Түүхэ: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа

[[16-р зуун]]ы үеэс [[алт]], ангийн арьсаар баялаг тус нутагт [[Ородын эзэнт гүрэн|Хаант Ород Улас]]ын худалдаачид, цэргүүд суурьшиж эхэлсэн аж. Ородууд [[1666]] онд [[Үдэ гол]]ын хөндийд цайз барьж, Дээд Үд буюугү, али Верхне-Удинск хэмээн нэрлэсэн нь хожмын Улаан-Үдэ хот бөгөөд тэр үеэс тус бүс нутгийн төв болсон юм. [[1689]] онд [[Манж Чин гүрэн]], Хаант Оросын хооронд байгуулсан [[Нерчинскийн гэрээ]] ёсоор албан ёсоор Ородын мэдэлд шилжсэн байна.

Эрт дээр үеэс өнөөгийн Монгол уласай бэлчээрийн нүүдэлчид амьдарч байсан ба хааяа нэгдэж томоохонтомохон улс гүрнүүдийг байгуулж байжээ. Эдгээрээс анхных нь болох [[Хүннү гүрэн]] нь МЭӨ 209 онд [[Модун шаньюй]]гаар удирдуулан төрт улс үүсгэсэн юм. Энэ гүрэн нь богино хугацааны дотор [[Цинь улас]]ад аюул учруулсан хамгийн гол хүчин болж, улмаар [[Цагаан хэрэмэн]] баригдах шалтгаан нь болсон. Цагаан хэрэм нь өөрөө жанжин [[Мэнь Тиан]]ы үед 300,000 цэргээр хамгаалагдаж байв. Хүннүгийн дараа [[Сяньби]], [[Жужан улас]], [[Муюн]], [[Тоба]] зэргэ эртний Монголчуудын байгуулсан улсууд оршиж явсаар 6-р зуунд [[Түрэгийн эзэнт гүрэн|Түрэгүүдэд дарагдаж]], 8-р зууны үед Уйгурнууд залгамжлан улс байгуулж, түүний дараа [[Кидан]]ууд залгамжилсан байна. 10-р зуунаас эхлэн зэрэгцсэнзэргэцсэн олон аймгууд байгуулагдсан бөгөөд, 1182-1206 онуудад Чингис хааны [[Хамаг Монгол]]ын ханлигт бүгд нэгтгэгдэж, Ехэ Монгол Улас байгуулагдсан.