Тяньцзинь: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа
Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы |
Создано переводом страницы «Тяньцзинь» |
||
1 мүр:
'''Тяньцзинь''' ([[Хитад хэлэн|кит.]]<span> </span>упр.<span> </span>天津<span>, </span>пиньинь<span>: </span>''Tiānjīn'') — [[Бүгэдэ Найрамдаха Хитад Арад Улас|Бүгэдэ Найрамдаха Хитад Арад Уласай]] дүрбэн түб засагай харьяатан хотонуудай нэгэ. Тяньцзиниин хотын дэбисхэр нютаг түби газарай Хитадай гурбадахи ехэ. Хүн зониинь — 14 425 000 хүн (2009 оной мэдээсээр), дэбисхэр нютагынь 11 943 км², ДНБ — 750 тэрбум [[Хитад юань|юань]] (2009).
== Газар байрлалга ==
Хойто Хитадта хамаардаг Тяньцзинь [[Шара мүрэн|Шара]] [[Хүхэ мүрэн]] хоёрые нэгэдүүлдэг [[Ехэ һубаг|Ехэ Хитад һубагай]] хойто хоолойдо [[Бохайн була|Бохайн булангай]] утааша үргэлжэлнэ. Хойто, урда ба баруун зүгһөө Тяньцзинь [[Хэбэй]] можотой, баруун хойто зүгһөө [[Бээжэн|Бээжэнгэй]] нютагтай хилэлдэг. Зүүн зүгтэ Тяньцзинь Бохайн буланда гарана. Баруун хойто тээшэ 96 км зайда байрладаг [[Бээжэн]] хототой үндэр хурданай түмэр замаар холбоотой байна.
Тяньцзиниин нютаг дэбисхэрнь — 11 943 км² (31-дэхи). Хотын бүһэ нютаг [[Хайхэ]] мүрэниие дахана. Тяньцзиниин боомто хотын бүһэ нютагһаа холо, [[Номгон далай|Номгон далайн]] [[Бохайн булан|Бохайн булангай]] эрье дээрэ байрлана. [[Шара тэнгис]] ойрохон байдагшье һаа, Тяньцзин эгсэ температурын илгаатай эрид таһа (континентальна) уларилтай.
Газар нютагынь - хабтагай, хажуудань эрье хабын газартай байна.
== Түүхэ ==
[[Сун улас|Сун уласай]] урда Хайхэ гол хүн зон багатай байгаа. XII зуун жэлдэ эндэ түб ба урда Хитадһаа асарагдаһан үрэ таряан болон бусад бүтээгдэхүүниие агуулдаг сан бии болобо. [[Ехэ Юань Улас|Юань эзэнтэ гүрэнэй]] үедэ Тяньцзиниин оршондо дабһанай үйлэдбэри байгуулба.
[[Файл:TianjinDrumTower.jpg|слева|мини|Тяньцзиниин Гулоу самхаг (Хэнгэргын самхаг)]]
Ниислэл хотые [[Нанжин|Нанжанһаа]] Бээжэн руу зөөһэниинь һууринай түргэн хүгжэлдэ хүргэбэ. Һууриниие бэхижүүлжэ 1368 ондо «тэнгэриин уламай хамгаалга» (Тяньцзиньвэй). Бүхы түб ба урда Хитадай ажаһуугшад Тяньцзинээр Бээжэндэ оробо. 7,6 метр үндэр хэрэм ба шэнээр баригдаһан дасан сүмэнүүд европынхидые гайхаба.
[[Ехэ һубаг|Ехэ һубагай]] захын хойто сэгтэ хотын байрлалга [[Манжын гүрэн|Манжын Цин гүрэнэй]] үедэ хотын хүгжэлдэ туһалба. Һубагаар тээбэрилдэг эд барааниие эндэ тэргэдэ табяад ниислэл руу эльгэһэн ушар, ашаанай урадхал жэл бүри олошороо.
Хайхэ мүрэнэй һабын хубилалта ба һубагай шорой дүүргэһэниинь XIX зуун жэлдэ Тяньцзиниин эдэй засагай муугаар нүлөө үзөө. Тяньцзинь нүлөө ехэтэй түшэмэл Чжили амбанай һуудал болобо. Энэ ушар [[Тяньцзиниин Орос-Хитад хэрээ (1858)]] ба [[Тяньцзиниин хэлсээн (1885)]] мэтэ тэгшэ буса хэрээнүүд эндэ батуулһан байна.
[[Файл:Tien_chin_1912.jpg|слева|мини|Тяньцзиньтахи хари гүрэнэй концессинүүд, 1912 он.]]
Хоёрдугаар хара тамхинай дайнай үедэ Тяньцзинь англишуудай ба францишуудай бомбодогдобо. Хитадай засагай газар аргагүйгөөр харин гүрэндэ концесси үгөө. 1885 ондо хотодо [[Бэйянгай сэрэгэй һургуули]] нээгдэбэ.
XIX зуунай эсэстэ хитад хуушан хотын хажууда Европын янзын хороонууд бии болоо. Энэ хотодо националис үзэл дэлгэрүүлжэ, католикын собор сүмые ба үншэн гэр хэдэн дахин зэбсэгтэ добтолгодо оробо.
