|2006|p=137}}</ref> Тюрингын туршалтын болбосоруулгаар алдартай. Информатикын шухала амжалтые үлөөһэн хүнүүдтэ жэл бүри Тоосолхо машинын ассоциациин гардуулдаг Тюрингын шагнал тэрэнэй нэрэмжэтэй байна. Теориин информатика болон [[хэмэл оюун|хэмэл оюунай]] һалбарда ехэхэн хуби нэмэр оруулһан ушар тэрэниие «информатикын баабай» гэжэ нэрлэнэ.
Дэлхэйн II дайнай үедэ Алан Тюринг Блетчли-паркта байрлаха криптоанализэй шэглэлээр засагай газарай код болон шифрын һургуулида ажаллажа байгаа.
1945 ондо тэрэнэй зохеон бүтээгдэһэн Тюрингын машинань эхин шатын компьютераар, хэсүү тоолохо ба логикын асуудалые шиидбэрилхэ шадаба. Тиимэшье, Тюринг 1952 ондо тэрэ үедэ гэмтэ хэрэг байһан [[гомосексуализм|гомосексуализмаар]] англиин сагдаагай баригдажа, ялалагдаһан байгаа.<ref name="seosaa">[http://news.chosun.com/site/data/html_dir/2013/12/25/2013122500191.html 비운의 英 수학자, 59년만에 "동성애 罪" 사면받아] 조선일보 2013년 12월 25일자</ref> Харин түрмэ шорондо хаагдахын орондо тэрэ кастрировалагдаһан байгаад, хоер оной һүүлдэ цианидтай алимые эдеэд амяа хорлобо.<ref name="seosaa">[http://news.chosun.com/site/data/html_dir/2013/12/25/2013122500191.html 비운의 英 수학자, 59년만에 "동성애 罪" 사면받아] 조선일보 2013년 12월 25일자</ref>▼
Тэрэ Hut 8 гэхэ бүлэгые ударидажа байһан болон [[Кригсмарине|Германиин уһан сэрэгэй флотой]] мэдээдэ криптоанализ хэхэдэ шэглэгдэжэ байгаа.
Тюринг захяанай нюусалалые эбдэхэ хэдэ хэдэн арга зохёоһон болоод энэ дотор Германиин [[Энигма шифратор]]ой нюусые тайлахада ашаглагдажа байһан [[«Бомба крыптологична»]] машинада зорюулһан онолой һуури бүтээлшье гэһэн орожо байгаа.
1945 ондо тэрэнэй зохёон бүтээгдэһэн Тюрингын машинань эхин шатын компьютераар, хэсүү тоолохо ба логикын асуудалые шиидбэрилхэ шадаба.
Дайнай һүүлдэ Тюринг [[National Physical Laboratory, UK| Ехэ Британиин физикын үндэһэнэй лабораторида]] ажаллажа байгаа. Эндэ тэрэ өөрын түһэлые дахажа дэлхэйдэ түрүүшынхиеэ һанаха ойдо хадаглагдаха программатай компьютер [[ACE]] бүтээгдэбэ.
1948 ондо эрдэмтэн маань [[Манчестерэй ехэ һургуули]]ин дэргэдэхэ Макс Ньюманай тоосоолон бодохо лабораторида нэгдэһэн болоод тэндэ [[Manchester computers|Манчестерэй компьютернүүд]]{{sfn|Leavitt|2007|с=231–233}} бүтээхэдэ туһалхаар оролсоһон ба дараагаар [[Математикын биологи|математик биологиин]] талаар һонирхожо эхилээ.
▲
Наһа бараһанай һүүлдэ 59 ой болохо [[2013 он|2013]] оной 12 һарын 24-дэ [[II Елизавета]] хатан Крис Грейлинг хуули зүйн сайдай мэдүүлэлээр Тюрингын гомосексуализмын гэмые амнистировалба. Һүүлдэнь гэмгүй гэһэн шиидхэбэри гараад, тэрэнэй нэрые һэргээбэ.<ref name="seosaa">[http://news.chosun.com/site/data/html_dir/2013/12/25/2013122500191.html 비운의 英 수학자, 59년만에 "동성애 罪" 사면받아] 조선일보 2013년 12월 25일자</ref>
| |||