Истанбул: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа
Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы |
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы |
||
56 мүр:
== Эдэй засаг ==
Турк уласай ажаүйлэдбэриин 60% оршом энэ хотодо байна: машина бүүтэлгэ, химиин ажаүйлэдбэри, цемент бүүтэлгэ, эдеэ хоолой ажаүйлэдбэри, хүнгэн индустри (буд нэхэлгын, арһанай, гуталай, оёдолой индустри), мебелиин, саарһанай, шэлэй бүүтэлгэ. Гурбан дээдэ һургуулитай ([[Истанбулай дээдэ һургуули]], Истанбулай технологиин дээдэ һургуули болон Богазичи дээдэ һургуули). Эдэй засагай академи, худалдаанай академи, уран һайханай академи.
== Түүхэ ==
71 мүр:
1919 ондо байгуулһан [[Мустафа Кемаль Ататюрк|Мустафа Кемаль Ататюркһаа]] ударидаһан Турк үндэһэнэй хүдэлөөн 1922 ондо [[Антанта|Антантаһаань]] Истанбулые сүлөөлбэ. Дүрбэн жэлэй үндэһэнэй сүлөөлгын дайн һүүлдэ Европын уласууд [[Турк|Бүгэдэ Найрамдаха Турк Уласай]] бэеэ даанги байдалые мэдэрбэ.
== Уран барилга ==
[[Файл:Istanbul 2009 Yeni Camii.JPG|мини|left|Шэнэ Мечеть]]
[[Алтан Эбэр (Истанбул)]] тохой хотын Европын зоные 2 хэһэгдэ хубаагдадаг: хахад аралда (тохойн урдада) оршодог дундада зуунай дүрсые (уйтан гудамжууд, олон лалын сүмэнүүд) бүтэн байлгагдадаг Эминёню ({{lang-tr|Eminönü}}, «Хуушан хото»), ба Бейоглу ({{lang-tr| Beyoğlu}}, «Шэнэ хото», Алтан Эбэр тохойн оролгоһоо хойно). Бейоглуда Каракёй ({{lang-tr|Karaköy}}, хуушанай Галата) — худалдаа наймаанай портын нютаг, тиигэд өөрөө Бейоглу нютаг (хуушанай Пера) — албанай ба соёлой түб ороно. [[Ази]]ин түби газарда — хотын гурбанай нэгэ хуби — [[Гантиг тэнгис]]эй эрьедэ (Мода нютаг) виллатай, томо сэрэгэй казарматай Ускюдар ({{lang-tr|Üsküdar}}) нютаг.
Гурба үеын байра барилгууд мүнөөнэй хотын уран барилгын дүрсые бэлдхэнэ. [[Византи]]ин үеын эзэн хаашуулай ордонуудай, ипподромай, Валента акведугай, хотын хэрэмэй, газар доорохи цистернууд болон шүтэлгын байруудай һандархай барилгууд бүтэн үлэнэ. [[Византи]]ин үеын шүтэлгын байрууд лалын сүмээр шэнэлжэ хэгдэһэн байна: Арюун Иоанн Студитай базилика (Эмир Ахор-джамиси; 5 зуун), [[Арюун Иринын церковь]] (6 зуун, 6 ба 8 зуунда һандаргаһан, һэргээн бодхооһон), Арюун Феодосиин церковь (Гюль-джами; 9 зуунай 2 хахад), Мирелейон (Будрум-джами; 10 зуунай 1 хахад), Арюун Сергиин ба Вакхын церковь (Кючюк Айя-София, 6 зуун), Арюун Андрейн церковь (Ходжа Мустафа-джами; 7 зуун), Арюун Федорай церковь (Килисе-джами; 11 зуунай 2 хахад - 14 зуун), Пантократорай сүмын комплекс (Зейрек-джами; 12 зуун), [[Айя София|Арюун Софиин томо церковь]], [[Арюун Феодорой церковь]] (Килисе-Джами, 11 зуунай 2 хахад, 14 зуунай [[дойбод зураг]]ууд), Хора монастыриин церковь (Кахрие-джами, 13 зуунай эсэс — 14 зуунай эхин, 14 зуунай эхинэй [[дойбод зураг]]ууд), гэхэ мэтэ.
[[Файл:Aya sofya.jpg|мини|Айя София томо церковь]]
Турк дундада зуунай үеын барилгууд: ордонууд — [[Анадолухисары]] ордон (14 зуунда байгуулһан), [[Румелихисары]] (1452), [[Едикуле]] (1455); лалын сүмэнүүд — Фатих-джами (15 зуун; һандаргалга һүүлдэ һэргээн бодхооһон), Баязида (1497—1503 буюу 1505, Кемаледдин уран баригша), Шахзаде (1548, Синан уран баригша), Сулеймание (1550—1557, Синан уран баригша), Ени-джами (1597—1663), Ахмедие (1609—17, Мехмет-ага уран баригша); Топкапы ордоной барилгууд — Чинили-кёшк һарабша (1472, Кемаледдин уран баригша), Ереванай һарабша (1635), Багдадай һарабша (1638), уһан оргилуурууд. 18 зуун һүүлдэ Истанбулай уран барилгада баруун Европын шэнжэнүүд нэбтэрнэ. 19 зуунда эклектик барилгуудай байгуулга эхилжэ байна; 20 зуунда — функционализм шэнжын барилгуудай байгуулга эхилһэн. 1950 арбан жэлдэ Истанбулай ведутся работы по заһабари эхилһэн.
== Зүүлтэ ==
{{зүүлтэ}}
| |||