Украина: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа
Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы |
|||
1 мүр:
{{Улас
|буряад_нэрэ = '''Украйн'''
|уугуул_нэрэ = '''Україна'''
|богони_нэрэ = Украйн
|һүлдын_зураг =Lesser Coat of Arms of Ukraine.svg
|тугай_зураг =Flag of Ukraine.svg
|түрын_уряа =
|түрын_дуулал = <br />[[Украйн хэл|укр.]] "Ще не вмерла України ні слава, ні воля"<br />«Украйн алдар суушье сүлөөшье үшөө үжээгүй»
<!-- |Аудио=-->
|засаглалай_хэлбэри = [[Хаанта улас|Үндэһэн хуулида хаанта засаг]]
|газарай_зураг = Europe-Ukraine.svg
|албан_ёһоной_хэлэн = [[Украйн хэлэн]]
|үндэһэ_язгуур =77.8% - [[Украйн үндэһэтэн]]<br />17.3% - [[Ород үндэһэтэн]]<br />4.9 % - бусад арад түмэн<ref name="Ethnic composition of the population of Ukraine, 2001 Census"/>
|тогтносон_үйл_явдал1 =[[Зүблэлтэ Холбоо]]нһоо
|үйл_явдалын_огноо1 =[[1991]] оной [[8 һарын 24]]
|тогтносон_үйл_явдал2 =
|үйл_явдалын_огноо2 =
|ниислэл_хото =[[Файл:Coat_of_arms_of_Kiev.svg|16px]] [[Киев]]
|тэргүүнэй_класс1 = [[Юрэнхылэгшэ]]
|тэргүүнэй_класс2 = [[Юрэнхэй һайд]]
|тэргүүнэй_нэрэ1 = [[Виктор Янукович]]
|тэргүүнэй_нэрэ2 = Микола Азаров
|хуули_тогтоогшо = [[Украйн хэлэн|укр.]] "Верховна Рада"<br />(«Дээдэ Зүблэл»)
|газар_нютаг_км2 = 603,628
|нутгийн_талбайгаарх_эрэмбэ_дэс =46
|уһанай_процент = 7.0%
|хүн_амай_тоосоо = 45,888,000<ref name=pop>{{cite web|url=http://www.nrcu.gov.ua/index.php?id=148&listid=123352|title=Ukrainian population keeps decreasing|accessdate=June 20, 2010|publisher=National Radio Company of Ukraine|year=2010}}</ref>
|хүн_ам_тооцоолсон_он = 2010
|хүн_амай_нягтрал_нэгжэ_км2 = 61
|хүн_амын_тоогоор_эрэмбэ_дэс =28
|хүн_амын_тооллого =48,457,102.<ref name="Ethnic composition of the population of Ukraine, 2001 Census">{{cite web|url=http://www.ukrcensus.gov.ua/eng/results/general/nationality/|archiveurl=http://web.archive.org/web/20080323110131/http://www.ukrcensus.gov.ua/eng/results/general/nationality/|archivedate=March 23, 2008 |title=Population by ethnic nationality, 1 January, year|work=ukrcensus.gov.ua|publisher=Ukrainian Office of Statistics|accessdate=April 17, 2010}}</ref>
|хүн_ам_тоолсон_он =2001
|хүн_амын_тооллого_эрэмбэ_тоологдсоноор =
|хүн_амын_нягтрал_нэгж_км2 =77
|хүн_амын нягтрал_эрэмбэ_дэс =115
|ДНБ_ХАЧ =[[Америк доллар|$]]329.497 тэрбум<ref name=imf1>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=53&pr.y=18&sy=2009&ey=2012&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=926&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=|title=Ukraine|publisher=International Monetary Fund|accessdate=April 22, 2012}}</ref> <!--Do not use CIA factbook as source!-->
|ДНБ_ХАЧ_он =2011
|ДНБ_ХАЧ_эрэмбэ =
|ДНБ_ХАЧ_Нэг_хүнд =$7,233<ref name=imf1/> <!--Do not use CIA factbook as source!-->
|ДНБ_ХАЧ_Нэг_хүнд_эрэмбэ =
|ДНБ_нэрлэсэн =$164.960 тэрбум<ref name=imf1/> <!--Do not use CIA factbook as source!-->
