Wikipedia

Улаан-Үдэ: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа

Интерактивная навигация по истории
← Урид хэгдэһэн заһабариУдаадахи заһабари →
Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
ВизуальныйВики-текст
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
15 315 заһабаринуудай
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы
1 мүр:
{{Нютаг
{{Ородой Холбооной Уласай сүбъеэктэ тухай мэдээн|
BxrNm|албан_нэрэ = Улаан Yдэ|Үдэ
|type = бүгэдэ найрамдаха уласһаа захирха хото
OfNm1 = |
RuNm|анхаарха_нэрэ = {{lang-ru|Улан-Удэ|}}
|image_flag = Flag of Ulan-Ude (Buryatia).png
FSFlag = [[Файл:Flag_of_Ulan-Ude_(Buryatia).png‎|200px|Туг]]|
|flag_size = 140px
FSCoA = [[Файл:Gerb_u_u.jpg|100px|һүлдэ]]|
|image_seal = Gerb u u.jpg
FlagLnk = Улаан Yдын туг|
|seal_size = 80px
CoALnk = Улаан Yдын һүлдэ|
|image_skyline = Центр Улан-Удэ.JPG
FSMapName = Ulan-Ude AB.svg|
|image_map = Location_Of_Ulan-Ude_(Buryatia).svg
FSCtrWhat = |
|map_caption = Буряад орон дахи Улаан Үдэ хото
FSCtrNm = |
|улас_эсбэл = Улас орон
AreaRnk = |
|али_улас_эсбэл = {{flagicon|RUS}} [[Ородой Холбооной Улас|ОХУ]]
TotArea = 1000|
|нэгэдүгээр_зэрэгэй_нэгэжэ = [[Ородой Холбооной Уласай Бүгэдэ Найрамдаха Уласууд|БНУ]]
WaterPrcnt = |
|нэгэдүгээр_зэрэгэй_нютаг = [[Файл:.png|22px]] '''Улаан Үдэ'''
PopRnk = 43|
|хоёрдугаар_зэрэгэй_нэгэжэ = Дүүрэг (3)
PopQty = 416079<ref name="gks.ru">[http://gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat/rosstatsite/main/publishing/catalog/statisticJournals/bf57f1004c3624cc8eddbff2b3b811ca Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года]</ref>|
|хоёрдугаар_зэрэгэй_нютаг = Нэр бүхий 3 дүүрэгтэй.
PopDens = 416.1 хүн|
|гурбадугаар_зэрэгэй_нэгэжэ =
PopCtDate = 2013|
|гурбадугаар_зэрэгэй_нютаг =
FedDistrNm = [[Шэбэрэй холбооной тойрог|Шэбэрэй]]|
|нютагай_түбые_юу_гэхэ =
EcRegNm = [[Зүүн Шэбэрэй эдэй засагай дүүрэг|Зүүн Шэбэрэй]]|
|нютагай_түб =
CadNo = 03|
|газар_нютаг = 538 км²
LangLangs = s|
|газарай_байса = д.т.д. 500 м
OfLangs = [[Буряд хэлэн|буряад]]|
|хүн_ама = 2012 ондо {{increase}} 416 079 хүн
HeadTtl = |
|хүн_ама_үмэнэхэ =
HeadNm = |
|хүн_ама_тоол =
PrimeTitle =
|хүн_ама_тоос =
PrimeName = |
|хүн_ама_бүүгэнэрэл = 416 079 хүн
ViceTtl = |
|арад_түмэн = 73.1% - [[ородууд|ород]], 21.4% - [[буряадууд|буряад]]
ViceNm =|
|сугаараа = Улаан Үдынхэн
LegislTtl = |
|даргые_юу_гэхэ = Хотын дарга
LegislNm = |
|даргын_нэрэ = Александр Голков
FSAnthem = |
|түүхын_он = 1666 он
AnthemLink = |
|түүхын_үйлэ = Ород сэрэгын үбэлжөө боһоһон
MSKS = +5|
|түүхын_он1 =
|түүхын_үйлэ1 =
|түүхын_он2 =
|түүхын_үйлэ2 =
|сагай_бүһэ = Эрхүүгэй саг
|телефоной_код = +7 3012
|шууданай_индекс = 6700xx
|автомашин_дугаар = 03
|website = [http://www.ulan-ude-eg.ru] (оросоор)
|тэмдэглэл =
}}
'''Улаан Yдэ''' ({{lang-ru|Ула́н-Удэ́}}) — [[Буряад Улас]]ай ниислэл хото.
Мүр 42 ⟶ 52 :
Хотын эзэлхэ талмай — 347.6 дүрбэлжэн модо (км²). 2011 ондо байдалаар 404 мянган хүн ажаhуудаг.<ref name="тооллого2010">[http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/perepis_itogi1404.htm Города с численностью постоянного населения от 250 тыс. до 500 тыс. человек]</ref> [[Ород улас]]ай хотонуудай хэмжээндэ харисуулабал, 45-дахи hуурида болно.
 
