Месопотами: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа
Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы |
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы |
||
1 мүр:
[[Файл:Karte Mesopotamien.png|400px|thumb|right|Месопотамиин газарай зураг]]
'''Месопотами''' ({{lang-el|Μεσοποταμία}}, {{lang-ar|الجزيرة}}, ''Эль-Джезира''), [[Тигр мүрэн|Тигр]] ба [[Евфрат мүрэн]]эй хоорондо байрлаха [[Ойрохи Дурна|Ойрохи Дурнын]] түүхын-газар зүйн нютаг юм. Эртын хоёр мүрэнэй газар нютаг
зарим уласһаа хүсэрхэг болохо үедөө нүгөө уласые мэдэлдээ оруулдаг байба.
== Түүхэ ==
МЭҮ 3200-500 он хүрэтэрхи үенүүдтэ энэ нютагтахи [[Шумер]], [[Лагаш]], [[Ур]], [[Аккад]], [[Урук]], [[Ашшур]], [[Вавилон]] зэргэ хото уласуудаар дамжан эртын соёл эргэншэл оршон тогтоножо байһан байна. Месопотамиин хото уласуудһаа эгээн түрүүшынхиеэ хүсэрхэгжэн гаража ерэһэн хаанта улас хадаа Эртын Шумер МЭҮ 3500-3200 болоно. Шумерэй хаанта улас Месопотамиин доодо хэһэгтэ байрлаһан болоод газар таряалан эрхэлжэ ерэһэн түрүүн нютаг гэдэгые эрдэмтэд тогтооһон байна. Шумерэй оршон тогножо байһан түүхые эд үлгын эхэ һорболжонуудаар тогтооһон болон МЭҮ 2320 ондо Аккадай хаанта уласта эзэлэгдэн мүхэһэн түүхэтэй. Шумерэй хаанта улас [[хүн түрэлхитэн|хүн түрэлтэнэй]] түүхэдэ олон эд үлгын юумэнүүд болон оюунай олон үнэтэ зүйлнүүдые үлэгдэһэн. Тухайлбал, Египет, Аккад, Шумерэй дайнай үедэ тэдэ хүлгэн (''колесница'') торин тэргэтэ армиие анхан үүсхэһэн. Мүн он тоололой һарын литэ Шумерэй хаанта уласай үедэ бии болоһон түүхэтэй. Энэнь сааша Баруун, Зүүн зүгөөр дахинда дэлгэрһэн гэжэ шудалаашад тобшолно. Шумерэй хаанта уласай үедэ мүн бэшэг үзэгэй эгээн эртын хэлбэри дүрсэ үзэг болон үетэ бэшэг бии болобо.
Шумерэй эргэншэлэй һүүлдэ хүсэрхэгжэн гаража ерэһэн һүүлдын улас бол Вавилон улас. Аккадай улас Шумерые мүхэһэнэй һүүлдэ Месопотамида ноёрхолоо бүрин тогтоожо шадаагүй. Тэдэнтэй Ашшур, Ур, Лагаш зэргэ олон хото-уласууд хоорондоо үрдилдэжэ байгаа. Эдэһээ Вавилон улас тодорон гаража ерэһэн. Вавилон уласай түүхые Хуушан Вавилон (МЭҮ
Эртын Месопотамидахи эгээн һүүлшын хүсэрхэг хаанта уласынь Вавилоной хаанта улас (МЭҮ
== Соёл ==
Хоёр мүрэнэй түрүүшын бэшэг үзэгынь шабар самбар дээрэ бэшээд хатаадаг байһан юм. Тухайн үеын түүхын бэшэбэринүүд маша хүнды, мүн амархан хахаржа гэмтэдэг, он сагай элэгдэл даахадаа муу, зөөбэрилхэдэ хэсүү. 2004 ондо [[Ирак]] руу американшууд добтолхо үедэ Ирагай ниислэл [[Багдад]] хотын музейһээ эртын Ассири, Вавилоной үеын түүхын дурасхалта үнэтэ бүтээлнүүд олоноор алга боложо хара захын наймаашадаар дамлан худалдагдаһаниинь харамтай зүйл болоһон.
== Зүүлтэ ==
{{зүүлтэ}}
== Ном зохёол ==
* ''Антонова Е. В. '' Месопотамия на пути к первым государствам. — М.: Изд. фирма «Восточная литература» РАН. 1998. — 224 с.
* ''Бадер Н. О. '' Древнейшие земледельцы Северной Месопотамии. Исследования советской археологической экспедиции в Ираке на поселениях Телль Мацалия, Телль Сотто, Кюльтепе. — М.: Наука, Главная редакция восточной литературы, 1989. — 368 с.: ил. — ISBN 5-02-009429-3
* ''Бардески Кьяра Децци.'' Месопотамия. Колыбель человечества / Пер. Т. Н. Григорьевой. — М.: Ниола-Пресс, 2008. — 128 с. — Серия «Тайны истории». — ISBN 978-5-366-00327-8
* ''Белицкий Мариуш.'' Забытый мир шумеров. — М.: Наука, 1980. — 398 с.: ил. — Серия «По следам исчезнувших культур Востока».
* ''Бибби Джеффри.'' В поисках Дильмуна / Пер. с англ. Н. Елисеева. — М.: Наука, Главная редакция восточной литературы, 1984. — 369 с.: ил. — Серия «По следам исчезнувших культур Востока».
[[Категори:Ойрохи Дунда]]
|