Цинь Шихуанди: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа

Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
21 мүр:
Цинь Шихуанди бол Хитадай эртын түүхэдэ Цинь уласай түрые үндэһэлэн байгуулһан хаан юм. Тэрэнэй түрэлхи нэрэнь Ин Чжэн гэдэг. Байлдаанта уласай һүүлшын үеэр Цинь улас эгээн хүсэрхэг боложо, дурнын зургаан уласые нэгэдхэхэ нүхэсэл бүридһэн байгаа. Цинь Ин Чжэн анха хаан шэрээнээ һууха үедэ наһа бага байһан болохоор чинсан Люй Бувэй (呂不韋) тэрэнэй үмэнэһөө түрын үйлэ хэрэгые ударидажа ябуулаа бэлэй. Манай тоололой үмэнэхи 238 он гэхэдэ Ин Чжэн түрэ засагай үйлэ хэрэгые бэешэлэн ударидажа, Люй Бувэйе чинсангай тушаалһаан сүлөөлһэн болоод Вэй Ляо (尉繚), Ли Сы (李斯) хоёрой зэргэ хүнүүдые дэбжүүлэн хэрэглэһэн байна. Манай тоололой үмэнэхи 236 онһоо 221 ониие хүрэтэрхи хугасаада [[Чу]] (楚), [[Хань]] (韓), [[Ци]] (齊), [[Вэй]] (魏), [[Янь]] (燕), [[Чжао]] (趙) зэргэ зургаан уласые залгаар мүхөөгөөд, олон хоу-гийн хэһэглэн эзэлһэн [[Байлдаанта уласай үе]]эе (戰國時代) эсэс болгожо, Хитадай түүхэ дээрэ нэгэдһэн, олон үндэһэтэнтэй, түблэрһэн эрхэтэ тогтолсоото түрэ засаг — Цинь уласые байгуулһан бэлэй.
 
Манай тоололой үмэнэхи 221 ондо Ин Чжэн өөрөө эзэн хаанда үргэмжэлээ. Ин Чжэн бүхы Хитадай хэмжээдэ хэһэглэн соёрхсон тогтолсоое сусалжа, ''цзюнь сянь'' (郡縣 - «аймаг һомон») гэһэн засаг зархигаанай тогтолсоо хэрэгжүүлбэ. Хаанай шууд ударидалга доро түбһөө цзюнь сянь хүрэтэр ноёрхолой бүрин механизм тогтооһон байгаа. Цинь уласай хуушан хууляар үндэһэ болгон, зургаан уласай хуулиин зарим заалтые абажа ашаглажа, нэгэдэһэн хуули дүрэм болбосоруулан гаргажа хэрэгжүүлбэ. Урдахи зургаан уласай изагууртад баядые Гуань ЖүнНаньян, Ба ШүШу ([[Сычуань можо]]) зэргэ газар руу нүүлгэжэ, тэдэнэй хагалан бутаргаха ажаллалга хэжэ дахин бодохоһоо һэргылһэн байна. Баһа эргэд эрхэтэдэй зэбсэг хадагалхые хориглохо зарлиг гаргажа, хураажа абаһан зэбсэгүүдые усадхаһан байгаа.
 
Эдэй засагай талаар таряалангай хүгжүүлэн худалдаае хизгаарлаха бодолго хэрэгжүүлэн, феодалай газар эзэмшэлэй тогтолсооной хүгжэлые дэмжэһэн байба. Манай тоололой үмэнэхи 216 ондо газар эзэмшэжэ бай газарай эзэд болон өөһэдөө газар таряанай ажал эрхэлжэ байдаг таряашад засагай газарта газар эзэмшэлэйнгээ тоо хэмжээе бүридхүүлжэ, алба татабари тушаахад хүрбэл, тэрэнэй газар эзэмшэлэй үмсын эрхэнь засагай газарта зүбшөөрэгдэжэ тэрэнэй хамгаалалда байха болоно гэжэ захирамжа гаргаһанаар газар эзэмшэлэй хубиин үмсын тогтолсоое тогтоожо эхилһэн байгаа. Байлдаанта уласай үеын [[Шан Ян]]гай тогтооһон шэгнүүр хэмжүүрээр бүхы Хитадай нэгэдэһэн стандартын шэгнүүр хэмжүүр болгоһон ба бүхы Хитадай мүнгэнэй тогтолсоое нэгэдэлтэй болгобо. Бүхы Хитадай уһа хуурайн зам харилсаае хүгжүүлхын түлөө, баһа «тэргые тогсон замаар ябуулха» дүрэм хэрэгжүүлэн, [[Сяньян]]һаа Янь, Ци, У болон Чугай олон газар хүрэхэ шэглэлээр зам заһаһан болоод Сяньянһаа Юньянгаар ﹙云阳, одоогой [[Шаньси можо|Шаньси можын]] Чуньхуа хотын баруу хойноор﹚ дамжан Цзюцюаньда ﹙одоогой [[Үбэр Монгол]]ой Өөртөө Заһаха Аймагай [[Бугата хото|Бугата хотын]] баруун хэһэгтэ﹚ шууд нэбтэрхэ зам гаража, баруун урдада нютагай аймагта Цзаогоуһоо [[Сянцзян мүрэн]] болон [[Лицзян мүрэн]]дэ нэбтэрхэ зам нээһэн байна.
 
[[Категори:Хитадай түүхэ]]
"https://bxr.wikipedia.org/wiki/Цинь_Шихуанди" хуудаһанһаа абтаһан