Япон Улас: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа
Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы |
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы |
||
56 мүр:
|ХХИ ={{increase}} 0.884<ref name="HDI">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2010_EN_Table1.pdf|title=Human Development Report 2010|year=2010|publisher=[[United Nations|UN]]|accessdate=5 November 2010}}</ref>
|ХХИ_он =2011
|ХХИ_ангилал =<span style="color:#090;">
|ХХИ_эрэмбэ =11
|мүнгэн_тэмдэгтэ = [[Иена]] (¥)
81 мүр:
Албан ёһоной нэрэнь ''Япон Улас'' (Дэлхэйн 2-р дайнһаа үмэнэ нэрэнь [[Японой эзэнтэ гүрэн]]). Мүн эртэ сагта Ямато гэхэ зэргээр нэрлэгдэжэ байгаа.
Японоор 日本 (албан ёһоор {{Audio|Ja-nippon(日本).ogg|''Ниппон''}}, аман яряанай хэлээр {{Audio|Ja-nihon(日本).ogg|''Ниһон''}} гэжэ дуудагдана, «Наранай үндэһэн/
Энэхүү нэрэнь анха [[645 он]]ой 7-р һарада Солонгосой хахад аралда оршон байһан [[Когурё]] болон [[Пэкче]] уласуудай элшэдэ хандаһан бэшэгтэ «Бурханай һурбалжата Наранай үндэһэн уласай эзэн хаан» хэмээн хэрэглэгдэһэн гэжэ үзэдэг.
87 мүр:
Албан ёһоной англи нэршэлынь ''Japan'' байгаад '''JPN''' хэмээн тобшолно.
Джэпэн ({{lang-en|''Japan''}}), Жапон ({{lang-fr|Japon}}), Япан ({{lang-de|''Japan''}}), Джапонэ ({{lang-it|''Giappone''}}), Хапон ({{lang-es|Japón}}), Япония ({{lang-ru|Япония}}), Ипүн ({{lang-tha|ญี๋ปุ่น}}) зэргэ нэрэнүүдынь эртын [[хитад хэлэн]] [[У бүлэг]]эй үгэһээ үндэһэтэй, [[Марко Поло]]ор Cipangu гээд бэшэгдэһэн, Европодо түгэгдэһэн байгаа. Мүнөөнэй [[Шанхай аялгуу]]да Zeppen [zəʔpən] гэжэ дуудагдана. [[Малай хэлэн]]эй үгэ Jepang хадаа Хитадай урда зүг эрье шадарай аялгуунуудһаа зээлигдэһэн байгаа, миньнань али нинбо магад, энэ үгэеэ 16-р зуунай Малаккада ошоһон Португалиин далайшад Европода асаржа, Англи хэлэнэй һорболжо бэшэгсоо 1565 ондо Giapan гэжэ бэшэгдэһэн. Харин [[ханзы үзэг]] хэрэглэдэг байһан уласуудта тухайн ханз үзэгэй уг хэлэн дэхэ дуудалга болохо Ильбон ({{lang-ko|일본}}; 日本), Жибэн ({{lang-zho|日本}}, ''Rìběn''), Нят Бан ({{lang-vie|''Nhật Bản''}}; 日本) зэргээр дуудадаг байна. Монголшуудшье мүн адли нэрэнэйнь удхаар «Наранай Улас, Мандажа байһан наранай орон» хэмээн нэрлэхэнь бии.
== Ниислэл ==
97 мүр:
* [[Оосака]]： 2 сая 600 мянга оршом;
* [[Нагоя]]： 2 сая 100 мянга оршом.
== Түүхэ ==
Мүр 122 ⟶ 121 :
;Дурнада сэг
: [[Тоокёо]], [[Минамитори|Маркус арал]] (Үмэнэдэ Шубуун арал) (24°16’59"N, 153°59’11"E)
:* [[Ородой Холбооной Улас]]тай маргаантай нютаг болохо [[Курилын аралнууд]]ай [[Шумшу арал]]ай ({{lang-jap|占守島|しゅむしゅとう}}
;Үрнэдэ сэг
: Окинава можо, [[Ёнагүни арал]], Нисидзаки (24°26’58"N, 122°56’01"E)
Мүр 174 ⟶ 173 :
''Дэлгэрэнгые [[Японой эдэй засаг]] һэдэбые үзэнэ үү''
Япон улас [[Дотоодын Ниитэ Бүтээгдэхүүн]]эй хэмжээгээрээ дэлхэйдэ 2-рто ородог. Мүнгэнэй нэгэжэнь [[иена]] (¥, эн, en, {{
Юрэнхыдээ [[Байгаалиин баялиг]] хомоһо болобошье [[гахюур]]ай <small>(цемеэнтын)</small> [[түүхэй эд]], [[шэл]] зэргээр баялиг. Эртэ сагта [[алтан]], [[мүнгэн]], [[зэд]], [[шулуун нүүрэһэн]] ехэ хэмжээгээр олборлодог байһан түүхэтэй.
Мүр 187 ⟶ 186 :
* Үүнэй дотор Японой эргэнэй харьяалал бүхы хүмүүн 98,9 % (2003 оной 8-дахи һара).
Оршон үедэ түрэлтэ үсөөржэ, хүн аманиинь хүгшэржэ байгаа үндэһэтэн юм. Ниитэ хүн аманиинь 2007 онһоо багадажа эхилнэ гэжэ үзэжэ байһаншье, али хэдынгээ 2005 онһоо багадажа эхилһэн байна. Энэнь улас даяар 5-н жэл тутамда нэгэ удаа ябагдадаг [[хүн зоной тоололго һудалгаа]] ({{
Тэрэшэлэн [[Саппоро]], [[Сэндай]], [[Тоокёо]], [[Сайтама]], [[Тиба]], [[Кавасаки]], [[Ёкоһама]], [[Нагоя]], [[Кёото]], [[Оосака]], [[Кообэ]], [[Хиросима]], [[Китакюүсюү]], [[Фүкүока]] зэргэ саяһаа дээшэ хүн зон бүхы хотонуудта хүн зоной түблэрэлтэ ябагдажа байна. Газар нютагайнь 10 хубидань хүн зоной 90 хубинь амидардаг гэһэн тоо баримта байдаг юм байна. Үүнэй нүгөө талада хүдөө орон нютагта хүн зоной һиирэгшэл, хүгшэрэлтэ газар абажа байна.
Мүр 195 ⟶ 194 :
=== Угсаатан ===
* Япон хүн (日本人 ниһондзин) — 125 182 000 (1993)
* Япон Уласай хитад ([[Япон хэлэн|яп.]] {{
* Айнү (
* [[Нивх]] — үсөөн
* Орок — ?
* Рюүкюү хүн ({{
* Японой солонгос — 659 314 (1994) ([[:en:Koreans in Japan]])
| |||