Адуу: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа
Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы |
м clean up using AWB |
||
17 мүр:
|range_map_caption =
}}
'''Адуу''' буюу '''морин''' (''Equus ferus caballus'') бүтүү туурайтай хүхэтэн
Адуунь [[табан хошуу мал]]ай нэгэ
[[Япон]] уласта бол морин унаха буюу эзэмшэхэнь нэрэ түрын хэрэг байһан байна. Нэгэ ёһондоо эрхэ мэдэл, хүсэн шадалтайень элидхэжэ байһан гэһэн үгэ.
Харин эдэй засагай байдал өөршэлэгдэжэ нүүдэлшэн соёлойхитой харисуулхада одоо мориной элирхылхэ эдэй засагай үнэнь буурһан гэжэ һудалаашад үзэдэг.
Саяхан хүрэтэр тахиие адуунай шууд үбэг гэжэ үзэжэ байһан болобошье<ref>В.М.Горомова /1949/ Н.Н.Горомова /1972/</ref>, бусад эрдэмтэдэй һудалгаагаар тахинь 66 [[хромсом]]той, гэрэй адуунь 64 хромсомтой болохые һүүлшын үеын цитогенетикын һудалгаагаар нотолжо тахиие тусхай бэеэ дааһан һалбари гэжэ үзэхэ болоһон<ref name="ReferenceA">Төмөржав " Бэлчээрийн Монгол мал " хуудас 50</ref>.
Амитан һудалалай ангилалаар гэрэй адуу болон энэниин үбэг болохо одоогой зэрлиг адуунь бүтүү туурайтанай отряд, адуу түһэтэнэй изагуур, адуунай түрэлдэ хамаарагдана. адуунай түрэл дотороо жэнхэни адуу, [[элжиг]], элжигэнсэр буюу хулан, [[зебрэ]] буюу эрээн тахи гэһэн дүрбэн дэд түрэлдэ хубаагдана.
==Адуунай эртэнэй үбгэ==
Адуунай эртэнэй үбгэниинь туулайрхуу бэетэй, урда хоёр һарбуунь дүрбэн һалаа, хойто хоёр һарбуунь гурбан һалаа һарбуутай хиракотериум хэмээхэ нэрэтэй шүүһэлиг ургамалаар хооллодог 28-56 см үндэртэй жаахан амитан гэжэ үзэдэг. Хэтэрхы жаахан бэетэйһээ болоод мяхашан амитадай хямда оложо эдидэг хоолынь болодог байһан байна. Энэнь адуунай хамагай томо байгалын шалгуур байһан ушарһаа мяхашан амитадһаа зугатааха, хурдалха, һонор сэргэг байха зэрэг олон шаардалгын уламһаа адуунай үбгэ хубисажа эхилһэн байна. Үүнэтэй зэрэгсэн саг уурын өөршэлэлтэ буюу дүрбэн удаагай томо мүһэтэлигэй үеэр адуу бэеын хэмжээгээрээ нэгэ томорон нэгэ жаахарха замаар мүнөөнэй адуунай түрхые олоһон байна. Энэ хубисалай дүндэ адуу һарбуугаа өөршэлэн ганса хуруутай буюу бүтүү туурайтай болоһониинь адуунай хурдан дабхижа араатанһаа зугатха дабуу талые нүхэсэлдүүлһэн байна. Һарбуутай байһанай ула мүр болохо эбэрлиг зүйл адуунай хүлнэй дотор талада хадгалагдан үлдэһэн байдаг. '''Монгол адуунай''' үбгые тахи гэжэ үзэдэг байһан болобош хромсомын тоо адлигүй ушар байха боломжогүй гэһэн дүгнэлтэдэ хүрэһэн байдаг. Харин тарпан гэжэ адуутай адлихан зэрлиг адуу байһаные һудалаашад адуунай үбгэ байжа болохо талаар дуридһан байдаг. Харамсалтайнь тарпаниинь арбан ёһо дүгээр зуунда бүрин усадһан тула тарпанай хромсомын тоое тодорхойлжо шадаагүй. Иимһээ энэнь онолой сула тала боложо байна<ref
== Адуунай наһанай нэрэшэл ==
{{Нүүдэлшэд}}
Монголшууд [[мал ажахы
{| class="wikitable"
55 мүр:
== Зүүлтэ ==
{{зүүлтэ}}
{{1000 үгүүлэл}}▼
[[Категори:Гэрэй амитад]]
[[Категори:Хүхэтэн амитад]]
{{animal-stub}}
▲{{1000 үгүүлэл}}
|