Византиин эзэнтэ гүрэн: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа

Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы
52 мүр:
'''Византиин эзэнтэ гүрэн''' буюу '''Зүүн Ромын эзэнтэ гүрэн''' — [[Дундада зуун]]ай үедэ оршожо байһан, [[Константинополь]] хотодо ниислэлээ байгуулһан, эзэн хаант түрэтэй [[Ромын эзэнтэ гүрэн]]. Оршон һуурин хүнүүд болон хүршэнүүд энэ уласые '''Ромын эзэнтэ гүрэн''' гэжэ нэрэдэдэг байһан бүгөөд мүн Romania ([[Грек хэлэн|грекээр]]: ''Ῥωμανία'', ''Rhōmanía'') гэдэг байгаа. "Ромын эзэнтэ гүрэн", "Византын эзэнтэ улас"-ай хоорондохо илгаань сэбэр оршон үеын ойлголто бүгөөд хэзээнһээ эхилэн Византиин эзэнтэ гүрэн гэхэнь тодорхой бус байдаг болобош Эзэн хаан [[I Константин]] ниислэлээ [[Никодемиа]]һаа ([[Анатолиин хахад арал]] дахи) [[Босфорой хоолой]] дахи [[Византий]] руу шэлжүүлжэ [[Константинополь]] (өөрөөр "[[Шэнэ Рома]]"шье гэдэг) болгоһон хугасаае шухалда тоосодог.{{#tag:ref|The first instance of the designation "New Rome" in an official document is found in the canons of the [[First Council of Constantinople]] (381), where it is used to justify the claim that the patriarchal seat of Constantinople is second only to that of Rome.<ref>{{harvnb|Benz|1963|p=176}}.</ref>|group="n"}}
 
ЭзэнтЭзэнтэ гүрэн ялангуяаилангуяа [[ВизантВизанти-СассанидынСассанидай дайн|РомРома-ПерсийнПерсиин]] болон [[ВизантВизанти-Арабын дайн]]ыай үеэр нутагнютаг дэвсгэрээсээдэбисхэрһээ алдажалдажа, доройтсондоройтоһон боловчболобошье [[ЕвропЕвропо]] дахьдахи эдийнэдэй засаг, соёл, цэргийнсэрэгэй хүчнийхүсэнэй хувьдхубида хамгийнхамагай нөлөөтэйнүлөөтэй гүрэн хэвээрхэбээр байсанбайһан. ЭзэнтЭзэнтэ гүрэн [[МакедонийнМакедониин династи]]йнин үедүедэ сэргэжсэргэжэ, X зуунызуунай сүүлһүүл гэхэд Газар Дундын ТэнгисийнТэнгисиин зүүн бүсбүһэ нутагтнютагта хамгийнхамагай хүчирхэгхүсэрхэг гүрэн болжболожо дахин сэргэжээһэргээ. ГэвчГэбэшье [[1071 оноосон]]һоо хойшхойшо ЭзэнтЭзэнтэ гүрнийгүрэнэй гол нутагнютаг [[Бага Ази]]йнин ихээхэнехээхэн хэсгийгхэсэгэй [[сэлжүксельджук түрэгтурк]]үүдэд алджээүүдэдэ алдаа. XII зуундзуунда Комнэнийн сэргэлтийнсэргэлтиин үеэр бага зэрэг сэргэжһэргэжэ, ноёрхлооноёрхолоо хэсэгхэһэг зуур дахин тогтоосонтогтооһон боловчболобош түүнийтүүнэй залгамжлагчдынзалгамжалагшадай үедүедэ дахин доройтсондоройтоһон. 1204 ондондо [[ЗагалмайтныЗагалмайтанай дөрөвдүгээрдүрбэдүгээр аян дайн]]аар ЭзэнтЭзэнтэ гүрэн үхлийнүхэлэй цохилтсохилто амсажамсажа, задарчзадаршье бутран, хоорондоо өрсөлдөгчүрсэлдэгшэ Византын Грек болон Латин улсуудадуласуудта хуваагджээхубаагдаа. Константинополь яваандааябаандаа сэргэжһэргэжэ, ПалеологийнПалеологой удмынудамай эзэн хаадын дорхаашуул эзэнтэзэнтэ гүрнийггүрэнэйе 1261 ондондо дахин байгуулсанбайгуулһан боловчболобош XIV зуундзуунда дараалсандараалһан олон иргэнийэрхэтэнэй дайн болжболожо, эзэнтэзэнтэ гүрнийгүрэнэй хүчийгхүсэные улам бүрбүри сулруулсанһулруулһан. ҮлдсэнҮлдэһэн нутагнютаг дэвсгэрийндэбисхэрэй ихэнхийгехэнхые [[Визант–ОсманыВизанти–Османай дайн]]аар алдажалдажа, улмааруламаар XV зуундзуунда Константинополь хотхото, үлдсэнүлдэһэн нутагнютаг дэвсгэрийндэбисхэрэй хамтхамта [[ОсманыОсманай эзэнтэзэнтэ гүрэн|ОсманыОсманай түрэгүүдэдтүрэгүүдтэ]] эзлэгдэжэзэлэгдэжэ мөхжээмүхээ.
 
== Зүүлтэ ==