Богоолшолго: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа

Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы
1 мүр:
[[Файл:Slavetreatment.jpg|мини|200px|Луизиана можын хатагтай боол, 1863 он]]
'''Богоолшолго''' ({{mongolUnicode|ᠪᠣᠭᠤᠯᠴᠢᠯᠠᠯ|h}}) гэжэ нэгэ хүн нүгөөгөө ('''богоолоо''') хүсөөр өөрын [[үмсэ]] болгон өөрын дуран хүсэлөөр өөрын һонирхолой дагуу ажаллуулхые хэлэнэ.
 
Богоолшолго бол алас холын улас оронуудай [[байгаалиин нөөсэ|байгаалиин нөөсэ баялигые]] болон хүн арадайхинь [[болбосорол|эрдэм болбосорол]], хүсэн хүдэлмэрииень шэмэгшэлэн забшажа ядуу дорой барижа байхада шэглэһэн [[мүлжэлтэ|мүлжэлтын]] маша нарин бодожо болбосоруулһан, эртэ дээрэ үеһөө нааша олон улас арад түмэнүүд дээрэ туршагдажа далда болбосоронгы болгоһон олон бохир арганууд, бүхэл бүтэн далда системэ юм.
 
== Түүхэ ==
[[File:S. V. Ivanov. Trade negotiations in the country of Eastern Slavs. Pictures of Russian history. (1909).jpg|thumb|[[Сергей Иванов]]. «Зүүн славян ороной наймаан» (1909)]]
Богоолшолго [[балар эртын саг]]та дахин болбосоруулха үйлэдбэрилэлэй шэлжэлтын үедэ бии болобо. Богоолшолго [[библи]]ие бэшэжэ байха үедэ али хэдэн һайн тогтоһон ниигэмэй байгуулганууд байһан юм. Богоолшолго эртын Хитадһаа Колумбһаа үмэнэхи Америка хүрэтэр бүхы эртын [[эргэншэл|соёл эргэншэлнүүдтэ]] байһан.
Харилсагшад, дайнай хоригдолнууд, гэмтэ хэрэгтэн, хаягдаһан хүүгэдүүд, богоолнуудай хүүгэдүүд богоолшогдожо болобо. Эртын [[Афина|Афина хотын]] бүхы ажаһуугшадай табанай хоёрһоо дүрбэн хүрэтэр богоолнууд байһан гэдэгые һанажа байха хэрэгтэй. Энэнь Афинынхи арадшалал уламһаа дайнда, хүдөө ажахыда, барилгада г.м. үргэн богоол ашаглаһан юм.
Эртын Ромада эзэлһэн нютаг дэбисхэрые үргэдхэхэдэ арад түмэнүүд богоолшогдожо болоо. Богоолнууд ажалдашье зугаадашье хэрэглэгдэжэ байгаа: [[гладиатор]]нууд гү, али бэлгын богоолнууд. Ромын түүхэдэ болоһон олон бодолгонуудай дунда эгээн томонь [[Спартакай бодолго]] байһан. Богоолшолго [[Ромын эзэнтэ гүрэн]]эй гол тулгуури байһан юм. Зүбхэн Ромын эзэнтэ гүрэнэй үедэ ойролсоо 400,000 богоол амидаржа байһан.
 
Эртэ [[дунда зуун]]ай үедэ богоолой худалдаа урда болон зүүн хэһэгтэ — [[Византиин эзэнтэ гүрэн]], Арабай юртэмсэ — голлон түблэржэ байһан. Заха зээл дээрэ олдосотой бараань Түб болон Зүүн Европо, Кавказда ажаһуугшад байһан юм. Баруун Европын богоолшолго [[Дунда зуун]]ай эсэс хүрэтэр бараг бүрин хаягдаһан.
 
Африкаһаа ябуулһан богоолой хүдэлмэри XVII зуунһаа хойшо Америкын колонинуудта үргэн ашаглагдаһан; богоолшолго 1861-65 оной [[Америкын эрхэтэнэй дайн]]ай үрэ дүндэ АНУ-да усадхаһан байна.
 
== Мүнөө үеын богоолшолго ба богоолой худалдаа ==
[[File:Modern incidence of slavery.png|thumb|350px|Оршон сагай богоолшолгын тохёолдол]]
Хүн түрэлхитэнэй шэбшэг болоһон богоолшолго оршон үедэшье арилаагүй хэбээр. Мүнөөнэй даяаршалһан [[неолиберализм|неолибералис]] [[арадшалал|арадшалһан]] ([[капитализм|капиталис]]) ниигэмэй үедэ «сүлөөтэ» гэжэ нэрлэһэн хубиин эзэдэй [[телевидени]], [[хэблэл мэдээлэл]]эй хэрэгсэлнүүдээр мүнөө үедэ богоолшолгын бодито байдал, мүн шанарые нюудаг.
 
Соёлоороо гайхуулдаг [[Европо]] түбидэшье богоолнууд бии, эндэ 400 мянгаһаа 1 сая хүн боолшологдожо байна. Юунэй үмэнэ эндэ секс богоолнууд ороно. Гэмтэ бүлэглэлнүүд голдуу тэдэниие хууран мэхэлжэ, торондоо оруулдаг. Тэрэнэр [[АНУ]], [[Израиль]], [[Турк улас|Турци]], [[Хитад]], [[Хонконг]]тошье иимэ үзэгдэл газар абаһан. Бага наһанай охин басагадуудые богоолой худалдаашадһаа гү, али эсэгэ эхэһээнь худалдан абадаг бол наһанда хүрэһэн хүнүүдыешье загбарай болон ажалшаг зуушалагша агентлигуудаар дамжуулан наймаалсаха гү, али хүсэн хэрэглэн хулгайлдаг ажа. Иимэһээ богоолшолго гэһэн шэвшэгтэ үзэгдэл арилталааарилтараа үды байна.
 
Оршон үеын богоолуудые хэдэн ангилалда хубаажа болоно:
"https://bxr.wikipedia.org/wiki/Богоолшолго" хуудаһанһаа абтаһан