Улаан Үдэ дотор гурбан дүүрэгүүд бии: Соведэй, Түмэрзамай ба Октябриин. Хотын түб [[Сэлэнгэ мүрэн]]эй баруун эрьедэ байна. Энэ хадаа хотын эгээл һайхан газар гээшэ.
* Соведэй аймагдүүрэг
* Түмэр харгын аймаг
* Түмэрзамай дүүрэг
* Октябриин аймагдүүрэг
 
Хотын дарга (хотын захиргаанай толгойлогшо) — Александр Голков [[2012 он]]ой декабрь һарада дарга болобо.
Хотын нойон (сити мэнэджэр) — Евгений Пронькинов.
 
== Түүхэ ==
Улаан Үдэ хото [[1666]] ондо байгуулагдаһан юм. Тэрээ түрүүн Дээдэ-Үдэ нэрэтэй байһан. [[1934]] Улаан Үдэ гэжэ нэрлэгдээ. Энэ үедэ ехэ барига эхилһэн байна. 1934 ондо Вагон Заһалгын завод, нэгэдэхи ТЭЦ, 1935 ондо Заудинскын хилээмэнэй комбинат, шэлэй завод, 1936 ондо мяханай комбинат баригдаһан юм. Һүүлдэнь онгос бүтээлгын завод, "Электромашина", "Теплоприбор", прибор хэдэг завод, нарин сэмбын комбинат хүдэлжэ эхилээ.
 
== Шэнжэлхэ ухаан, ==
Улаан Үдэ - томо соёлой ба [[шэнжэлхэ ухаан]]ай түб болоно. Эндэ [[Буряад шэнжэлхэ ухаанай түб]]; табан дээдэ һургуулинууд: [[Буряадай гүрэнэй дээдэ һургуули]], [[Зүүн Шэбэрэй гүрэнэй хүтэлэлгын ба технологиин дээдэ һургуули]], [[Буддын шажанай дээдэ һургуули]], [[Буряадай гүрэнэй хүдөө ажахын академи]].
 
Мүнөө Улаан Үдэдэ 39570 һурагшадай һураха 52 һургуули, 15430 хүнэй һурадаг 16 тусхай дунда һургуули ажаллана, 4 дээдэ һургуули бии: Буряадай гүрэнэй дээдэ һургуули, Зүүн Шэбэрэй гүрэнэй хүтэлэлгын ба технологиин дээдэ һургуули, Буряадай гүрэнэй хүдөө ажахын академи. Эдээнэй очно ба заочно таһагуудта 1620 оюутад һурана.
 
== Соёл ==
=== Театрууд ===
Улаан Үдэ ниислэл хотодо [[Г. Ц. Цыдынжаповай нэрэмжэтэ буряад гүрэнэй академическа Дуури болон Баледэй театр|Дуури болон Баледэй]], Х.Н. Намсараевай нэрэмжэтэ буряад драмын (1932), Н.А. Бестужевэй нэрэмжэтэ ород драмын, залуушуулай, Нелли Дугаржабонай нэрэмжэтэ пластическа драмын театрнууд, дуу хатарай "Байгал" ансамбль, филармони (1938) болон олон музейнүүд амжалтатай ажаллана. Улаан Үдэдэ олон кинотеатрнууд харагшадые урин байдаг, тэдэниие нэрлэбэл, "Октябрь", "Прогресс", "Дружба", "Эрдэм" гэхэ мэтэ. Һүүлэй жэлнүүдтэ кинотеатрууд гоё, мүнөө үеын түхэлтэй болонхой.
=== Музейнүүд ===
Музейнүүдэй эгээн мэдээжэнь хадаа түүхын, уран зурагай, геологическэ, байгаалин болон этнографическа музейнүүд болоно. Олон музейнүүдэй нэгэн эгээл мэдээжэ Буряадай Байгалай зүүн захын арадуудай этнографическа музей болоно. Тус музей нэрэдээ таарамаар гоё һайхан газарта хүхэ номин тэнгэри доро нэмжын оршодог юм.
=== Бусад ===
Тиихэдэ хэдэн гоё мэдээжэ зочид буудалнууд айлшадые угтадаг: "Бурятия", "Гэсэр", "Баргажан", "Сагаан Морин", "Байгал", "Одон" гэхэ мэтэ. Мүнөө худалдаа наймаанай байранууд олоор баригдана, нэрлэбэл, "Большой", "Сагаан Морин", "Түмэр Морин", "Туяа", "Заря" болон "Кэш энд Кэри" гэһэн худалдаанай түбүүд нээгдэнхэй.
 
== Хүн ама ==
"https://bxr.wikipedia.org/wiki/Улаан-Үдэ" хуудаһанһаа абтаһан