1900 ондо [[Ихэтуаньское восстание|Ихэтуань буһалгаан]] дэгдэн гараһан үедэ хотодо гадаадын сэрэгүүд дахин орожо ерэбэ. Хотын хэрмэн усадхагдаба. Буһалгаанай үрэ дүндэ Тяньцзинда концессигүй интервент-гүрэнүүд концесси хүлеэн абаа, хамта дээрээ хотодо найман концессинүүд байгаа: [[Австри-Унгар]] (1901 онһоо), [[Итали хаанта|Итали]] (1901), [[Оросой эзэнтэ гүрэн|Орос]] (1900), [[Бельги]] (1902), [[Японой эзэнтэ гүрэн|Япон]] (1888), [[Хоёрдугаар Франциин эзэнтэ гүрэн|Франци]] (1861), [[Британиин эзэнтэ гүрэн|Ехэ Британи]] (1860) ба[[Германиин эзэнтэ гүрэн| Германи]] (1899).
1919 оной хүрэтэр тус хотодо Оросой эзэнтэ гүрэнэй шууданай албан байрлаа.
== Засаг захиргаанай хубаари ==
Тяньцзинь түб засагай харьяатан хото 13 дүүргэдэ ба 3 сомондо хубаагдана:
{| align="center" class="wikitable" style="font-size: 90%; margin-bottom: 10px;"
! Карта
! #
! Статус
! Название
! Иероглифы
! Пиньинь
! Население <br>
(2010 <br>
прим.)
! Площадь <br>
(км²)
|-
! rowspan="17" style="background:#FFFFFF" |[[Файл:Tianjin_mcp.png|413x413пкс]]
|-
|1
|Район
|Хэпин
|和平区
|Hépíng qū
|470 000
|10
|-
|2
|Район
|Хэдун
|河东区
|Hédōng qū
|680 000
|39
|-
|3
|Район
|Хэси
|河西区
|Héxī qū
|760 000
|41
|-
|4
|Район
|Нанькай
|南开区
|Nánkāi qū
|760 000
|41
|-
|5
|Район
|Хэбэй
|河北区
|Héběi qū
|620 000
|29
|-
|6
|Район
|Хунцяо
|红桥区
|Hōngqiáo qū
|560 000
|21
|-
|7
| colspan="2" |Новый район Биньхай
|滨海新区
|Bīnhăi xīnqū
|1 000 000
|2 270
|-
|8
|Район
|Дунли
|东丽区
|Dōnglì qū
|460 000
|320
|-
|9
|Район
|Сицин
|西青区
|Xīqīng qū
|330 000
|545
|-
|10
|Район
|Цзиньнань
|津南区
|Jīnnán qū
|380 000
|401
|-
|11
|Район
|Бэйчэнь
|北辰区
|Běichén qū
|320 000
|478
|-
|12
|Район
|Уцин
|武清区
|Wǔqīng qū
|840 000
|1 570
|-
|13
|Район
|Баоди
|宝坻区
|Bǎodǐ qū
|650 000
|1 523
|-
|14
|Район
|Нинхэ
|宁河区
|Nínghé qu
|360 000
|1 414
|-
|15
|Район
|Цзинхай
|静海区
|Jìnghǎi qu
|520 000
|1 476
|-
|16
|Уезд
|Цзисянь
|蓟县
|Jì xiàn
|810 000
|1 593
|}
== ̪Хүн зон ==
2009 оной эсэсэй байдалаар, Тяньцзинь түб засагай харьяатан хотын хүн амань 14 425 000 хүн, энэ дунда хотын дэбисхэр нютагта ажаһуугшад 9,8 сая хүн байгаа. Ажаһуугшадай дунда 5,99 сая хүн хотынхид, 3,81 сая хүдөөгэйхид байгаа. Уридшалһан мэдээгээр хүн зониинь 14 сая (эдэһээ 11,5 сая хотын ажаһуугшад) хүрэтэр олошоржо болно.<ref>[https://archive.is/20120805172435/www.stats.gov.cn/was40/gjtjj_detail.jsp?channelid=4362&record=6 第二次江苏R＆D资源清查主要数据公报（第一号）]</ref>
Ажаһуугшадай диилэнхинь — [[Хитадууд|хитадуудшье]] һаа, БНХАУ-ай 55 үсөөнхи угсаануудай 51 ажаһууна. Тэрэ дунда: [[Хуэйцы|хуэй]], [[Солонгос|солонгосууд]], [[Манжа|манжанууд]] ба [[монголшууд]].
[[Файл:Tianjin_guanyinhao.JPG|справа|мини|200x200пкс|Хуушан Гуаньиньхан банк]]
{| class="wikitable" style="margin-bottom: 10px;"
! align="center" colspan="3" |2000 оной тоосоогоор Тяньцзиниин хүн зон
|-
! Яһан
!Тоо
! Хуби
|-
| [[Хитадууд|Хитад]]
| 9 581 775
| 97,29 %
|-
| [[Хуэй]]
| 172 357
| 1,75 %
|-
| [[Манжа]]
| 56 548
| 0,57 %
|-
| [[Монголшууд|Монгол]]
| 11 331
| 0,12 %
|-
|[[Солонгос]]
| 11 041
| 0,11 %
|-
| [[Чжуанууд|Чжуан]]
| 4 055
| 0,041 %
|-
| [[Туцзя (народ)|Туцзя]]
| 3 677
| 0,037 %
|}
== Зүүлтэ ==
<div class="references-small" style="">
<references />
</div>
== Гадаада холбооһон ==
* [http://www.tj.gov.cn/ Албан ёһоной сайт]
| |||