|ДНБ_нэрлэсэн_он =2011
|ДНБ_нэрлэсэн_эрэмбэ =
|ДНБ_нэрлэсэн_нэг_хүнд =$3,621<ref name=imf1/> <!--Do not use CIA factbook as source!-->
|ДНБ_нэрлэсэн_нэг_хүнд_эрэмбэ =
|ХТББИ =27.5<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/up.html "Ukraine". CIA World Factbook.] December 13, 2007. Retrieved December 24, 2007.</ref>
|Илтгэлцүүр_он =2008
|Илтгэлцүүр_ангилал =<span style="color:#fc0;">дундажа</span>
|Илтгэлцүүр_эрэмбэ =
|ХХИ ={{increase}} 0.729<ref name="HDI">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Tables.pdf|title=HDRO (Human Development Report Office United Nations Development Programme|year=2011|publisher=United Nations|accessdate=November 2, 2011}}</ref>
|ХХИ_он =2011
|ХХИ_ангилал =<span style="color:#090;">һайн</span>
|ХХИ_эрэмбэ =76
|мүнгэн_тэмдэгтэ =[[Украйн гривна]]
|мүнгэн_тэмдэгтэ_код = UAH
|интернет_домэйн = [[.ua]], [[.укр]]
|телефоной_код = +380
|сагай_бүһэ = +2...+3
|зүүлтэ =
}}
'''Украина''' буюу '''Украйн''' ({{Lang-uk|Україна}}) нь Зүүн [[Европо]]до оршихо улас юм. Зүүн талаараа [[Ород]], хойто талаараа [[Белорусь]], баруун талаараа [[Польш]], [[Словак]], [[Унгар]], баруун урда талаараа [[Румын]], [[Молдав]] (Мүн маргаантай газар нутаг болох [[Трансднистриа]]) орнуудтай хилэлэдэг. Мүн урда таладань [[Хара тэнгис]], [[Азовын тэнгис]] оршодог. Ниислэл хото [[Киев]] юм.
== Түүхэ ==
Украйн уласай түүхэ [[Слав|Зүүн Слав]]уудһаа эхилээ. [[9-р зуун]]ай үедэ Украйнай газар нютаг [[Викинг|Викингүүдээр]] удирдуулһан Зүүн Славуудай иргэншил болохо [[Киевын Русь|Киевын Русиин]] түб байһан [[12-р зуун]]да хубаагдажа задарһан бэлээ. [[14-р зуун]]һаа хойшо Украйнай газар нютаг бүһэ нютагай хүширхэг гүрэнүүдэй хоорондо хубаагдажа, [[19-р зуун]] гэхэд ихэнхэ хэһэг [[Ородой эзэнтэ гүрэн]]дэ шингэжэ, бусад [[Австри-Унгар]]ай эрхэ мэдэл дооро байба. Ородой [[Октябриин хубисхал]], [[Иргэнэй дайн]]ай дараа 1917-1921 оной хоорондо тусгаар тогтнолой түлөөх үргэлжилһэн тэмсэл боложо, улмаар Украйн 1922 ондо [[Зүблээлтэ Холбоо]]ной анханай бүгэдэ найрамдаха уласуудай нэгэ боложээ. [[Дэлхэйн хоёрдугаар дайн]]ай үмэнэхэн ба дараахан болон 1954 ондошье Крымые шилжүүлһэнэй дараа [[ЗСБН Украйн улас]]ай газар нютаг баруун тиишэ тэлжээ. 1945 ондо ЗСБН Украйн улас [[НҮБ]]-ын анханай гишүүн оронуудай нэгэ боложээ. 1991 ондо ЗХУ задарһанаар Украйн дахин тусгаар тогтноһон улас болһон байна. Үүнэй үрэ дүндэ заха зээлын эдын засагта шилжихэ боложо, найман жэл дараалан эдын засагай уналтанд орожээ. Гэбшье шэнэ зуун эхэлһэнһээ хойшо эдын засаг тогтбортой хүгжэжэ, [[ҮНБ]] нь жэл тутамда 7 хубиар нэмэгдэжэ байна.
=== Үндэһэнэй сүлөөлэлгын хүдэлөөн ===
[[Украйн]]ай үндэһэнэй сүлөөлэлгын хүдэлөөн [[20-р зуун]] эхинһээ эхилээ. [[Зүблөөлтэ Холбоо]] [[Польш]]иин Баруун Украйн [[аннекси]] һүүлдэ УПА ба ОУН байгуулдадаг. ОПУ-ын гэшүүнүүд - Украйнай үндэһэнэй баатарнууд.
== Зүүлтэ ==
| |||