Шубуун: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа

Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы
19 мүр:
'''Шубууд''' ({{lang-la|''Aves''}}) — хоёр хүлтэй, [[халуун шуһатай амитад|халуун шуһатай]], [[һээр нюруутан]]ай дэд хүрээндэ багтаха [[амитад]] юм. Бэень [[үдэн|үдээр]] бүрихэгдэһэн, [[шүдэн|шүдэгүй]], хатуу яһархаг хушуутай. Шубуунай хэмжээнь хамагай жэжэ [[һоно билзуухай]] 5 см хамагай томо болохо [[тэмээн шубуун]] 2.7 метр үндэр, 150 кг хүрэтэлхи жэнтэй гэхэ мэтэ янза бүри байна.
 
Одоогоор [[Дэлхэй]] дээрэ 10,0009792 оршомүлүү зүйлэй (2007 мэдээнээр)<ref name="Clements">{{книга|автор=James F. Clements.|заглавие=Список птиц мира Клеменца|оригинал=The Clements Checklist of Birds of the World|издание=6-е издание|место=Ithaca|издательство=Cornell University Press|год=2007|том=|страниц=843|isbn=978-0-8014-4501-9}}</ref>, тэрэ тоодо [[ОХУ|Россиин]] газар дайдада — 789 зүйлнүүд (энэ тоодо 125 уургайлдаггүй зүйлнүүд, 7 усадхагдаһан зүйлнүүд)<ref>''Коблик Е. А., Редькин Я. А., Архипов В. Ю.'' Список птиц Российской федерации. — М., 2008. — С. 25.</ref> шубуун мэдэгдээдэ байна. Халуун, һэрюун, хүйтэн, туйлын бүһэнүүд болон [[тэнгис]], далай гээд дэлхэйн бүхы лэ бүһэн нютагаар тархаһан байха ба хүрээлэн буй оршондоо зохисоһон түрэлүүд байна. Шубуудай тоо толгой [[хойто туйл|хойто]], [[урда туйл|урда]] хоёр туйлһаа экваторта ойртохо туһам ехэдхэдэгынь хоол тэжээл болон саг ууларилай нүхэсэлтэй холбоотой. Иимһээшье олон зүйл шубууд нүүдэлэлэн амидардаг боложо һэн. Шубуудынь нэлээд үндэр хүгжэлтэй амитад бүгөөд ниидэхэд зохисоһон олон гайхалтай зохилдолгоотой. [[Монгол Улас|Монгол орондо]] 460 оршом зүйлэй шубуун нүүдэлэй болон һуурин байдалаар тохёолдоно.
 
Агаарай оршонг эзэгнэһэнээр шубуудынь бусад амитадһаа тусгаарлагдаба. Энэхүү зорилгодо гайхалтай даһан зохисохо шубуудынь хубисалай гайхамшигта ололто болохо ниидэхэ шадабариие үзүүлдэг.
45 мүр:
 
== Шубуудай ниидээнэй шадабари ==
[[Файл:Stripe-tailed Hummingbird.jpg|слева|мини|[[Билзуухай]]н ниидэлгэ]]
Олон зуунай туршад [[ухаанта хүн|хүн]] шубуун болон [[хорхой шумуул|шумуул]] ниидэлгые дууряаха гэһэн һанаанда абтажа байһан хэдышье тэдэнэй оролдолго талаар үнгэржэ һэн. Шубууд өөрһэдын сээжэнэй хүсэрхэг [[балсан]]гуудаа аэродинамика хөөрэлтые хангаһан хэлбэритэй, үдэ һодоор бүрихэгдэһэн далинуудай дэбэлтые хурдаһагахын тулада ашагладаг. Далинуудынь ниидэлгые хүнгэбшэлхэд зорюулагдаһан маша хүнгэн, хооһон яһатай байдаг.
 
== Зүүлтэ ==
{{зүүлтэ}}
 
== Ном зохёол ==
* ''Бейчек В., Штястны К.'' Птицы. Иллюстрированная энциклопедия. — Москва: Лабиринт-пресс, 2004. — С. 69. — 289 с. — ISBN 5-9287-0615-4.
* ''Френсис П.'' Птицы. Полная иллюстрированная энциклопедия. — Москва: АСТ — Дорлинг Киндерсли, 2008. — 512 с. — (Дорлинг Киндерсли). — ISBN 978-5-17-053424-1.
* Птицы // Жизнь животных. Энциклопедия в шести томах: Т. 5. Общая редакция члена-корреспондента АН СССР профессора Л. А. Зенкевича. — Москва: Просвещение, 1970. — 612 с.
* {{ВТ-ЭСБЕ|Птицы|[[Мензбир, Михаил Александрович|Мензбир М.]]}} {{v|2|12|2010}}
* ''Прам Р., Баш А.'' [http://truemoral.ru/peria.html Динозавры или птицы: кто оперился первым?] // В мире науки. — 2003. — № 7. (Статья об эволюционном происхождении перьев.)
* [http://zoomet.ru/metod_ptica.html Птицы Советского Союза]: В 6 т. / Под ред. Г. П. Дементьева и Н. А. Гладкова. — М.: Советская наука, 1951—1954.
* ''Травина И.'' [http://www.vokrugsveta.ru/publishing/vs/archives/?item_id=365 Живая радуга] // Вокруг света. — 2004. — № 7 (2766). (Популярная статья о перьях.)
* ''Баккал С. Н.'' [http://www.zooprice.ru/bird/bird_origin/detail.php?ID=446491 Известные события и факты из палеонтологической истории птиц]
 
== Холбооһон ==
{{commonscat|Aves}}
*[http://www.bsc-eoc.org/avibase/avibase.jsp?lang=EN&pg=home Avibase]—The World Bird Database
*[http://www.birdlife.org/ Birdlife International]—Dedicated to bird conservation worldwide; has a database with about 250,000 records on endangered bird species.
*[http://people.eku.edu/ritchisong/birdbiogeography1.htm Bird biogeography]
*[http://www.audubon.org/bird/index.html Birds and Science] from the [[National Audubon Society]]
*[http://www.birds.cornell.edu/ Cornell Lab of Ornithology]
* {{eol|695}}
*[http://www.stanford.edu/group/stanfordbirds/text/essays/completed_essays.html Essays on bird biology]
*[http://www.mrnussbaum.com/birdsindex.htm North American Birds for Kids]
*[http://www.ornithology.com/ Ornithology]
*[http://sora.unm.edu/ Sora]—Searchable online research archive; Archives of the following ornithological journals [[The Auk]], [[Condor (journal)|Condor]], Journal of Field Ornithology, North American Bird Bander, Studies in Avian Biology, Pacific Coast Avifauna, and [[the Wilson Bulletin]].
*[http://ibc.lynxeds.com/ The Internet Bird Collection]—A free library of videos of the world's birds
*[http://www.birdpop.org/ The Institute for Bird Populations, California]
*[http://media.library.uiuc.edu/cgi/b/bib/bix-idx?c=bix;cc=bix;sid=0c4f6243857204b94fcdebc6dce5d8b2;type=simple;page=browse;inst=bix_10;sort=region list of field guides to birds], from the International Field Guides database
*[http://www.rspb.org.uk/wildlife/birdidentifier/ RSPB bird identifier]—Interactive identification of all UK birds
 
{{1000 үгүүлэл}}
"https://bxr.wikipedia.org/wiki/Шубуун" хуудаһанһаа абтаһан