Тархи: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа

Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы
1 мүр:
[[Файл:Human brain midsagittal cut description.JPG|350px|мини|Хүнэй тархи:<br />1. Томо тархиин хахад бүмбэрсэг ([[Һүүлэй тархи]])<br />2. [[Таламус]] ([[Забһарай тархи]])<br />3. [[Гипоталамус]] ([[Забһарай тархи]])<br />4. [[Дунда тархи]]<br />5. [[Варолиин хүүргэ|Хүүргэ]]<br />6. [[Бага уураг тархи]]<br />7. [[БарУртабтар тархи]]<br />8. [[Нюрганай тархи]]]]
'''Тархи''' ({{mongolUnicode|ᠲᠠᠷᠢᠬᠢ|h}}) [[хохимой]]н дотор байха түб мэдэрэлэй тогтолсооной [[эрхэтэн]] болохо эд. Тархи синаптик холболтотой олон тооной нейронуудаар бүридэнэ. Эдэгээр холболтонууд дамжуулан харилсаха, мэдэрэлэй эсүүд бүхы организмын үйлэ ажаллагаае хинаха эжэ бүрин сахилгаан сэгүүдые үүдхэдэг.
 
Тархинь [[хохимой]]н (габалын) хүнды дотор байрладаг. Тархиин хатуу гадар зөөлэн эдһээ [[нугаһан (анатоми)|нугаһанай]] шэнгэтэй забһараар тусгаарлагдаһан байна. Баялиг һудалай һүлжээ тархиин эдые [[хүшэлтүрэгшэ]]эр, шэмэ тэжээлээр хангана. Тархиин хэмжээ дундажаар 1300–1400 г. байна. [[Боро бодос]] үүсхэгшэ мэдэрэлэй эсүүдэй бэенүүд тархиин гадарда (тархиин холтоһодо) болон тархиин доторой [[сагаан бодос]]ой дунда болоно. Мэдэрэлэй 12 хос тархиһаа эхилнэ, энэ тоодо досоохи эрхэтэнэй ажаллалгые хүтэлхэ [[төөригшэ мэдэрэл]] ({{lang-la|nervus vagus}}). Энэнь симпатик эшэ хажууда ябана ба симпатик мэдэрэлэй адли эрхэтэндэ һалбари үгэдэг. Ехэнхи тохёолдолдо тэдэнэй үйлэдэл нүгөөдэ байдаг.
 
== Тархиин хэһэгүүд ==
Тархи орёо бүтэсэтэй, энэнь хэд хэдэн хэһэгүүдһээ бүридэнэ.
 
[[Уртабтар тархи]] ({{lang-la|medulla oblongata}}) нугаһанай үргэлжэлэл юм. Энэнь [[зүрхэн]]эй үйлэ ажаллалгые, [[амисхал]]ые, [[эдиһэнээ шэнгээлтэ|эдиһэнээ шэнгээлтые]] болон [[хүлэрэлтэ|хүлэрэлтые]] ударидадаг. Уртабтар тархи ''[[Варолиин хүүргэ|Варолиин хүүргээр]]'' ({{lang-la|pons Varolii}}) тархиин бусад хэһэгтэ холбожо болоно.
 
Уртабтар тархи дээрэ [[бага тархи]] ({{lang-la|cerebellum}}) байна. Олон уршалаатай, хотирхойтой, һубагтай бага тархиин гадар ([[Тархиин холтоһон|холтоһон]], {{lang-la|cortex}}) боро бодосһоо бүридэлнэ. Бага тархи дотор сүмэ — боро бодосой багса — байдаг. Бага тархи хүдэлсын эб, бэеын тэнcүүри, хүдэлсын уялдаа холбоое хангадаг.
 
Уртабтар тархи, [[дунда тархи|дунда]] болон [[забһарай тархи]] холбоотой юм. Эдэ хэһэгүүдынь орёо хүдэлсын рефлекс, бодосой һолилсоо болон досоо оршоной тогтомолые зохисуулна.
 
Забһарай тархи 3-дахи тархиин хобдолоор хубагдаһан хос [[таламус|таламусһаа]] (хараанай тобгор, ({{lang-la|thalamus}}) ба гипоталамусһаа (({{lang-la|hypothalamus}}) бүридэнэ.
 
{{1000 үгүүлэл}}
"https://bxr.wikipedia.org/wiki/Тархи" хуудаһанһаа абтаһан